معنا و کاربرد ضرب المثل آب پاکی روی دست کسی ریختن
وقتی کسی به امید موفقیت و انجام خواسته ای مدت ها تلاش و فعالیت کند ، ولی با صراحت و قاطعیت پاسخ منفی بشنود و دست رد به سینه اش بزنند و یکباره او را از کار ناامید کنند ، برای بیان حالش این ضرب المثل را به کار می برند و می گویند :
«بیچاره این همه زحمت کشید ولی آب پاکی روی دستش ریختند».
ریشه ضرب المثل آب پاکی را روی دستش ریخت
این ضرب المثل حکایت و داستان ندارد اما ریشه در یک اصطلاح دینی دارد که کم کم تبدیل به کنایه و ضرب المثل شده است :
در دین مبین اسلام ، آب موثرترین عامل پاک کننده نجاست است و زمین و آفتاب و استحاله در مرحله دوم مطهرات قرار دارند. هر چیز نجس با شستن پاک می شود و اصولا آب زایل کننده هر گونه نجاسات است.
موضوع مشکوک و ناپاک را باید از سه الی هفت بار - بسته به نوع و کیفیت نجاست - شستشو داد تا طهارت شرعی به عمل آید. به آن آب آخرین که نجاست و ناپاکی را به کلی از بین می برد در اصطلاح شرعی «آب پاکی» می گویند. زیرا این آب آخرین موقعی ریخته می شود که از نجاست و ناپاکی اثری باقی نمانده ، موضوع مشکوک کاملا پاک و پاکیزه شده باشد.
«آب پاکی» همان طوری که در اصطلاح شرعی ، آب آخرین است که شی ناپاک را به کلی پاک می کند؛ در اصطلاح عامه کنایه از «حرف آخرین» است که از طرف مخاطب در پاسخ متکلم و متقاضی گفته می شود و تکلیفش را در عدم اجابت خواسته ، یکسره و روشن می کند.