معنی ضرب المثل کار بوزینه نیست نجاری [کاربرد]

کاربرد ضرب المثل کار بوزینه نیست نجاری

ضرب المثل کار بوزینه نیست نجّاری شناخت توانایی ها فرد و بر عهده گرفتن مسئولیت ها متناسب با آن توانایی ها، می باشد و در مواردی به کار می رود که شخصی به کار و حرفه ای دست بزند که از عهده اش برنمی آید.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

زمینه پیدایش

مأخذ این مثل به داستانی در کلیله و دمنه بازمی گردد : بوزینه ای ، درودگری را دید که بر چوبی نشسته آن را می برید و دو میخ درشت یکی بر شکاف چوب فرو کوفتی تا بریدن آسان گشتی و راه برای آمد و شد اره آسان شدی و چون شکاف از حد معینی گذشتی دیگری را بکوفتی و میخ پیشین را برآوردی. بوزینه تفرج می کرد ، ناگاه نجار در انتهای کار برای حاجتی برخاست و برفت. بوزینه به جای نجار بر چوب نشست و از آن جانب که چوب بریده شده بود خصیتین او بر شکاف چوب اندر شد. بوزینه آن میخ را که در پیش کار بود از شکاف چوب برکشید. پس شکاف چوب دو شق چوب را به هم پیوست. خصیتین بوزینه در میان چوب محکم بماند. مسکین بوزینه ناله آغاز کرد و همی گفت : آن به که در جهان ، همه کس کار خود کند * آن کس که کار خود نکند ، نیک بد کند(1)

پیامها

پیام ضرب المثل شناختن توانایی ها و استعدادهای خود و بر عهده گرفتن مسئولیت های اجتماعی و فردی متناسب با آن توانایی ها ، می باشد و در مواردی به کار می رود که شخصی به کار و حرفه ای دست بزند که از عهده اش برنمی آید.

ضرب المثل های هم مضمون

• درودگری کار بوزینه نیست.
• از بوزینه درودگری نیاید.
• خرس را چه به آهنگری.
• شتر را به علاقه بندی چه کار.
• از کور دیدبانی نیاید.
• شتر را به نعلبندی چه کار.
• خرس را چه به اره کشی.
• از خَر ، خراطی خواستن خطاست.
• حلاج هرگز دیبا نبافد. (2).
• کار هر مرد نیست هر کاری.
• کار هر موری نباشد با سلیمان گفت و گو.
• کاری که چشم می کند ، ابرو نمی کند.
• لال را چه به اذان گفتن.
• هر کسی را بهر کاری ساختند.(3)

اشعار هم مضمون

کار هر بافنده و حلاج نیست * از کمان سست ، سخت انداختن(4)

کار هر بز نیست خرمن کوفتن * گاو نر می خواهد و مرد کهن(5)

ریشه های قرآنی حدیثی

رسول خدا(صلی الله علیه وآل) : «کُلٌ مُیَسَرٌ لِما خُلِقَ لَهُ؛ هر کس برای آنچه آفریده شده ، آماده است.(6)

امام علی(علیه السلام) : «اَلناسُ کَالشَجَرِ؛ شَرابُهُ واحِدٌ وَ ثَمَرُهُ مُختَلِفٌ؛ مردم مانند درختند که از یک آب سیراب می شود؛ اما میوه هایش گوناگون است».(7)

لغات

• بوزینه : میمون.
• درودگر : نجار.
• فرو کوفتی : کوبید.
• تفرج : سیاحت ، گردش.
• خُصیتین : دو بیضه.
• اندر شد : داخل شد.
• پیش : جلو.
• مسکین : بیچاره.
• علاقه بندی : خرِاطی : چوب تراشی.
• دیبا : نوعی پارچه ابریشمی رنگی.
• موری : مورچه ای.
• بهر : برای.

پی نوشت ها :

1. امین خضرایی ، فرهنگ نامه امثال و حکم ایرانی ، شیراز ، نوید شیراز ، چ 1، 1382، ص 837.

2. ابراهیم شکورزاده بلوری ، دوازده هزار مثل فارسی ، مشهد ، آستان قدس رضوی ، چ 2، 1384، ص 513.

3. غلامرضا حیدری ابهری ، حکمت نامه پارسیان ، قم ، نشر جمال ، چ 1، 1385، ص 149.

4. امثال و حکم دهخدا ، تهران ، امیر کبیر ، چ 4، 1357، ج 3، ص 1182.

5. همان.

6. ابن ابی جمهور ، عوالی اللئالی ، تحقیق : مجتبی عراقی ، قم ، چاپخانه سید الشهدا(ع) ، چ 1، 1403 هـ.ق ، ج 4، ص 22.

7. تمیمی آمدی ، غررالحکم و دررالکلم ، تحقیق : سید جلال الدین محدث ، تهران ، دانشگاه تهران ، چ 3، 1360، ح 2097.