ثبت بیوگرافی در گوگل
ثبت بیوگرافی در ویکی پدیا
تبلیغات

در این مطلب جدید در سال 1403 و سال 2024 ، گردشگران خارجی در خرید محصولات صنایع دستی ویژگی هایی چون حمل و نقل، بسته بندی و قیمت را مدنظر دارند

سوغات ایران برای خارجی ها چیست؟

در فرهنگ ما رسم است ، از سفر برای خویشان و دوستان محصولی سوغات بیاوریم که آن سرزمین به نامش شهره شده است؛ مثلا گز و پولکی اصفهان. کمتر پیش می آید نشانی از نقش جهان یا چهل ستون به یادگار ببریم. شاید دلیلش این است که چنین نشانی وجود ندارد. با این تفاسیر ، ما ایرانی ها چه تحفه ای برای گردشگران خارجی فراهم کرده ایم تا هنگام بازگشت به رسم یادبود به سوغات ببرند؟ سوغاتی که بماند ، نه این که خورده شود. نخستین محصولی که به ذهنمان می رسد ، صنایع دستی و هنرهای سنتی کشورمان است.سوغات ایران برای خارجی ها چیست؟سوغات ایران برای خارجی ها چیست؟

سوغات خاطره ای ، سوغات هدیه ای

وقتی ما ایرانی ها به شهری از شهرهای کشورمان می رویم و از سوغاتش می پرسیم ، مردمانش یک یا چند خوراکی را معرفی می کنند ، اما اگر بخواهیم یک یادگاری از آن شهر ببریم که ما را یاد خاطرات آن شهر بیندازد ، شاید چیز خاصی پیدا نکنیم و برای پر کردن این نقیصه ، صنایع دستی و هنرهای سنتی را به عنوان چنین سوغاتی انتخاب می کنیم.

به باور دکتر بهمن نامور مطلق ، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی سوغات را می توان به دو بخش خاطره ای و هدیه ای طبقه بندی کرد : سوغات ، خاطره ای کالایی است که گردشگر برای یادآوری سفرش خریداری می کند و یادآور آن سفر و تجربه های خوشایند است ، اما وقتی به عنوان هدیه برای فردی کالایی به ارمغان می آوریم ، قصد داریم به او بگوییم که به یادش بوده ایم.

به گفته او ، کشورهای دیگر ، از بناها و آثاری که در حوزه گردشگری دارند ، بهره می برند و نمونه های مینیاتوری از جاذبه های کشورشان را برای عرضه به گردشگران ارائه می کنند و در حوزه صنایع دستی به سودآوری رسیده اند ولی متاسفانه ما از آثار چند هزار ساله خود اثری برای ارائه به گردشگر نداریم.

سفیران فرهنگی

بیشتر کارشناسان بر آنند ، عرضه شمایل مینیاتوری بناهای تاریخی در قالب مجسمه یا آثار صنایع دستی و هنری ، نه تنها سبب اشتغالزایی و درآمدزایی می شود ، بلکه می تواند موثرترین تبلیغ برای معرفی کشور و جذب گردشگر خارجی به شمار رود. در سال های گذشته ، هم مسئولان و هم هنرمندان و صنعتگران کشور از این مهم غافل بودند ، اما چند سالی است فعالان عرصه میراث فرهنگی و صنایع دستی به کمک اداره های کل میراث فرهنگی برخی شهرستان ها به تولید نسخه های مشابه و کپی برخی آثار و بناهای برجسته شهرشان پرداخته اند. اداره شهرستان شوش ، چنین تدبیری را به کار بسته و در فروشگاه هایی در موزه شوش و زیگورات چغازنبیل ، این کالاها را در اختیار علاقه مندان قرار می دهد.

میراث فرهنگی و اسباب بازی

در نخستین نمایشگاه اسباب بازی که بتازگی برگزار شد ، با ایده جالبی روبه رو شدیم که چند جوان و یک شرکت اصفهانی ارائه کرده بودند. این شرکت ، بناهای تاریخی را در قالب پازل های سه بعدی عرضه کرده است. برای مثال ، بناهای عالی قاپو ، چهل ستون ، منارجنبان ، کلیسای وانگ ، مقبره کورش و مقبره حافظ از تولیدات شرکت فرهنگ و تمدن است که با درست کردن قطعات کوچک چوبی پازل سه بعدی شکل می گیرد. محمد کریمی ، مدیر فروش این شرکت ، جای خالی محصولاتی را که معرف بناهای تاریخی ما باشد ، انگیزه اصلی شرکت شان در تولید این پازل های سه بعدی می خواند. به گفته او ، تعدادی از دانشجویان اصفهان ، با اطلاع از این که نقشه و پلانی از بناهای تاریخی اصفهان وجود ندارد ، اقدام به تهیه نقشه از این بناها کردند. پس از آن به فکر افتادند تا از این نقشه ها استفاده کاربردی کنند. نمونه پازل های سه بعدی از بناهای کشورهای خارجی پیش از این ساخته شده بود. آنها که جای خالی چنین محصولی را در ایران احساس می کردند ، به این نتیجه رسیدند که بناهای اصفهان را در قالب پازل های سه بعدی عرضه کنند که حمایت اداره کل میراث فرهنگی اصفهان نیز شامل حالشان شد. آنها بتازگی کارشان را به بناهای خارج از اصفهان نیز توسعه دادند و با طراحی پازل های سه بعدی مناره های حرم کربلا ، کف العباس ، سقاخانه اسماعیل طلایی و پازل سه بعدی بهشت بقیع که هفته گذشته رونمایی شد ، در تولید سوغات زیارتی در قالب اسباب بازی نیز گام برداشتند.

فرهنگ سازی و صنایع دستی

نیما ذاکری سعید که خود دستی در تولید محصولات صنایع دستی در زمینه چرم دارد و حدود 10 سالی است برخی محصولاتش را با شمایل آثار ایران باستان مانند فروهر ، سرباز هخامنشی و تخت جمشید تزئین می کند ، معتقد است ، به کارگیری عناصر فرهنگی ایرانی در محصولات صنایع دستی ، معرفی تاریخ و تمدنمان را در پی دارد و نوعی فرهنگسازی است. به گفته او ، از این طریق افزون بر نشان دادن هویت و اصالت محصولاتمان ، مخاطبان خارجی را با فرهنگ و تاریخ خود آشنا می سازیم.

این آثار تا چه اندازه مورد استقبال گردشگران خارجی قرار می گیرد؟ ذاکری سعید در پاسخ این پرسش به بازی های آسیایی تیراندازی در تهران اشاره می کند و می گوید : آن زمان من چند غرفه برای عرضه محصولاتم در محل برگزاری این بازی ها برپا کردم. محصولاتی که دارای شمایل تاریخی و فرهنگی بودند مانند برج آزادی ، برج میلاد و تخت جمشید ، خیلی مورد استقبال قرار گرفتند تا جایی که مجبور شدم برای پاسخ به تقاضا تولید همکاران دیگر را عرضه کنم. او همچنین به نکته جالبی اشاره می کند : بیشتر خارجی ها مشتری کیف جیبی ، جاسوئیچی و اشیای کوچک با بسته بندی شکیل بودند. یکی از همکاران ما که در غرفه اش فرش و گلیم عرضه کرده بود ، نتوانست حتی یک گلیم به فروش برساند ، چراکه بسته بندی و حمل و نقل آن برای گردشگران خارجی دشوار بود.

بازآفرینی آثار تاریخی

یکی از اقدامات هنرمندان حوزه صنایع دستی ، بازتولید آثار فاخر تاریخی ایران زمین است که اصل آن در موزه های بزرگ ایران و جهان نگهداری می شود. فرناز علی آبادی ، مدیر گروه هنری سپنتا که در زمینه سفال و سرامیک فعالیت دارد ، بازآفرینی سفال های قدیمی ایران را در دستور کار قرار داده است. این آثار به همراه شناسنامه به زبان انگلیسی ارائه می شود تا مخاطبان بیشتر با پیشینه این هنر در ایران آشنا شوند. به گفته او ، در شناسنامه اثر ، اطلاعاتی درباره این که اثر در چه تاریخی و در چه شهری ساخته شده و اکنون در کدام موزه یا مجموعه خصوصی است ، وجود دارد.

او که دانش آموخته رشته صنایع دستی است ، همیشه افسوس می خورد که چرا هنر سفالگری ما بویژه در لالجین به بیراهه رفته است. او با احداث کارگاه سفال و سرامیک تولید طرح های آثار قدیمی را آغاز کرده است : ابتدا با سه طرح شروع کردیم. اکنون بیش از 50 طرح ارائه کرده ایم و محصولاتمان را در چند گالری تهران به فروس می رسانیم و با مشهد و اراک و رشت نیز همکاری داریم و در حال مذاکره با یک فروشگاه آنلاین در اصفهان هستیم.

محصولات گروه هنری سپنتا تا به حال به ایتالیا صادر شده و علی آبادی امیدوار است بزودی راه های صادرات صنایع دستی هموار شود تا محصولاتشان را به کشورهای دیگر نیز صادر کنند.

کاهش قیمت تمام شده

علی آبادی که از استقبال محصولاتش راضی است ، درباره قیمت آثارش می گوید : کارها با توجه به طرح متفاوت است. هرچه طرح پرکارتر باشد ، قیمت بیشتر می شود و معمولا بین 50 هزار تومان تا 200 هزار تومان قیمت دارد. پازل های سه بعدی نیز قیمتی بین 20 هزار تومان تا 110 هزار تومان دارند ، در حالی که پازل های سه بعدی برج ایفل و بناهای خارجی که محصول کشور چین به شمار می آیند ، یک سوم این قیمت را دارند. ذاکری سعید نیز می گوید محصولاتش که از چرم هستند ، قیمتی بین 10 هزار تومان تا 500 هزار تومان دارد.

اما آیا گردشگر خارجی حاضر است برای خرید سوغاتی یا یادگاری ، حداقل 20 یا 30 دلار هزینه کند؟ اگر ما خودمان به یک کشور خارجی برویم ، آیا حاضریم بابت خرید اثری که نشان از تاریخ و فرهنگ آن سرزمین دارد ، 50 هزار تومان بدهیم؟ آیا نباید با کاستن از قیمت تمام شده محصول به فکر جذب مخاطبان بیشتری بود؟

به گفته علی آبادی ، می توان طرح ها را با برچسب های مخصوص تزئین کرد که قیمت تمام شده بسیار پایین می آید ، ولی به باور او حس و روحی که در کارهای دستی است با این تکنیک حاصل نمی شود و بهتر است کارهای کپی شده از آثار قدیمی با همان تکنیک کار شود.

ذاکری سعید نیز عقیده دارد می توان با پلی استر محصولاتی ارزانقیمت تولید کرد و در اختیار گردشگران قرار داد ، ولی برای تولید محصولات صنایع دستی وقت زیادی صرف می شود که در بالا رفتن قیمت تمام شده محصول تأثیر می گذارد.

از سوی دیگر ، سعید شیرکوند معاون سرمایه گذاری و برنامه ریزی سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری که ایجاد رقابت در بازار صنایع دستی را موثر می داند ، می گوید : در حال حاضر به دلیل آسیب های وارد شده به صنایع دستی ، این حوزه از حالت صنعتی خارج شده و رقابتی نیست که باید تقویت شود. به باور او ، با استفاده از شرایط و امکانات موجود می توان در جهت توسعه صنایع دستی و سوغات و صنعتی شدن این حوزه قدم برداشت.

علی آبادی نیز امیدوار است ، بزودی در صنعت گردشگری ایران سرمایه گذاری شود و با ورود گردشگران خارجی ، صنایع دستی جان دوباره بگیرد. به گفته او با بیان این که برگزاری نمایشگاه های داخلی و خارجی می تواند کمک شایانی به معرفی این گونه محصولات صنایع دستی بکند ، می گوید : صداوسیما می تواند با تبلیغ نمایشگاه های صنایع دستی و نیز با فرهنگسازی و نمایش محصولات صنایع دستی در برنامه هایش در ترویج فرهنگ حمایت از هنر ایرانی و سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی نقش بسزایی داشته باشد. ذاکری سعید به نبود بازارچه های صنایع دستی نیز اشاره و عنوان می کند : یافتن صنایع دستی در شهر بزرگی مانند تهران مثل یافتن سوزن در انبار کاه است؛ در حالی که این شهر ظرفیت های زیادی دارد. به گفته او ، ایجاد بازارچه های صنایع دستی از دست مسئولان معاونت صنایع دستی کشور خارج است و نیاز به حمایت شهرداری ها و دیگر نهادها دارد تا با گسترش این بازارچه ها شاهد شکوفایی صنایع دستی کشور باشیم.

نیاز سنجی گردشگران خارجی

به گمان نیما ذاکری سعید ، در تولید محصولات صنایع دستی باید به مخاطب سنجی توجه ویژه ای داشت. او با تأکید بر این که باید نیازهای گردشگران را در نظر گرفت ، می افزاید : گردشگران خارجی در خرید محصولات صنایع دستی ویژگی هایی چون حمل و نقل ، بسته بندی و قیمت را مدنظر دارند. از سوی دیگر ، به گفته این فعال صنایع دستی برای صادرات محصولات صنایع دستی باید به نیازهای مردم کشور مقصد توجه کرد. برای مثال ، ما در تولید کیف پول باید به این نکته دقت کنیم که اندازه پول های کاغذی کشور مقصد چه اندازه هایی دارد؟ برای نمونه ، دلار از پول کاغذی ما کوچک تر است ، در نتیجه باید کیف هایی مطابق با اندازه دلار طراحی و تولید کنیم.

سوغات زیارتی

گردشگری زیارتی در کشور ما جایگاه ویژه ای دارد. به گفته بهمن نامور مطلق ، براساس آمار از 500 میلیارد سوغات زیارتی به فروش رسیده در شهر مقدس مشهد ، فقط 5 درصد آن به صنایع دستی تعلق داشته است. معاون صنایع دستی کشور با تأکید بر این که باید به این موضوع توجه بیشتری شود ، می گوید : سال گذشته با برپایی نمایشگاه در این زمینه و ورود 500 قلم کالای صنایع دستی ، شاهد استقبال از سوغات زیارتی بودیم.

بیوگرافی

پیج اینستاگرام نم نمک

این مطلب مفید بود؟
(2 رای)
60%

نظر دادن