درمان عفونت گوش در طب اسلامی

درمان عفونت گوش در طب اسلامی

بیماری های گوش اعم از درد ، التهاب ، خروج چرک و خون از گوش و سنگینی و کری گوش است و اموری جهت پیشگیری و درمان بیماری های گوش در روایات و طب اسلامی آمده که به آن می پردازیم.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

اولین درمان و پیشگیری گذاشتن پنبه در گوش ، بیشتر بیماری های گوش از رطوبت و عفونت است و اگر شب تا صبح پنبه در گوش گذاشته شود ، رطوبت را جذب کرده و عفونت را از بین می برد.

در رساله ذهبیه آمده : «ومن أراد أن لا یولمه أذنه فلیجعل فیها عند النوم قطنة.»[1] [2] یعنی «کسی که می خواهد گوشش درد نکند (مبتلا به بیماری گوش نشود) ، هنگام خواب در گوش پنبه قرار دهد.» این کار علاوه بر پیشگیری درمان هم هست.

دومین درمان و پیشگیری حمد گفتن بعد از عطسه ، پیامبر (ص) می فرمایند : «من سبق العاطس بالحمد أمن من الشوص واللوص و العلوص»[3] [4] یعنی «کسی که قبل از عطسه کننده الحمدلله بگوید ، از شوص و لوص و علوص ایمن می شود.» شوص به معنی دندان درد ، علوص به معنی شکم درد و لوص هم به معنی گوش درد است البته بعضی آن را به معنی گردن درد می دانند ولی قرائن و شواهد نشان می دهد که به احتمال بیشتر مراد گوش درد است.

در روایت آمده : «من قال إذا عطس الحمد لله رب العالمین علی کل حال ، وصلی الله علی محمد النبی وآل محمد ، لم یشتک شیئا من أضراسه ، ولا من أذنیه»[5] یعنی «کسی که زمان عطسه زدن بگوید الحمدلله رب العالمین و بر محمد و آل محمد صلوات بفرستد ، نه از ناحیه دندان و نه از ناحیه گوش شکایتی نخواهد داشت.»

حضرت علی (ع) می فرمایند : «من قال إذا عطس : الحمد لله رب العالمین علی کل حال ، لم یجد وجع الاذنین والأضراس.»[6] یعنی «کسی که زمان عطسه زدن و بگوید الحمدلله رب العالمین مبتلا به گوش درد و دندان درد نمی شود.»

درمان سوم یک داروی ترکیبی است ، در روایت آمده : «یوخذ کف سمسم غیر مقشر ، وکف خردل یدق کل واحد علی حدة ثم یخلطان جمیعا وتستخرج دهنهما ویجعل فی قارورة ویختم بخاتم حدید فإذا أردت شیئا منه فقطر منه فی الاذن قطرتین وشدها بقطنة ثلاثة أیام فانها تبرأ باذن الله تعالی.»[7] یعنی «دارویی برای گوش درد ، یک کف (یک مشت) کنجد باپوست و یک کف خردل بگیرید و هرکدام را جداگانه آسیاب کنید سپس این دو را باهم مخلوط کنید و روغن آن ها را بگیرید و در یک شیشه قرار دهید و با در آهنی سر شیشه را ببندید و زمانی که احتیاج به این دارو پیدا کردید ، در گوش دو قطره بریزید و یک پنبه در گوش قرار دهید و سه روز بگذارید ، همانا به اذن خدا درمان می شود.» خردل دانه های کوچکی مانند کنجد است که به رنگ های سیاه و قهوه ای و سفید موجود است ، آنچه در بازار موجود است پودر خردل است و چون ممکن است تقلبی باشد بهتر است که دانه خردل آسیاب نشده تهیه شود ، در مورد استفاده از دارو ، با توجه به روایت دو احتمال وجود دارد یکی اینکه بعد از ریختن دو قطره در گوش و گذاشتن پنبه در گوش ، سه روز صبر کنید و احتمال دوم اینکه این کار سه روز تکرار شود و احتیاط در همین دومی است. در این روایت اشاره کلی به بیماری گوش است و می تواند درمان کل بیماری های گوش حتی سنگینی و صدای گوش هم باشد.

درمان چهارم روغن سداب ، نام این روغن را روغن گوش می گذاریم و در درمان بیماری های گوش بسیار موثر است.

درمان پنجم روغن یاسمن ، در روایت آمده : «روی روغن یاسمن یا روغن بنفشه هفت مرتبه این آیه را بخوانید ﴿کأن لم یسمعها ، کأن فی اذنیه وقرا﴾ ﴿إن السمع والبصر والفواد کل أولئک کان عنه مسوولا﴾ ، و در گوش بریزید.»[8]

درمان ششم یک عوذه است ، در روایت آمده : «به امام صادق (ع) از دردی که در گوش داشتم شکایت کردم ، امام فرمودند دستت را روی گوش قرار بده و بگو اعوذ بالله الذی سکن له ما فی البر والبحر والسموات والارض وهو السمیع العلیم ، هفت مرتبه ، به اذن خدا درمان می شود.»[9]

درمان هفتم ، این دارو بسیار قوی است و برای بیماری های بسیار سخت گوش می تواند مفید باشد ، در روایت آمده : «شکا رجل من الاولیاء الی بعضهم علیهم السلام وجع الاذن وانه یسیل منه القیح والدم قال له خذ جبنا عتیقا اعتق ما تقدر علیه فدقه دقا جیدا ناعما ثم اخلطه بلبن امرأة وسخنه بنار لینة ثم صب منه قطرات فی الاذن التی یسیل منها الدم فانها تبرأ باذن الله عز وجل.»[10] یعنی «مردی از اصحاب ائمه (ع) به یکی از ائمه (ع) از درد گوش شکایت کردند و از گوش چرک و خون خارج می شود ، امام فرمودند یک پنیر کهنه بگیر ، کهنه ترین پنیری که می توانی پیدا کنی ، آن را بکوب و نرم کن سپس آن را با شیر زن مخلوط کن و با آتش ملایم گرم کن ، سپس در گوشی که از آن خون خارج می شود چند قطره (سه یا بیشتر) بریز ، همانا به اذن خدا درمان می شود.» پنیری که امروزه رایج است با آنچه در گذشته بوده و در روایت به آن اشاره شده تفاوت دارد ، در اصل پنیر باید با مایه درست شود و سوراخ سوراخ باشد ، شاید چیزی مانند پنیر لیقوان و بهتر آن است که با انفحه ساخته شود ، انفحه شیر منعقدشده در سیرابی بزغاله است ، البته در شیردان هم هست.

درمان با سداب

درمان شاخص بیماری های گوش سداب و روغن سداب است. خوردن پودر سداب برای رفع سرگیجه مفید است زیرا یکی از علل سرگیجه اختلال در مایعات داخل گوش است و باید یک قاشق مرباخوری در شب خورده شود.

پیامبر (ص) می فرمایند : «من أکل السداب ونام علیه أمن من الدوار وذات الجنب.»[11] یعنی «کسی که سداب بخورد و بخوابد از سرگیجه و سینه پهلو در امان خواهد بود.»

پیامبر (ص) می فرمایند : «السداب جید لوجع الاذن»[12] یعنی «سداب برای گوش درد مفید است.»

در روایتی آمده : «ذکر السداب فقال : أما إن فیه منافع : زیادة فی العقل وتوفیر فی الدماغ غیر أنه ینتن ماء الظهر. وروی أنه جید لوجع الاذن.»[13] یعنی «در محضر امام از سداب یاد شد ، امام فرمودند در سداب فوایدی است ، عقل را زیاد می کند و مغز را زیاد می کند ، عوارضی هم دارد ، آب منی را بدبو می کند.»

در روایت دیگری آمده : «من أکل السداب ونام علیه نام آمنا من الدبیلة وذات الجنب.»[14] یعنی «کسی که سداب بخورد و بخوابد ، ایمن می شود از آپاندیس و سینه پهلو.»

روش درست کردن و استفاده از سداب

در روایت آمده : «یوخذ السداب ویطبخ بزیت وتقطر فیها قطرات فانه یسکن باذن الله عز وجل»[15] یعنی «سداب را با روغن زیتون بپزید (روی سداب روغن زیتون بریزید و روی آتش ملایم سه تا چهار ساعت بگذارید) ، چند قطره (حداقل سه قطره) در گوش بچکانید ، همانا به اذن خدا تسکین می شود.»

سنگینی گوش

اموری در روایات آمده که برای سنگینی گوش مفید است.

اولین مورد تسبیح حضرت زهرا (س) ، در روایت آمده : «شکوت إلیه ثقلا فی أذنی ، فقال علیه السلام : علیک بتسبیح فاطمة علیها السلام»[16] یعنی «شکایت کردم به امام صادق (ع) از سنگینی که در گوش دارم ، امام فرمودند بر شما باد تسبیح فاطمه (س).» البته همه این تسبیح را می گویند ولی مراد بیش از این حد معمول است مخصوصاً در شب و موقع خواب.

دومین مورد خوردن گوشت ، در روایت آمده : «أن أکل اللحم یزید فی السمع والبصر.»[17] یعنی «خوردن گوشت هم شنوایی را زیاد می کند هم بینایی را.» تجربه نشان داده افرادی که گوشت زیاد مصرف می کنند شنوایی و بینایی آن ها تا آخر عمر سالم و قوی می ماند.

[1] بحار الأنوار ، علامه مجلسی ، ج59، ص324.

[2] الرّسالة الذّهبیّة ، امام رضا(ع) ، ص37.

[3] بحار الأنوار ، علامه مجلسی ، ج59، ص302.

[4] طب النبی ، ابو العباس جعفر بن محمد المستغفری ، ص32.

[5] الدعوات ، ابن هبة الله الرّاوندی ، ص197.

[6] الاصول من الکافی ، شیخ کلینی ، ج2، ص655.

[7] طب الأئمة ، ابن سابور الزیات ، ص22.

[8] بحار الأنوار ، علامه مجلسی ، ج92، ص61.

[9] طب الأئمة ، ابن سابور الزیات ، ص22.

[10] طب الأئمة ، ابن سابور الزیات ، ص73.

[11] بحار الأنوار ، علامه مجلسی ، ج59، ص300.

[12] مکارم الاخلاق ، رضی الدین أبی نصر الحسن بن الفضل الطبرسی ، ص180.

[13] الاصول من الکافی ، شیخ کلینی ، ج6، ص368.

[14] مکارم الاخلاق ، رضی الدین أبی نصر الحسن بن الفضل الطبرسی ، ص181.

[15] طب الأئمة ، ابن سابور الزیات ، ص73.

[16] الدعوات ، ابن هبة الله الرّاوندی ، ص197.

[17] بحار الأنوار ، علامه مجلسی ، ج59، ص273.