بهترین اعمال برای شادی روح اموات(دعا و نماز)

بهترین اعمال برای شادی روح مردگان و اموات

افرادی که از این دنیا می روند دیگر دستشان از انجام اعمال خیر در این دنیا کوتاه است و به دعا و خیرات بازماندگان نیازمند هستند. در آیات و روایات وارده برای آمرزش و شادی روح اموات ، اعمالی توصیه شده است که در این بخش از نم نمک ارائه کرده ایم.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

بهترین خیرات برای اموات از دیدگاه قرآن کریم

درباره بهترین خیرات برای اموات ، قرآن کریم به طور مستقیم و صریح صحبت نمی کند ، اما این مسلم است که دعا برای اموات و نیاکان و نیز فرهنگ تجلیل و به نیکی یاد کردن از مومنان خفته در خاک ، مورد تأیید قرآن است. برخی از آیات در این زمینه چنین است :

1:«وَ الَذینَ جاوُ مِن بَعدِهِم یَقُولُونَ رَبَنَا اغفِر لَنا وَ لِإِخوانِنَا الَذینَ سَبَقُونا بِالإیمانِ»؛(سوره حشر ، آیه 10)

کسانی که از پس ایشان آمده‏ اند ، می گویند ای پروردگار ما ، ما و برادران ما را که پیش از ما ایمان آورده ‏اند بیامرز. آیندگان از درگاه خداوند برای گذشتگان آمرزش می طلبند ، و خدای سبحان دعای برادر را در حق برادر مومنش می پذیرد.

2:«یُنَبَوُا الإِنسانُ یَومَئِذٍ بِما قَدَمَ وَ أَخَرَ»؛(سوره قیامت ، آیه 13)

و در آن روز انسان را از تمام کارهایی که از پیش یا پس فرستاده آگاه می‏کنند.

واژه «أَخَرَ» براساس یکی از تفسیرها ، کارهای خوب یا بدی است که پس از مرگ انسان از طریق بازماندگان عاید انسان می شود ، یا سنت های خوب و بدی است که انسان به یادگار گذاشته و مردم با عمل کردن به آنها هر ثواب و یا عقابی را که کسب می کنند ، برای بنیان گذارش نیز ثبت خواهد شد.

3:«رَبَنَا اغفِر لی‏ وَ لِوالِدَیَ وَ لِلمُومِنینَ یَومَ یَقُومُ الحِساب»؛(سوره ابراهیم ، آیه41)

پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مومنان را ، در آن روز که حساب برپا می‏شود ، بیامرز.

حضرت ابراهیم(ع) در این آیه از خداوند برای سه گروه طلب مغفرت کرده است :

1. برای خود

2. برای پدر و مادر خود (تفسیر القرآن ، ج ‏12، ص 78)

3. برای مومنان

خواندن آیت الکرسی برای اهل قبور

پیامبر اکرم(ص) فرمودند :

هرگاه مومنی آیت الکرسی را تلاوت کند و ثواب آن را به اهل گورستان بخشد و هدیه ایشان سازد ، حق تعالی از برکت آیت الکرسی ، چهل نور ، در قبر هر مرده ای داخل کند که آن نور ، از مشرق تا مغرب بوده باشد و قبرهای ایشان را پر نور و فراخ و گشاده سازد و از برای هر مرده ای درجه ای بلند گرداند و برای خواننده آیت الکرسی ، ثواب شصت پیغمبر کرامت فرماید و به عدد هر حرفی از حروف آیت الکرسی ، فرشته ای را بیافریند که برای او تا روز قیامت تسبیح کند.(منهج الصادقین ، ج2، ص95-96)

امام صادق (ع) فرمودند :

وقتی مومنی ، ثواب قرائت آیة الکرسی را به اهل قبور هدیه کند ، خداوند برای هر حرفی از این آیه ، فرشته ای قرار می دهد که خداوند را برای قاری آن ، تا روز قیامت تسبیح کند. و به وی پاداش شصت پیامبر را دهد و خدا در هر قبری از شرق تا غرب ، چهل شمع از نور قرار می دهد و قبرهای آنها را وسعت دهد. (اجساد جاویدان ، ص 124)

خواندن سوره یس برای اهل قبور

هر کس در قبرستان ، سوره "یس" را تلاوت کند ، عذاب «اهل قبر» آن قبرستان کم می شود ، و به تعداد مردگان ، ثواب ، برای قاری آن نوشته شود و بلاهای دنیا و عذاب های آخرت از او دفع گردد و به همین جهت این سوره را «دافعه» می نامند. (کتاب فضائل القرآن و العترة ، آیت الله حاج میرزا ابوالفضل نجفی قدسی اصفهانی(ره))

بهترین اعمال و خیرات برای اموات در روایات

مرحوم حاج شیخ عباس قمی ، حدیثی را از امام صادق (ع) نقل کرده است که فرمودند :

میت شاد و مسرور می شود و گشایش پیدا می کند به دعا و استغفاری که برای او می‏کنند چنانچه زنده شاد می شود به هدیه که برای او می‏برند و فرمود که ثواب نماز ، روزه ، حج ، صدقه و سایر اعمال خیر و دعا در قبر میت بر او وارد می شود و ثواب آن برای مرده و کسی که آن ها را انجام داده نوشته می شود. (مفاتیح ‏الجنان ، ص. 317)

در روایتی آمده است که رسول خدا(ص) می فرمایند :

برای روح رفتگان خود هدیه بفرستید! گفتند : هدیه برای آنان چیست؟ فرمود : صدقه و دعا.(مستدرک الوسائل ، ج2، ص 484، حدیث 23)

همچنین فرمودند :

ارواح مومنان هر جمعه ، به آسمان دنیا در برابر خانه ها و منزل های خود می آیند و با صدای غمناکی ندا می دهند که ای خانواده ما ، ای فرزندان ما و ای پدر و مادر و خویشان ما! به ما مهربانی کنید؛ از اموالی که در دست ما بود (و اکنون در اختیار شماست) با دادن درهمی و قرص نانی و جامه ای نسبت به ما ترحم آورید ، که خداوند شما را از جامه بهشت بپوشاند! (مستدرک الوسائل ، ج2، ص484، حدیث 24)

پیامبر اکرم در ادامه سخنان خود فرمودند :

هر صدقه ای که برای میت داده می شود ، فرشته ای آن را به مانند طبقی از نور می گیرد و به کنار قبر می آورد و می گوید : «اَلسَلامُ عَلَیکُم یا اَهلَ القُبُورِ» این هدیه را خانواده شما برای شما فرستاده اند. آنگاه آن میت این هدیه را تحویل می گیرد و وارد قبرش می کند که همین سبب فراخی قبرش (و آسایش و آسودگی او) می گردد.(مستدرک الوسائل ، ج 2، ص 114، حدیث 11)

امام صادق(ع) فرمودند :

ثواب اعمال خیر ، برای کسی که برای مردگان انجام می دهد ، برای او و برای آن مرده ، هر دو نوشته می شود.(زاد المعاد ، ص574)

مرحوم «علامه مجلسی» می فرماید :

در حدیث صحیحی آمده است که امام صادق(ع) در هر شب برای فرزند خود و در هر روز ، برای پدر و مادر خود ، دو رکعت نماز می خواندند (و به روح آنان هدیه می کردند) در رکعت اول سوره «انا انزلناه» و در رکعت دوم سوره «کوثر» را می خواندند.(زاد المعاد ، صفحه 573)

دعا برای شادی روح پدر و مادر

در پاسخ به سوال برخی از شما کاربران از بخش دین و مذهب نم نمک در این رابطه باید بگوییم یکی از زیباترین دعاهایی که در منابع و کتابهای مذهبی برای شادی روح اموات و به خصوص پدر و مادر ذکر شده است دعایی در صحیفه سجادیه می باشد.

دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه به همراه ترجمه

اللَهُمَ صَلِ عَلَی مُحَمَدٍ عَبدِک وَ رَسُولِک ، وَ أَهلِ بَیتِهِ الطَاهِرِینَ ،

وَ اخصُصهُم بِأَفضَلِ صَلَوَاتِک وَ رَحمَتِک وَ بَرَکاتِک وَ سَلَامِک.

وَ اخصُصِ اللَهُمَ وَالِدَی بِالکرَامَةِ لَدَیک ، وَ الصَلَاةِ مِنک ، یا أَرحَمَ الرَاحِمِینَ.

اللَهُمَ صَلِ عَلَی مُحَمَدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلهِمنِی عِلمَ مَا یجِبُ لَهُمَا عَلَی إِلهَاما ،

وَ اجمَع لِی عِلمَ ذَلِک کلِهِ تَمَاما ، ثُمَ استَعمِلنِی بِمَا تُلهِمُنِی مِنهُ ،

وَ وَفِقنِی لِلنُفُوذِ فِیمَا تُبَصِرُنِی مِن عِلمِهِ حَتَی لَا یفُوتَنِی استِعمَالُ شَیءٍ عَلَمتَنِیهِ ،

وَ لَا تَثقُلَ أَرکانِی عَنِ الحَفُوفِ فِیمَا أَلهَمتَنِیهِ اللَهُمَ صَلِ عَلَی مُحَمَدٍ وَ آلِهِ کمَا شَرَفتَنَا بِهِ ،

وَ صَلِ عَلَی مُحَمَدٍ وَ آلِهِ ، کمَا أَوجَبتَ لَنَا الحَقَ عَلَی الخَلقِ بِسَبَبِهِ.

اللَهُمَ اجعَلنِی أَهَابُهُمَا هَیبَةَ السُلطَانِ العَسُوفِ ، وَ أَبَرُهُمَا بِرَ الأُمِ الرَءُوفِ ،

وَ اجعَل طَاعَتِی لِوَالِدَی وَ بِرِی به هما أَقَرَ لِعَینِی مِن رَقدَةِ الوَسنَانِ ،

وَ أَثلَجَ لِصَدرِی مِن شَربَةِ الظَمآنِ حَتَی أُوثِرَ عَلَی هَوَای هَوَاهُمَا ،

وَ أُقَدِمَ عَلَی رِضَای رِضَاهُمَا وَ أَستَکثِرَ بِرَهُمَا بی وَ إِن قَلَ ، وَ أَستَقِلَ بِرِی به هما وَ إِن کثُرَ.

اللَهُمَ خَفِض لَهُمَا صَوتِی ، وَ أَطِب لَهُمَا کلَامِی ، وَ أَلِن لَهُمَا عَرِیکتِی ، وَ اعطِف عَلَیهِمَا قَلبِی ،

وَ صَیرنِی به هما رَفِیقا ، وَ عَلَیهِمَا شَفِیقا. اللَهُمَ اشکر لَهُمَا تَربِیتِی ، وَ أَثِبهُمَا عَلَی تَکرِمَتِی ،

وَ احفَظ لَهُمَا مَا حَفِظَاهُ مِنِی فِی صِغَرِی. اللَهُمَ وَ مَا مَسَهُمَا مِنِی مِن أَذًی ، أَو خَلَصَ إِلَیهِمَا عَنِی مِن مَکرُوهٍ ،

أَو ضَاعَ قِبَلِی لَهُمَا مِن حَقٍ فَاجعَلهُ حِطَةً لِذُنُوبِهِمَا ، وَ عُلُوا فِی دَرَجَاتِهِمَا ، وَ زِیادَةً فِی حَسَنَاتِهِمَا ،

یا مُبَدِلَ السَیئَاتِ بِأَضعَافِهَا مِنَ الحَسَنَاتِ. اللَهُمَ وَ مَا تَعَدَیا عَلَی فِیهِ مِن قَولٍ ،

أَو أَسرَفَا عَلَی فِیهِ مِن فِعلٍ ، أَو ضَیعَاهُ لِی مِن حَقٍ ، أَو قَصَرَا بی عَنهُ مِن وَاجِبٍ فَقَد وَهَبتُهُ لَهُمَا ،

وَ جُدتُ بِهِ عَلَیهِمَا وَ رَغِبتُ إِلَیک فِی وَضعِ تَبِعَتِهِ عَنهُمَا ، فَإِنِی لَا أَتَهِمُهُمَا عَلَی نَفسِی ،

وَ لَا أَستَبطِئُهُمَا فِی بِرِی ، وَ لَا أَکرَهُ مَا تَوَلَیاهُ مِن أَمرِی یا رَبِ. فَهُمَا أَوجَبُ حَقا عَلَی ،

وَ أَقدَمُ إِحسَانا إِلَی ، وَ أَعظَمُ مِنَةً لَدَی مِن أَن أُقَاصَهُمَا بِعَدلٍ ، أَو أُجَازِیهُمَا عَلَی مِثلٍ ،

أَینَ إِذا- یا إِلَهِی- طُولُ شُغلِهِمَا به تربیتی! وَ أَینَ شِدَةُ تَعَبِهِمَا فِی حِرَاسَتِی!

وَ أَینَ إِقتَارُهُمَا عَلَی أَنفُسِهِمَا لِلتَوسِعَةِ عَلَی! هَیهَاتَ مَا یستَوفِیانِ مِنِی حَقَهُمَا ،

وَ لَا أُدرِک مَا یجِبُ عَلَی لَهُمَا ، وَ لَا أَنَا بِقَاضٍ وَظِیفَةَ خِدمَتِهِمَا ، فَصَلِ عَلَی مُحَمَدٍ وَ آلِهِ ،

وَ أَعِنِی یا خَیرَ مَنِ استُعِینَ بِهِ ، وَ وَفِقنِی یا أَهدَی مَن رُغِبَ إِلَیهِ ،

وَ لَا تَجعَلنِی فِی أَهلِ العُقُوقِ لِلآبَاءِ وَ الأُمَهَاتِ یومَ تُجزی کلُ نَفسٍ بِما کسَبَت وَ هُم لا یظلَمُونَ.

اللَهُمَ صَلِ عَلَی مُحَمَدٍ وَ آلِهِ وَ ذُرِیتِهِ ، وَ اخصُص أَبَوَی بِأَفضَلِ مَا خَصَصتَ بِهِ آبَاءَ عِبَادِک المُومِنِینَ وَ أُمَهَاتِهِم ، یا أَرحَمَ الرَاحِمِینَ.

اللَهُمَ لَا تُنسِنِی ذِکرَهُمَا فِی أَدبَارِ صَلَوَاتِی ، وَ فِی إِنًی مِن آنَاءِ لَیلِی ، وَ فِی کلِ سَاعَةٍ مِن سَاعَاتِ نَهَارِی.

اللَهُمَ صَلِ عَلَی مُحَمَدٍ وَ آلِهِ ، وَ اغفِر لِی بِدُعَائِی لَهُمَا ، وَ اغفِر لَهُمَا بِبِرِهِمَا بی مَغفِرَةً حَتما ،

وَ ارضَ عَنهُمَا به شفاعتی لَهُمَا رِضًی عَزما ، وَ بَلِغهُمَا بِالکرَامَةِ مَوَاطِنَ السَلَامَةِ.

اللَهُمَ وَ إِن سَبَقَت مَغفِرَتُک لَهُمَا فَشَفِعهُمَا فِی ، وَ إِن سَبَقَت مَغفِرَتُک لِی فَشَفِعنِی فِیهِمَا حَتَی نَجتَمِعَ

بِرَأفَتِک فِی دار کرَامَتِک وَ مَحَلِ مَغفِرَتِک وَ رَحمَتِک ، إِنَک ذُو الفَضلِ العَظِیمِ ، وَ المَنِ القَدِیمِ ، وَ أَنتَ أَرحَمُ الرَاحِمِینَ.

ترجمه :

خداوندا بر محمد بنده و فرستاده ات و بر خاندان پاکش درود فرست ، و آنان را به بهترین درود ها و رحمت و برکات و سلام خود مخصوص گردان ،

الهی پدر و مادر مرا به کرامت نزد خود و درود از سوی خود اختصاص ده ، ای مهربان ترین مهربانان.

خداوندا بر محمد و آل او درود فرست ، و دانش آنچه از حقوق ایشان که بر من لازم است به من الهام کن ، و دانش تمام آن واجبات را بدون کم و زیاد برایم فراهم نما ، آنگاه مرا به آنچه در این زمینه به من الهام کرده ای به کار گیر ، و توفیقم ده تا نسبت به آنچه به من بصیرت می دهی اقدام کنم ، تا به کار بستن چیزی از آنچه به من تعلیم داده ای از دستم نرود ، و ارکان بدنم از خدمتی که مرا به آن ملهم فرموده ای احساس گرانی ننماید.

خداوندا بر محمد و آل او درود فرست همان طور که ما را به وجودش سرافراز فرمودی ، و بر محمد و آل او درود فرست ، همان سان که به سبب آن حضرت ، حقی از ما بر عهده مردم واجب نمودی.

خداوندا چنان کن که از هیبت پدر و مادرم ، چون از هیبت سلطان خودکامه بیمناک باشم ، و به هر دو ، چون مادری مهربان نیکی نمایم ، و اطاعت از آنان و نیکی به هر دوی آنان را در نظرم از لذت خواب در چشم خواب آلوده شیرین تر ، و برای سوز سینه ام از شربت گوارا در ذائقه تشنه خنک تر گردان ،

تا خواسته ایشان را بر خواسته خود ترجیح دهم ، و خرسندی آن دو را بر خرسندی خود مقدم دارم ، و خوبی ایشان را در حق خود هرچند اندک باشد زیاد بینم ، و نیکویی خود را درباره ایشان گرچه بسیار باشد کم شمارم.

خداوندا صدایم را در محضر آنان ملایم کن ، و گفتارم را بر آنان دلنشین فرما ، و خویم را نسبت به آنان نرمی عنایت کن ، و قلبم را بر هر دو مهربان ساز ، و مرا نسبت به هر دو خوشرفتار و دلسوز قرار ده.

خداوندا هر دو را به پاس تربیت من جزای نیکو ده ، و در مقابل آنکه مرا گرامی داشتند جزای خیر عطا فرما ، و هرچه را در کودکی نسبت به من منظور داشته اند در حق ایشان - منظور کن.

خداوندا اگر از جانب من آزاری به آنان رسیده ، یا از من کار ناخوشایندی دیده اند ، یا حقی از آنان به وسیله من از بین رفته ، همه را موجب پاک شدن آنان از گناهانشان و مایه رفعت مقامشان و افزونی حسناتشان قرار ده ، ای که بدی ها را به چندین برابر به خوبی تبدیل می نمایی.

الهی اگر در گفتار با من از اندازه بیرون رفته اند ، یا در عملی نسبت به من زیاده روی نموده اند ، یا حقی از من ضایع کرده اند ، یا از وظیفه پدر و مادری در حق من کوتاهی نموده اند ، حق خود را به آنان بخشیدم ، و آن را برایشان نثار کردم ، و از تو می خواهم که وزر و وبال آن را از دوش آنان برداری ، زیرا که من نسبت به خود آنان را در کوتاهی حق متهم نمی کنم ، و آنان را در مهربانی در حق خودم سهل انگار نمی دانم ، و از آنچه درباره ام انجام داده اند ناراضی نیستم ای پروردگار من؛

زیرا رعایت حق آنان بر من واجب تر ، و احسانشان نسبت به من دیرینه تر ، و منتشان بر من بیشتر از آن است که از آنان از روی عدل تقاص بکشم ، یا نسبت به ایشان معامله به مثل کنم ، الهی اگر چنین کنم پس روزگار مدیدی که در تربیت من سپری کرده اند ، و رنج های زیادی که در نگاهداری من تحمل نموده اند ، و آن همه که بر خود تنگ گرفتند تا زندگی مرا گشایشی باشد چه می شود؟

بدون شک بعید است که بتوانند حق خود را از من دریافت دارند ، و من نمی توانم حقوقی را که بر عهده ام دارند تدارک نمایم ، و وظیفه خدمت آنان را بجای آورم ، پس بر محمد و آل او درود فرست ، وای بهترین کسی که از تو یاری جویند مرا یاری ده ، وای راهنماینده ترکسی که به او روی آورده می شود مرا توفیق ده ، و در آن روزکه همه بدون آنکه برآنان ستم رود جزا می بینند مرا در زمره آنان که عاق پدر و مادرند قرار مده.

خداوندا بر محمد و آل او و نسل او درود فرست ، و پدر و مادرم را به بهترین چیزی که پدران و مادران بندگان باایمانت را به آن مخصوص گرداندی مخصوص گردان ، ای مهربان ترین مهربانان.

خداوندا یاد آنان را در پس نمازهایم ، و در هیچ وقتی از اوقات شبم ، و ساعتی از ساعات روزم از صفحه قلبم مزدای.

خداوندا بر محمد و آل او درود فرست ، و مرا به برکات دعایی که برای آنان دارم بیامرز ، و آن دو را به سبب خوبی هایی که در حق من داشته اند مشمول غفران حتمی قرار ده ، و از آنان به شفاعت من از آنان به طور مسلم خشنود شو ، و آنان را با کرامت به سر منزل سلامت برسان.

خداوندا اگر پدر و مادرم را پیش از من آمرزیده ای پس ایشان را شفیع من قرار ده ، و اگر مرا پیش از آنان مورد آمرزش قرار داده ای پس مرا شفیع ایشان کن ، تا در پرتو مهربانی ات در سرای کرامت ، و جایگاه مغفرت و رحمتت گرد آییم؛ زیرا که تو صاحب فضل بزرگ و نعمت قدیمی ، و تو مهربان ترین مهربانانی.

کلام آخر

بهترین عملی که برای اموات سفارش شده است خواند نماز است و اگر نماز قضا و یا روزه قضا بر گردن داشتند آن را به جای آوریم و اگر حق واجبی مانند خمس ، زکات و ... دارند آن را ادا کنیم. البته احسان و خیرات به افراد نیازمند و رفع حاجات آنها از کارهایی است که برای شدی روح اموات توصیه شده است. همچنین یک سوم اموال باقیمانده از فرد متوفی را می توان برای امور خیر هزینه کرد.