علل گرایش نوجوانان به سیگار و عوارض آن و راهکار والدین
سیگار کشیدن هر ساله بیش از 37000 نفر را در دنیا می کشد . آمار کشتار توسط سیگار چند برابر بیشتر از تصادفات ، خودکشی ، ایدز و ... می باشد . هر ساله هزاران نفر از نوجوانان بر اثر سیگار کشیدن می میرند . در حقیقت نزدیک به 90 درصد از آن ها برای اولین بار قبل از سن 18 سالگی سیگار کشیده بودند. چنانچه در بخش های قبلی و در مطالب سلامت نم نمک گفته شد سیگارها حاوی نیکوتین هستند که یکی از اعتیادآورترین مواد در جهان است . دیگر محصولات نیکوتین شامل دخانیات ، سیگارهای معمولی ، سیگارول ها و بعضی از سیگارهای الکترونیکی می باشد . بعضی از انواع جدیدتر دخانیات شبیه به سیگار نیستند و به شکلات شبیه می باشند .
علل استعمال سیگار در نوجوانان
اگر بخواهیم در مورد علل گرایش نوجوانان به سیگار بگوییم لیستی بلند بالا خواهیم داشت اما بهتر است به علل اصلی و موثر ترین آنها بپردازیم که شامل :
خودنمایی مخرب
طبق بررسی های انجام شده مصرف سیگار در نوجوانان ، بیشتر جنبه خود نمایی دارد و کم کم برای کسب لذت صورت می گیرد. غافل از اینکه استعمال سیگار تا قبل از بیست سالگی یعنی درست در بحرانی ترین سنین نوجوانی ، به این علت که این دوران زمان شخصیت سازی اوست و هر تجربه ای را تا آخر عمر الگوی راه خود قرار می دهد ، بسیار خطرناک است.
احساس پوچ ولی به ظاهر مردانه
متاسفانه برخی از پسران نوجوان سیگاری ، بر این باورند که با هر پکی که به سیگارمی زنند ، احساس مردانگی می کنند و این باور و روش به مرور تبدیل به بخشی از شخصیت آنها می شود.
کنجکاوی نادرست
دلیل دیگر آغاز این رفتار مخرب در میان نوجوانان موردی است که بارها شنیده اید ، یعنی کنجکاوی در امتحان کردن آن که اغلب به دلیل تبلیغات دوستان و همسالان آغاز شده و کم کم برای ادامه این تجربه ، بهانه های دیگری نیز فراهم می شود.
مخالفت با خانواده و رفع احساس حقارت
آمار نشان می دهد که عده ای از نوجوانان به دلیل مخالفت با خانواده و رفع حقارتهای بی اساسی که در درون خود دارند شروع به مصرف سیگار کرده و می خواهند از این طریق اعتماد به نفس بیشتری کسب کنند.
تقلید از والدین و اطرافیان
متاسفانه گاهی خانواده ها بیش از دیگر گروههای اجتماعی در گرایش نوجوانان به مصرف سیگار نقش دارند ؛ تقلید از پدر و مادر و اطرافیان خود عامل مهمی در سیگاری شدن نوجوان است.
چگونه بفهمم که فرزندم شروع به سیگار کشیدن کرده است ؟
بعضی از کودکان یا نوجوانان بیش از بقیه در معرض افراد سیگاری قرار می گیرند . در این قسمت عواملی را به شما معرفی می کنیم که نشان می دهد فرزند شما بیشتر در معرض شروع سیگار کشیدن است :
- دسترسی راحت به سیگار یا دخانیات از طریق دوستان ، اعضای خانواده ، فروشگاه یا موادفروشان
- داشتن خانواده ای سیگاری
- فشار همکلاسی ها و دوستان
- درآمد پایین خانواده
- تجاوز جنسی
- مشکلات روحی و جسمی و جنسی در خانواده
- زندگی کردن با افراد معتاد به الکل یا مواد مخدر
- زندگی با افراد خلافکار و زندانی
- ضعیف شدن درس در مدرسه
- افسردگی و مشکلات مربوط به سلامت ذهن یا زندگی با بیماران ذهنی
- در معرض تبلیغات دخانیات بودن
استرس :
کودکان و نوجوانانی که با استرس زیادی در زندگی درگیر هستند ، برای خلاص شدن از آن به سیگار کشیدن روی می آورند . نیکوتین می تواند مغز آن ها را راضی نگه دارد و باعث ایجاد حس مثبت در آن ها شود.
رسانه :
زمانی که کودکان و نوجوانان فیلم و تلویزیون تماشا می کنند و می بینند که بازیگرها در حال سیگار کشیدن هستند ، بیش از بقیه در معرض این رفتار مخرب قرار می گیرند.
نیکوتین چگونه اعتیاد می آورد ؟
نوجوانان می توانند میل به نیکوتین را فقط سه ماه بعد از مصرف اولین سیگار تجربه کنند.
نوجوانان می توانند علائم عاطفی و جسمی را در شخصی که معتاد شده مشاهده کنند تا کم تر در معرض این دام وحشتناک باشند.
نیکوتین چگونه روی مغز تاثیر می گذارد ؟
نیکوتین می تواند دارای اثرات بلند مدت و آسیب زا باشد که روی مغز نوجوانان تاثیرگزار است. مصرف منظم نیکوتین باعث اعتیاد می شود و اختلالات روحی روانی را در آن ها به وجود می آورد.
آیا در صورت مصرف کودک یا نوجوان از دخانیات یا سیگارهای جویدنی جای نگرانی وجود دارد ؟
بله. این دخانیاتها اغلب امن تر از انواع دیگر هستند و درجه اعتیادآوری آن ها نیز کمتر است اما خطر معتاد شدن به نیکوتین باز هم در آنها وجود دارد که در این قسمت به خطرات ان ها اشاره می کنیم :
- دخانیات های جویدنی می توانند باعث ایجاد مشکلاتی در تنفس ، دندان و افزایش مشکلات گوش ، بینی و سرطان حنجره شوند.
- این سیگارهای جویدنی حاوی سم های مضری هستند که مشکلات تنفسی مثل آسم را به شدت تشدید می کند.
- این مواد می توانند در نهایت به سیگاری شدن فرد منجر شوند.
چگونه کودک یا نوجوانم را به سیگار نکشیدن تشویق کنم ؟
- در معرض قرار گرفتن سیگار و محصولات دخانیاتی او را محدود کنید.
- شوق و هیجان خود را نسبت به سالم بودن او نشان دهید.
- افکار چالش آمیز و باورهای خود را در مورد سیگار بیان کنید و مطمئن شوید که فرزند شما متوجه آسیب ها و خطرات استفاده از دخانیات شده است.
یک الگوی خوب برای او باشید :
اگر خودتان سیگاری هستید ، نمی توانید فرزندتان را از این کار منع کنید . پس بهتر است که خودتان یک سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید.
جذابیت ها را بشناسید :
سیگار کشیدن می تواند به یک ژست برای فرزند شما تبدیل شود . نوجوانان با این کار احساس جذابیت و مستقل بودن می کنند . در این مورد با فرزند خود صحبت کنید و به او یاد دهید که می تواند از طریق راه های سالم مثل ورزش کردن جذاب باشد و آسیب های سیگار را برایش شرح دهید که در دراز مدت جذابیت ظاهری او را نیز از بین می برد.
به او نه بگویید :
شاید فکر کنید که نه گفتن فایده ای ندارد اما در هر حال این کار را انجام دهید . به او بگویید که اجازه انجام این کار را ندارد و همیشه او را از انجام این کار منع کنید.
نشانه ها را بشناسید :
به جای پرس و جو کردن و ایجاد حساسیت برای نوجوان خود ، علائمی مثل بوی بد دهان ، بو دادن لباس ها و موها ، زرد شدن دندان ها و سرفه های مزمن را بشناسید.
به او حسابگر بودن را یاد دهید :
سیگار کشیدن پر خرج است و سعی کنید که بودجه نوجوان خود را طوری محدود کنید که برای سیگار پولی نداشته باشد.
اعتیاد را جدی بگیرید :
انزجار خود را از مقوله ای مثل اعتیاد نشان دهید و از مضرات آن برای اعضای خانواده بگویید تا فرزند شما نیز از همان بچگی نسبت به خطرات آن اگاهی داشته باشد.
آینده را برایشان شرح دهید :
نوجوانان فکر می کنند که مشکل و خطر فقط برای دیگران است اما باید برای آن ها افرادی از همسایه ، خانواده و فامیل را مثال بزنید که با این مشکلات مواجه شده بودند.
عوارض آسیب زای سیگار کشیدن در کودکان و نوجوانان
استفاده از مواد مخدر در نوجوانان می تواند باعث ایجاد آسیب های بلند مدت و سریع شود که این تاثیرات در دراز مدت باعث کاهش سلامتی قابل توجهی می شوند که این تاثیرات شامل موارد زیر هستند :
- کاهش تناسب اندام فیزیکی :
سیگار کشیدن عملکرد ریه و رشد آن را کاهش می دهد و همچنین باعث تنگی نفس ، سرفه ، وزوزو گوش و افزایش و بلغم خواهد شد.
- بیماری های قلبی :
سیگار کشیدن می تواند منجر به بیماری های قلبی و مشکلات مربوط به رگ های خونی شود.
- بهداشت دهانی ضعیف :
افراد سیگاری به احتمال زیاد با دندان های زرد ، نفس بدبو و دیگر مشکلات دهانی مواجه هستند.
- پوست ناسالم :
سیگار کشیدن تاثیر زیادی روی پیری زودرس ، آسیب های پوستی و چروک شدن آن دارد.