ضرب المثل عبادت به جز خدمت خلق نیست

خدمتگزاری به مردم یکی از برترین و بالاترین عبادت هاست

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

عبادت ، فقط شامل اعمال فردی نمی شود ، بلکه جنبه های اجتماعی و روابط با دیگران نیز می تواند رنگ و بوی عبادت داشته باشد. کاربرد : این مثل در ترغیب و تشویق به خدمت رسانی به مردم به کار می رود.

زمینه پیدایش

در اخبار شاهان پیشینه هست

* که چون تُکله بر تخت زنگی نشست به دورانش از کس نیازرد کس

* سَبَق بُرد اگر خود همین بود و بس چنین گفت یک ره به صاحب دلی

* که عمرم به سر رفت بی حاصلی بخواهم به کنج عبادت نشست

* که دریابم این پنج روزی که هست چو می بگذرد جاه و ملک و سریر

* نبُرد از جهان دولت الا فقیر چو بشنید دانای روشن نفس

* به تندی برآشفت کای تُکله بس طریقت به جز خدمت خلق نیست

* به تسبیح و سجاده و دلق نیست تو بر تخت سلطانیِ خویش باش

* بد اخلاق پاکیزه و درویش باش به صدق و ارادت میان بسته دار

* ز طامات و دعوی زبان بسته دار قدم باید اندر طریقت نه دَم

* که اصلی ندارد دم بی قدم بزرگان که نقد صفا داشتند

* چنین خرقه زیر قبا داشتند(1)

پیامها

خدمتگزاری به مردم یکی از برترین و بالاترین عبادت هاست

عبادت ، فقط شامل اعمال فردی نمی شود ، بلکه جنبه های اجتماعی و روابط با دیگران نیز می تواند رنگ و بوی عبادت داشته باشد. کاربرد : این مثل در ترغیب و تشویق به خدمت رسانی به مردم به کار می رود.

ضرب المثل های هم مضمون

حاجی ، شتر است که بار می کشد

دو تا در را که پهلوی هم می گذارند ، برای این است که به درد هم برسند.(2)

اشعار هم مضمون

• ـ آن دست و آن زبان که در او نیست نفع خلق * جز چون زبان سوسن و دست چنار نیست (سنایی)
• ـ تا توانی به جهان خدمت محتاجان کن * به دمی یا درمی یا قدمی یا قلمی (پوریای ولی)
• ـ تو کز محنت دیگران بی غمی * نشاید که نامت نهند آدمی (سعدی)
• ـ دایم گل این بستان شاداب نمی ماند * دریاب ضعیفان را در وقت توانایی (حافظ)
• ـ کسی مرد تمام است از تمامی * کُنَد با خواجگی کار غلامی (شبستری)
• ـ گر بر سر نفس خود امیری ، مردی * بر کور و کر ار نکته نگیری ، مردی ـ مردی نبود فتاده را پای زدن * گر دست فتاده ای بگیری ، مردی ـ یار شو خلق را و یاری بین * راستی و رز و رستگاری بین(3)

ریشه های قرآنی حدیثی

رسول خدا(صلی الله علیه وآله) : «سَیِدُ القَومِ خادِمُهُم؛ سرور قوم ، خدمتگزار آنهاست».(4)

امام صادق(علیه السلام) : «اَلمُؤمِنُونَ خَدَمٌ بَعضُهُم لِبَعضٍ؛ مؤمنان ، خدمتکار یکدیگرند».(5)

لغات

طامات : سخنان پریشان.

پی نوشت ها :

1. حسن ذوالفقاری ، داستان های امثال ، تهران ، مازیار ، 1385، چ 2، ص 646.

2. غلامرضا حیدری ابهری ، حکمت نامه پارسیان ، قم ، نشر جمال ، 1385، چ 1، ص 240.

3. همان ، صص 239 و 240.

4. متقی هندی ، کنز العمال ، صفوة السقا ، بیروت ، مؤسسه الرسالة ، 1389 هـ.ق ، چ 1، ح 17517.

5. کلینی ، کافی ، علی اکبر غفاری ، تهران ، دارالکتب الاسلامیه ، 1388 هـ.ق ، چ 3، ج 2، ص 167.

منبع : مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما