زمان پرداخت فطریه و زکات فطره و فرصت آن

چه زمانی فطریه را پرداخت کنیم؟

فطریه را در دو زمان می توان پرداخت کرد :

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

• یکی قبل از نماز عید فطر است که اگر کسی می خواهد نماز عید فطر را به جا بیاورد ، احتیاطا قبل از نماز عید ، فطریه اش را پرداخت کند.
• دوم بعد از نماز عید فطر تا اذان ظهر است که اگر کسی قصد اقامه نماز عید فطر را ندارد ، تا زمان اذان ظهر عید فطر فرصت دارد که فطریه اش را پرداخت کند.

بنابراین پرداخت فطریه در ماه رمضان صحیح نیست و اگر کسی در طول ماه رمضان فطریه خود و خانواده اش را پرداخت کرده ، باید بعد از تمام شدن ماه مبارک ، دوباره فطریه را بپردازد. چون زمان دقیق پرداخت فطریه ، بعد از آخرین غروب ماه رمضان است.

اما اگر کسی به هر دلیلی موفق نشد تا موقع اذان ظهر عید فطر ، فطریه اش را پرداخت کند ، باید در اولین فرصت ممکن این کار را انجام بدهد. البته در این حالت نباید نیت ادا یا قضا کند.

فطریه را به چه کسانی باید پرداخت؟

در مورد محل اصلی مصرف فطریه باید به نظرات مراجع عظام تقلید مراجعه کرد که دو نظر را ارائه داده اند. از یک طرف طبق نظر امام خمینی رحمه الله و بعضی از مراجع عظام تقلید ، فطریه را می توان در تمام هشت موردی که زکات مال در آن مصرف می شود پرداخت کرد. یعنی شامل :

• فقیران
• مسکینان : یعنی افرادی که وضعیت اقتصادی شان از فقیران هم بدتر است.
• مسافرانی که در راه مانده و خرج برگشت به شهر خود را ندارند.
• بدهکارانی که نمی توانند قرض خود را بپردازند.
• در راه خدا : یعنی در تمام کارهای خیری که سود و نفع آن به عموم مسلمین برسد. مانند ساختن و تعمیر مسجد ، راه ، پل ، مدرسه و بیمارستان و ...
• کافرانی که با دادن زکات به اسلام ترغیب می شوند یا در جنگ به مسلمانان کمک می کنند.
• پرداخت به نائب امام یا کارمندان حکومت اسلامی که مأمور جمع آوری زکات و رساندن آن به نیازمندان است.

بعضی از علمای شیعه مانند آیات عظام صافی گلپایگانی ، مکارم شیرازی و نوری همدانی هم معتقدند که فطریه مخصوص فقیران و مسکینان شیعه است و لازم نیست آن را در موارد دیگر هزینه کرد. به عنوان مثال آیت الله مکارم شیرازی در این باره تأکید کرده اند که : «زکات فطره برای شیعیان نیازمند باید مصرف شود. اما در صورت داشتن این شرط مثلا می توان به زلزله زدگان نیز پرداخت کرد.»

در عین حال مستحب است هر کسی فطریه خود و خانواده اش را در وهله اول به اقوام و خویشاوندان فقیرش بدهد و اگر در میان آن ها فقیری نباشد ، به همسایه فقیر یا اهل علم و فضیلت و تقوا که فقیر هستند ، بپردازد.

چه کسانی از پرداخت فطریه معاف هستند؟

طبق آموزه های اسلامی چند گروه از افراد از پرداخت فطریه معاف هستند ، هرچند که گرفتن روزه بر این عده واجب باشد.

1. فقرا : طبق اسلام ، فقیر کسی است که هزینه امرار معاش متعارف یک ساله خودش و نان خورهایش را به صورت یکجا و یا به طور متناوب نداشته باشد. پس اگر کسی در شب عید فطر خرجی یک سال را ندارد اما شاغل است و هر ماه درآمدی دارد ، فقیر محسوب نمی شود. در عین حال کسی که بیکار است اما خرجی یک سال آینده را دارد ، فقیر نیست. اما کسی که بی کار است و به اندازه خرجی یک سال آینده اش دارایی ندارد ، فقیر شمرده می شود.

2. دختری که به خانه شوهر برود : اگر دختری قبل از غروب آفتاب آخرین روز ماه رمضان به خانه شوهر برود و به طور رسمی زندگی مشترک خود را شروع کند ، فطریه اش بر عهده شوهر است. اما اگر بعد از غروب آفتاب آخرین روز ماه رمضان به خانه شوهر برود ، پدرش باید فطریه او را بپردازد. به عبارت دیگر دختری که عقد کرده ولی در خانه پدر زندگی می کند ، فطریه اش بر عهده پدر است ، مگر اینکه قبل از غروب آفتاب آخرین روز ماه رمضان به خانه شوهر برود.

3. جنین : فطریه دادن برای بچه ای که در شکم مادر است و هنوز متولد نشده ، واجب نیست چون هنوز نان خور کسی محسوب نمی شود.

4. نوزاد : نوزادی که بعد از غروب آفتاب آخرین روز ماه رمضان به دنیا بیاید ، فطریه ندارد. اما اگر نوزادی در ماه رمضان و قبل از غروب آفتاب آخرین روز این ماه به دنیا بیاید ، پدرش یا کسی که مخارج مادر را متحمل می شود باید فطریه او را پرداخت کند.