اعمال کامل ماه ربیع الاول در مفاتیح الجنان
ربیع الاول ، سومین ماه سال هجری قمری است. در این ماه خداوند برکات و نورهای زیبایی را در زمین قرار داده است چرا که میلاد با سعادت پیامبر اکرم (ص) در این ماه است و رحمتی بالاتر از او در روی زمین بی مانند است.پیامبر داناترین ، برترین ، نزدیکترین و فرمانبردارترین مخلوق خداوند می باشد ، بنابریان روز تولد ایشان نیز برتر از سایر روزهاست.
این ماه که هر روز و یا شب آن مبارک و پر فضیلت است آمیخته با خاطره غم انگیزی چون شهادت امام حسن عسکری(ع) به روایتی معروف ، میلاد مبارک پیامبر گرامی اسلام(ص) و امام صادق(ع) ، هجرت پیامبر اکرم(ص) از مکه به مدینه ، آغاز امامت پربرکت حضرت بقیة الله(عج) و ماه رخداد واقعه عظیم «لیلة المبیت» است. در این بخش از دین و مذهب نم نمک اعمال مهمی که انجام آن در ربیع الاول سفارش شده است را ارائه خواهیم کرد.
آداب و اعمال ماه ربیع الاول در مفاتیح الجناح
شب و روز اول :
این شب به نام «لیلة المبیت» آراسته شده است ، در سال سیزدهم بعثت ، در اولین شب ماه ربیع الاول ، رسول خدا(ص) برای هجرت از مکه به مدینه ، از شهر خارج شد و در «غار ثور» پنهان گردید؛ حضرت علی(ع) با فداکاری بسیار برای گمراه کردن دشمنان ، در بستر ایشان خوابید.
آیه شریفه «وَ مِنَ الناسِ مَن یَشرِی نَفسَهُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللهِ وَ اللهُ رَءُوفٌ بِالعِبادِ»؛ بعضی از مردمِ (با ایمان و فداکار) جان خود را در برابر خشنودی خدا می فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.(سوره بقره ، آیه 207) در حق آن حضرت نازل شد.(اقبال الاعمال ، صفحه 592 و تفسیر نمونه ، جلد 2، ص 78)
سال هجرت پیامبر اکرم(ص) مبدأ تاریخ مسلمانان است که تحولی بزرگ در زندگی مسلمانان ایجاد کرد.
در شب اول ماه ربیع الاول ، اعمال زیر انجام می شود :
روزه گرفتن به شکرانه سلامتی پیامبر اعظم و امیرمۆمنان از آسیب کفار و مشرکان در اول ربیع الاول.
قرائت زیارت پیامبر (ص) و امام علی (ع) (مفاتیح الجنان ، فصل نهم ، در اعمال ماه ربیع الأول)
مرحوم «سید بن طاووس» ، دعایی را برای این روز در کتاب اقبال نقل کرده است.
برای خواندن دعای اولین روز ماه ربیع الاول روی لینک زیر کلیک کنید :
دعای روز اول ماه ربیع الاول
روز هشتم :
امام حسن عسگری در تاریخ هشتم ربیع الأول ، سال 206، در سن 28 سالگی به شهادت رسید و از همان روز ، امامت حضرت مهدی(عج) آغاز گردید. (کافی ، جلد 1، ص 503)
در این روز شایسته است زیارت آن دو امام بزرگوار خونده شود (مفاتیح الجنان ، فصل نهم ، در اعمال ماه ربیع الأول)
روز نهم :
در این روز تنها یک روایتی وارد شده که در آن هلاک ((دشمن خدا)) اتفاق افتاده است. این روز ، روز سرور شیعیان آل محمد(صلوات الله علیهم اجمعین) می باشد. و بین شیعیان این امر مشهور گشته و هر چند سایر روایات موافق و مساعد با آن نیست لکن ممکن است که تقیه اقتضای تغییر وقت را نموده باشد. (المراقبات ، ص 76)
همچنین روز نهم اولین روز از امامت حضرت ولی عصر بقیه الله(عج)است (مفاتیح الجنان ، فصل نهم ، در اعمال ماه ربیع الأول). بنابراین روز عید بزرگ است؛ هر که در این روز چیزی انفاق کند ، گناهانش آمرزیده می شود و گفته شده است در این روز انجام اعمال زیر مستحب می باشد :
اطعام کردن برادران مومن ، خشنود کردن ایشان ، توسعه دادن در نفقه بر اهل و عیال ، و پوشیدن جامه های نو ، شکر و عبادت حق تعالی.
روز دهم :
دهمین روز از ربیع الاول مصادف با سالروز ازدواج حضرت محمد(ص) با حضرت خدیجه کبری(ع) است. پیامبر در زمان ازدواج 25 ساله و حضرت خدیجه(ع)40 ساله بودند. به همین مناسبت روزه این روز به عنوان شکرگزاری مستحب شمرده شده است.(اقبال ، ص 599)
روز دوازدهم :
این روز مطابق نظر مرحوم شیخ کلینی و مسعودی و همچنین مشهور میان اهل سنت ، روز ولادت با سعادت نبی مکرم اسلام(ص)است.(زاد المعاد ، ص 412)
همچنین در این روز ، پیامبر اکرم(ص) بعد از 12 روز که مسیر راه میان مکه و مدینه را پیمود وارد مدینه گردید.(اقبال ، ص 599 و کامل ابن اثیر ، جلد 2، ص 7) و نیز روز انقراض دولت بنی مروان در سال 132 است.(مصباح المتهجد ، ص 791)
اعمال مستحب در این روز :
-
روزه
-
نماز : دو رکعت نماز مستحبی که در رکعت اول بعد از حمد ، سه بار سوره کافرون و در رکعت دوم بعد از حمد سه بار سوره توحید خوانده میشود.
روز چهاردهم :
در سال 64 در چنین روزی ، یزید بن معاویه به هلاکت رسید.(اقبال ، ص 601)
وی پس از سه سال و نُه ماه خلافت که همراه با جنایات عظیمی بود - که مهمترین آن واقعه کربلا و شهادت ابی عبدالله الحسین(ع) و یارانش می باشد. در سن سی و هفت سالگی در منطقه «حوران» زندگی ننگینش به پایان رسید جنازه اش را در دمشق دفن کردند ولی اکنون اثری از او نیست.(تتمة المنتهی ، ص 64)
شب و روز هفدهم :
طبق روایات مشهور شیعه ، شب ولادت حضرت خاتم الانبیا ، رسول معظم اسلام(ص) است و شب بسیار مبارکی است.(مصباح المتهجد ، صفحه 791 و اقبال ، ص 603)
یکسال قبل از هجرت رسول خدا(ص) ، در چنین شبی معراج آن حضرت صورت گرفت. (اقبال ، ص601)
همان طور که ذکر شد بر اساس روایتی مشهور از علمای امامیه ، روز هفدهم ربیع الأول ، روز ولادت با سعادت رسول خدا حضرت محمد بن عبدالله(ص) در شهر مکه است. زمان ولادت ایشان هنگام طلوع فجر ، روز جمعه ، سنه عام الفیل بوده است. (مصباح المتهجد ، ص 791 و اقبال ، ص 603)
عام الفیل سالی است که ابرهه با لشکرش که بر فیل سوار بودند به قصد تخریب کعبه آمد ، ولی همگی نابود شدند.
علاوه براین در روز هفدهم ربیع الاول سال 83 هجری قمری ، ولادت باسعادت امام صادق(ع) نیز واقع شده است که اهمیت این روز را بیشتر می کند.(بحارالانوار ، جلد 47، ص 1، حدیث 2)
اعمال شب و روز هفدهم :
1. غسل به نیت روز هفدهم ربیع الاول. (فلاح السائل ، ص 61)
2. روزه که برای آن فضیلت بسیار نقل شده است ، از جمله در روایاتی از ائمه معصومین(ع)آمده است ، کسی که روز هفده ربیع را روزه بدارد ، خداوند برای او ثواب روزه یکسال را مقرر می فرماید.(اقبال ، ص 603)
3. دو رکعت نماز که در هر رکعتی یک مرتبه حمد و ده مرتبه سوره قدر و ده مرتبه سوره اخلاص است ، بگزارد و پس از نماز در محل نماز بنشیند و دعائی که روایت شده است بخواند : اَللَهُمَ اَنتَ حَی لاَ تَمُوتُ ..
4. دادن صدقه ، احسان نمودن و خوشحال کردن مۆمنان و به زیارت مشاهد مشرفه رفتن. (اقبال ، ص 603)
5. زیارت رسول خدا(ص) از دور و نزدیک
پیامبر اکرم در روایتی فرمودند :
هر کس بعد از وفات من ، قبرم را زیارت کند مانند کسی است که به هنگام حیاتم به سوی من هجرت کرده باشد ، اگر نمی توانید مرا از نزدیک زیارت کنید ، از همان راه دور به سوی من سلام بفرستید (که به من می رسد).(اقبال ، ص 604)
6. زیارت امیر مۆمنان ، علی(ع) نیز در این روز مستحب است با همان زیارتی که امام صادق(ع) در چنین روزی کنار ضریح شریف آن حضرت(ع) وی را زیارت کرد.(اقبال ، ص 608) (این زیارت در بخش زیارات ، مفاتیح آمده است).
7. تکریم ، تعظیم و بزرگداشت این روز که بسیار تاکید شده است.