مراحل پیوند مغز استخوان و عوارض برای دهنده و گیرنده

سیر تا پیاز پیوند مغز استخوان و عوارض برای دهنده و گیرنده

اهدای مغز استخوان اساسا شامل جابجا کردن بافت مغز استخوان فرد بیمار از داخل استخوان ها ، با بافت سالم است. این پروسه به اهدای ساقه سلولی معروف می باشد. همه افراد بیمار نمی توانند بافت مغز استخوان را از دیگری دریافت کنند و همچنین بعد از اهدا ، برای بعضی ها شانس موفقیت وجود ندارد اما بسیاری از آن ها می توانند از خطرات جدی دور شوند.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

چیزی که باعث می شود اهدای مغز استخوان یک عملکرد سازش پذیر در بدن فرد بیمار باشد ، آنتی ژن لکوسیت است. این آنتی ژن گروهی از پروتئین ها از سلول های متنوع و سفید خونی هستند و همچنین یک سیستم تشخیصی است که بدن انسان از طریق آن ، می تواند چیزی که متعلق به خودش است و چیزی که متعلق به خودش نیست را تشخیص دهد.

هر فرد سیستم آنتی ژن لکوسیت مخصوص خودش را دارد. این بخش باعث می شود که سیستم ایمنی بتواند از بدن در مقابل خطرات بیرونی دفاع کند تا فرد به بیماری دچار نشود. اگرچه این سیستم به تنهایی قادر نخواهد بود باکتری ها را از یکدیگر متمایز کند ، مثلا ممکن است نتواند بافت اهدا شده مغز استخوان را تشخیص دهد.

اگر این سیستم به اندازه کافی بین دو نفر با یکدیگر مشابه باشد ، در نتیجه بدن فرد دریافت کننده مغز استخوان اهدا شده را می پذیرد وگرنه ممکن است که بافت خارجی را پس بزند. شانس بالای موفقیت این جراحی ، به درجه سازش پذیری بین فرد اهدا کننده و دریافت کننده وابسته است.

مغز استخوان چیست؟

مغز استخوان یک بافت در بدن انسان است که سلول های خونی را تولید می کند و بخشی از سیستم ایمنی محسوب می شود. مغز استخوان را به نام ساقه های سلولی هم می شناسند.

مغز استخوان عاملی برای افزایش سلول های خونی و سلول های زیر است :

• سلول های قرمز خونی
• سلول های سفید خونی یا لکوسیت ها
• پلاکت ها

بیمار مغز استخوان بیماری است که توانایی این بافت را برای تولید سلول های خونی از بین می برد یا اینکه بیش از حد آن ها را تولید می کند و نا تعادلی را در این مسیر به وجود می آورد. در بسیاری از این بیماری ها ، راه حل در اهدای مغز استخوان است و در نتیجه اهدای مغز استخوان به صورت داوطلبانه نقش بسیار مهمی در روند کاهش بیماری ها دارد.

افرادی که نیاز به پیوند مغز استخوان دارند

بسیاری از افراد در جهان از بیماری های سختی رنج می برند که اهدای مغز استخوان ، تنها راه حل موجود است. در این قسمت از بهداشت و سلامت نم نمک به شما توضیح می دهیم که چگونه افراد سالم می توانند به اهدای مغز استخوان کمک کنند.

افراد سالم اهدا کننده می توانند به افراد مبتلا به بیماری های جدی که در معرض خطر هستند ، با اهدای مغز استخوان کمک کنند.

بیماری هایی که بیش از همه از اهدای مغز استخوان بهره می برند ، شامل موارد زیر هستند :

• سرطان خون
• کم خونی آپلاستیک
• لنفوم
• میلوما

روند اهدای مغز استخوان چگونه است؟

اهدای سلول های بنیادی به 2 دسته اهدای سلول های بنیادی از خون و اهدای سلول های بنیادی از مغز استخوان تقسیم می شود.

اهدای سلول های بنیادی از خون :

زمانی که شخص تصمیم می گیرد اهدای مغز استخوان انجام دهد ، احتمالا نیاز به جمع آوری ساقه سلولی بنیادی خون محیطی دارد. اول از همه پنج روز قبل از اهدای واقعی ، فرد اهدا کننده هر روز یک تزریق فاکتور محرک کلونی گرانولوسیت را انجام می دهد. این تزریق 5 دقیقه طول می کشد و باعث می شود که ساقه های سلولی از مغز استخوان وارد جریان خون شوند.

زمانی که این محرک با تزریق کامل شود ، خارج سازی بافت فرد اهدا کننده اتفاق می افتد.

انجام این کار به این صورت است که یک سوزن را در هر کدام از دستان او وارد می کنند. یکی از سوزن ها خون جریان یافته را از طریق یک دستگاه بیرون می کشد که داخل ساقه های سلولی هستند.

همزمان دستگاه دیگر خون را از طریق سوزن دیگر به بدن فرد برمی گرداند. کل این مجموعه به طور کامل 3 ساعت زمان می برد و ممکن است روز بعد هم دوباره نیاز به انجام این کار باشد. ممکن است که فرد به بعضی از عوارض بسیار حداقلی مثل درد استخوان و سردرد هم مبتلا شود.

برداشت بافت به صورت مستقیم از استخوان :

در موارد نادری ممکن است که نیاز به برداشت بافت به صورت مستقیم از استخوان باشد متخصصان تصمیم می گیرند که انجام این کار برای فرد مناسب است یا خیر. این نوع اهدای مغز استخوان در حالت طبیعی چیزی را نشان نمی دهد.

ممکن است کار کمی پیچیده تر باشد و فرد نیاز به جراحی پیدا کند. در این روش فرد در حالت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی قرار می گیرد و سلول های مغز استخوان بدون احساس درد و ناراحتی از استخوان لگن یا در برخی موردها ، جناغ سینه وی دریافت می شود.

اهداکنندگانی که تحت برداشت مستقیم بافت استخوان قرار می گیرند ، حداقل باید یک هفته بعد از این پروسه استراحت کنند و همچنین ممکن است عوارض آنها شدید تر و طولانی تر باشد. پس از دریافت مستقیم مغز استخوان نیز سلول های برداشته شده در مدت کوتاهی جایگزین می شوند.

ذخیره سازی مغز استخوان :

با روش ، کرایوپرزرویشن (Cryopreservation) ، می توان سلول های بدست آمده را برای مدت طولانی فریز(منجمد) کرد تا زنده بمانند و در زمان نیاز ، از آن ها استفاده شود. این سلول های بدست آمده را از اهداکنندگان گوناگون در «بانک سلول های بنیادی» ذخیره می کنند و در صورت نیاز بیماران به پیوند آلوژن از آن ها استفاده می شود.

انتخاب اهداکننده در پیوند مغز استخوان آلوژنیک و اتولوگ

دو نوع پیوند مغز استخوان آلوژنیک و دیگری اتولوگ وجود دارد. در پیوند مغز استخوان آلوژنیک به یک اهداکننده نیاز است تا سلول مغز استخوان مناسب از او دریافت بشود.

قبل از انجام این نوع پیوند مغز استخوان پزشک ها باید از شباهت سلول فرد اهداکننده با بیمار اطمینان یابند. برای بررسی شباهت سلول های افراد از پروتئین هایی به نام پادگن گلبول سفید انسانی (HLA) استفاده می شود.

پزشک ها با بررسی این پروتئین شباهت خون و بافت فرد اهداکننده با بیمار را ارزیابی می کنند. اغلب فرد اهداکننده از بین اقوام نزدیک انتخاب می شوند اما احتمال دریافت از سایرین که شباهت کافی با بیمار را داشته باشند نیز وجود دارد.

می توان از سلول های خون بند ناف علاوه بر سلول های مغز استخوان موجود در خون فرد اهداکننده استفاده کرد. این سلول ها نسبت به سایر سلول های بنیادی کمتر رشد کرده اند.

در پیوند مغز استخوان اتولوگ نیاز به شباهت بین فرد اهداکننده و بیمار وجود ندارد زیرا سلول های مغز استخوان از خود بیمار دریافت می شود. سلول ها پس از دریافت ، پاک و منجمد می شوند و پس از انجام شیمی درمانی به فرد بیمار تزریق می شوند.

الزامات پیوند و اهدای مغز استخوان

افراد حتما باید مجموعه ای از الزامات را رعایت کنند که شامل موارد زیر است :

• این افراد باید بین 18 تا 55 سال باشند.
• وزن آن ها باید بیشتر از 50 کیلو گرم باشد.
• نباید از هیچ بیماری که ممکن است به فرد دریافت کننده انتقال پیدا کند ، رنج ببرند.
• به اندازه کافی سالم باشند تا فرد را دچار هیچ خطری نکنند.

اولین مرحله این است که خود فرد کاملا راضی به انجام این کار باشد. سپس متخصصان نمونه ای از خون او را مورد بررسی قرار می دهند تا سیستم لیکوسیت بدن او را آنالیز کنند و اطلاعاتی را به دست بیاورند تا میزان سازش پذیری دو فرد را بررسی نمایند.

چه اتفاقی در طول پیوند سلول های بنیادی روی می دهد؟

چند روز پس از اتمام شیمی درمانی یا پرتودرمانی ، سلول های بنیادی برداشت شده از طریق لوله IV به داخل ورید تزریق می شوند. این فرایند مشابه انتقال خون است و یک تا پنج ساعت بطول خواهد انجامید.

سپس سلول های بنیادی به طور ذاتی به سوی مغز استخوان حرکت می کنند و مغز استخوان احیا شده پس از چند روز تا چند هفته تولید سلول های خونی طبیعی را آغاز کند.

بعد از پیوند مغز استخوان باید ایزوله شوید و از خود مراقبت کنید و چنانچه در نم نمک خاطرنشان شده است پزشک باید برای بررسی میزان عملکرد صحیح مغز استخوان جدید آزمایشاتی انجام دهد.

خطرات و عوارض پیوند مغز استخوان

• بروز بیماری انسداد ورید کبدی (VOD)
• بروز مشکلاتی در کلیه و ریه
• یک خطر دیگر در پیوند مغز استخوان آلوژنیک این است که سلول های فرد اهداکننده به بافت بدن میزبان حمله می کنند. پزشک ها برای کاهش خطر عفونت یا بروز این عارضه داروهایی را تجویز می کنند.

عمل جراحی برای فرد اهداکننده خطر چندانی را به همراه ندارد اما ممکن است فرد اهدا کننده دچار عوارض زیر شود :

• واکنش به داروی بیهوشی
• عفونت
• آسیب به اعصاب و ماهیچه ها
• واکنش به انتقال خون
• آسیب در محل ورود سوزن
• احساس خستگی
• ناراحتی و درد در ناحیه پایینی پشت و باسن