روایت با دست غذا خوردن در احادیث امامان
بنابر سفارش اسلام ، بهتر است انسان غذای خود را با دستان خود به ویژه دست راست میل کند. در این باره از رسول خدا صلی الله علیه و آله آمده است که در مجلسی ، قاشقی برای آن حضرت آوردند. ایشان فرمود : «لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی آدَمَ و جَعَلْنا لَهُمْ أَصابِعَ؛ آدمی را گرامی داشتیم به اینکه انگشتان را به او عطا کردیم.»[1] پس قاشق ها را بردند و ایشان با انگشتان خود غذا خورد. حسن بن ابی عرندس نیز نقل می کند : «در مِنا ابوالحسن را دیدم... که غلامی سینی رطبی برایش آورد. با دست چپ آن را برداشت ، تکیه زد و با دست راستش خورد»[2]
باید گفت فلسفه استفاده از دست راست این است که اسلام دوست ندارد انسان با دستی که به طهارت می پردازد ، با آن نیز غذا بخورد و این از ظرافت های آداب غذا خوردن در اسلام است. دکتر پاک نژاد درباره فلسفه خوردن غذا با دست می گوید :
اگر اسلام با شایستگی به غذا خوردن با دست فرمان داده ، بدین سبب نیست که اسلام ظرافت های غذاخوری را فراموش کرده است ، بلکه پیش از آن دستورهایی دارد که نزاکت و زیبایی در آن به تمام و کمال است؛ یعنی اگر اسلام فرموده است که با دست غذا بخورید ، این را هم خواسته است که با دستانی کاملاً پاکیزه غذا بخورید و اگر هیچ گونه توجهی به قاشق ها و ملاعن فراوان آن روز نکرده ، بدان سبب است که پوست ، قدرت جذب کنندگی دارد و از غذا تغذیه می کند و تماس دست با غذا ، سبب تغییراتی در غذا ، در دست و در بدن می شود.[3]
ایشان برای اثبات ادعاهای خود ، خاطره زیبایی تعریف می کند و می گوید : «به خانمی که اصرار داشت با قاشق و چنگال غذا بخورد و غذا خوردن با دست را بد می دانست ، توانستم بفهمانم [که بهتر است با دست غذا خورد]. روزی یکی از مجلات مربوط به بانوان را آورد و عکس زنی را نشان داد که قطعه هایی از هویج و خیار سبز بر روی پیشانی و گونه ها و کنار چشمش چسبانده بود و زیر آن نوشته بود : بدین وسیله پوست تغذیه می کند و مواد لازم را به طور مستقیم دریافت می دارد و چروک ها را برطرف و صاف می سازد. بی شک ، چنین است. اگر کسی باور نکرده است که از راه پوست دست ، غذا جذب می شود ، به کسی که به غذایی حساسیت دارد ، بگویید دستش را در آن بگذارد».[4]
بی گمان ، در آینده ، علم درباره حکمت این سفارش دینی به کشف های جدیدی خواهد رسید ، هر چند که هم اکنون نیز خبرهایی از خواص اسرارآمیز دست ها وجود دارد ، چنان که دکتر کاستردویل می گوید : «دست اگر به بعضی اشیا نزدیک شود ، برخی میکروب ها را می کشد».[5]
1. بحارالانوار ، ج 57، ص 271.
2. آسمان و جهان ، ص 174.
3. اولین دانشگاه ، آخرین پیامبر ، ج 3، صص 202 و 203 255 با اندکی تغییر.
4. همان ، صص 253255.
5. همان.