راههای تقرب و نزدیکی به خدا در قرآن و احادیث

راههای تقرب و نزدیکی به خدا در قرآن و احادیث

تقرب نزدیک شدن به پروردگار متعال است. در رویکرد فلسفی ، برخی افراد تقرب را نزدیک شدن حقیقی به معنای قرب ذاتی به خداوند می دانند و در رویکرد کلامی ، تقرب به معنای نزدیک شدن مجازی به خداوند و بهره مندی از بهشت و نعمات الهی دانسته اند. به طور کلی دنیا زمینه ای برای تقرب به خداوند است که می توان با وسایل موجود در آن ، به هدف خود رسید. نزدیک شدن به خداوند در یک شب امری غیر ممکن است و نیازمند زمان و انجام برخی اعمال می باشد که این بخش از دین و مذهب نم نمک را به معرفی این اعمال اختصاص داده ایم.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

راههای نزدیک شدن به خداوند

قرائت قرآن کریم

قرآن کریم یکی از راههایی است که انسان را به خدا نزدیک می کند و سبب شرافت و کرامت و منزلت در پیشگاه خدا می گردد.

در قرآن کریم ، توسل به اسماء الهی و صفات او در مقام دعا توصیه شده است :

« وَلِلَهِ الأَسمَاءُ الحُسنَیٰ فَادعُوهُ بِهَا ۖ »(سوره اعراف ، آیه 180)

ترجمه : و نیکوترین نام ها [به لحاظ معانی] ویژه خداست ، پس او را با آن نام ها بخوانید

توسل به پیامبر و امامان

توسل به دعای صالحان که برترین نوع آن توسل به ساحت پیامبران و اولیای خاص او است تا برای انسان به درگاه الهی دعا کنند ،

خداوند در قرآن می فرماید :

وَلَو أَنَهُم إِذ ظَلَمُوا أَنفُسَهُم جَاءُوکَ فَاستَغفَرُوا اللَهَ وَاستَغفَرَ لَهُمُ الرَسُولُ لَوَجَدُوا اللَهَ تَوَابًا رَحِیمًا (سوره نسا ، آیه64)

و اگر آنان هنگامی که [با ارتکاب گناه] به خود ستم کردند ، نزد تو می آمدند و از خدا آمرزش می خواستند ، و پیامبر هم برای آنان طلب آمرزش می کرد ، یقینا خدا را بسیار توبه پذیر و مهربان می یافتند.

سجده کردن

سجده ، نزدیک ترین حالت بنده به پروردگار معرفی شده است که انسان با خدای خود راز و نیاز می کند.

در کتاب الکافی ، کامل الزیارات ابن قولویه قمی ، کتابُ مَن لایَحضُرُه اَلفَقیه و ثواب العمال ، شیخ صدوق از امام صادق(ع) درباره سجده کردن روایت کرده است.

امام صادق(ع) فرمود :

«أَقرَبُ مَا یَکُونُ اَلعَبدُ إِلَی اَللَهِ تعالی وَ هُوَ سَاجِدٌ» نزدیک ترین حالتی که بنده به پروردگار دارد ، حالت سجده او است.

سپس امام(ع) به این آیه قرآن اشاره فرمود که خداوند می فرماید : «وَ اسجُد وَ اقتَرِب» سجده کن و به خدا تقرب جوی. (سوره علق ، آیه 19)

تفکر به عواقب گناه

تفکر عمیق انسان درباره آثار سوء دنیوی و عذاب های غیر قابل تحمل اخروی گناه موجب دور شدن انسان از گناه می شود.

خداوند در قرآن می فرماید :

«هر کس به خدای خود با حالت گناه وارد شود ، جزای او جهنمی است که در آن جا نه می میرد و نه زنده می ماند». (سوره طه ، آیه 74)

«(در روز قیامت) گناهکار دوست دارد که فرزندان ، زن ، برادر ، همة خویشان و همة اهل زمین را فدا می کرد تا از عذاب نجات می یافت ، (ولی) چنین نیست ، (بلکه) آن آتش شعله کش است و ...».(سوره معارج ، آیه 11 15)

«در روز قیامت کافر گوید : ای کاش خاک بودم». (سوره نبا ، آیه 40)

راههای تقرب به پروردگار در نهج البلاغه

امام علی (ع) می فرماید :

إِنَ أَفضَلَ مَا تَوَسَلَ بِهِ المُتَوَسِلُونَ إِلَی اللَهِ سُبحَانَهُ وَ تَعَالَی : الإِیمَانُ بِهِ وَ بِرَسُولِهِ ، وَ الجِهَادُ فِی سَبِیلِهِ فَإِنَهُ ذِروَةُ الإِسلَامِ ، وَ کَلِمَةُ الإِخلَاصِ فَإِنَهَا الفِطرَةُ ، وَ إِقَامُ الصَلَاةِ فَإِنَهَا المِلَةُ ، وَ إِیتَاءُ الزَکَاةِ فَإِنَهَا فَرِیضَةٌ وَاجِبَةٌ ، وَ صَومُ شَهرِ رَمَضَانَ فَإِنَهُ جُنَةٌ مِنَ العِقَابِ ، وَ حَجُ البَیتِ وَ اعتِمَارُهُ فَإِنَهُمَا یَنفِیَانِ الفَقرَ وَ یَرحَضَانِ الذَنبَ ، وَ صِلَةُ الرَحِمِ فَإِنَهَا مَثرَاةٌ فِی المَالِ وَ مَنسَأَةٌ فِی الأَجَلِ ، وَ صَدَقَةُ السِرِ فَإِنَهَا تُکَفِرُ الخَطِیئَةَ ، وَ صَدَقَةُ العَلَانِیَةِ فَإِنَهَا تَدفَعُ مِیتَةَ السُوءِ ؛ (نهج البلاغه در خطبه 110)

در این خطبه می توان به روشهای مختلفی برای تقرب به خداوند اشاره کرد :

بندگی و اجرای فرامین الهی

برترین چیزی که توسل جویندگان به خدای سبحان ، بدان توسل می جویند ، ایمان به او و به پیامبر اوست زیرا ریشه اصلی حرکتهای سازنده و مثبت ، ایمان است.

جهاد در راه خدا

دومین وسیله جهاد است در راه خدا ، زیرا جهاد رکن اعلای اسلام و وسیله تقرب به خداوند است. جهاد در راه خدا باعث بقاء اسلام و رشد و بالندگی آن و وسیله عزت و سر بلندی جامعه اسلامی است و بدون جهاد ، حیات مکتب اسلام تضمین نخواهد شد.

امام علی(ع) می فرماید :

«وَاللهِ مَا صَلَحت دُنیَا وَ لاَدِینَ إِلاَ بِهِ; به خدا سوگند! دنیا و دین بدون جهاد سامان نمی گیرد». (نهج البلاغه ، حکمت 252)

اخلاص

روش دیگری که در این خطبه برای تقرب به خداوند ذکر شده است ، کلمه توحید می باشد که در فطرت و جبلت هر انسانی است. عبودیت و الوهیت مخصوص ذات خداوند است و انسان باید تمام اعمال خود را تنها برای خداوند انجام داده و از شرک و نفاق بپرهیزد زیرا غیر خدا ارزش آن را ندارد که انسان آن را بپرستد.

اقامه نماز

چنانچه در مطالب قبلی دین و مذهب نم نمک هم اشاره شد ، یکی از وسایل تقرب به خدا برپای داشتن نماز است ، که نشان حقیقت دین و ملت اسلام است زیرا نماز پایه اصلی دین و ستون خیمه آن است.

زکات

ادای زکات فریضه ای واجب است. مسأله زکات بعد از نماز ، از مهمترین ارکان اسلام است.

امام باقر(ع) می فرماید :

«هنگامی که پیامبر اکرم (ص) در مسجد بود ، پنج نفر را صدا زد و فرمود برخیزید و از مسجد ما بیرون روید! «لاَتُصَلُوا فِیهِ وَ أَنتُم لاَتُزَکُونَ(سوره نساء ، آیه 7); شما که زکات نمی دهید ، در مسجد ما نماز نخوانید». (بهج ‏الصباغة فی ‏شرح ‏نهج ‏البلاغة ، چاپ : اول‏ ، ج 13، ص 102)

روزه

روزه ماه رمضان که نگهدارنده انسان از عذاب و کیفر است از وسایل تقرب به خدا است. هوای نفس سرچشمه اصلی گناهان ، وسوسه های شیطان و از ابزار شیطان است. در واقع روزه انسان را از جهان بهیمیت به سوی جهان فرشتگان می برد و بر بساط قرب خداوند جای می دهد.

حج

حج خانه خدا ، نابود کننده فقر و شستشو دهنده گناه است». (کافی ، ج 4، ص62، ح 1)

بی شک زیارت خانه خدا ، هم برکات مادی و هم برکات معنوی و روحانی دارد که به هر دو در آیه شریفه 28 سوره حج اشاره شده است.

خداوند در این آیه می فرماید :

«لِیَشهَدُوا مَنَافِعَ لَهُم».

اما تأثیر آن در شستشوی گناه از این نظر است که حج و عمره تحولی در روح و جان انسان ایجاد می کند و حتی قلوب سنگدلان را نرم می سازد و به بازنگری اعمال پیشین و توبه از گناهان وا می دارد. همان گونه که در حدیثی وارد شده است که : مانند روزی که از مادر متولد شده از گناهان خود پاک می شود : (یَخرُجُ مِن ذُنُوبِهِ کَهَیئَةِ یَومِ وَلَدَتهُ أُمُهُ) (بحارالانوار ، ج96، ص 26)

صله رحم

صله رحم که سبب فزونی مال و تأخیر اجل (و طول عمر) است. تأثیر صله رحم در فزونی مال ، علاوه بر الطاف الهی که در جنبه های مادی شامل حال این دسته از نیکوکاران می شود ، این است که پیوندهای خانوادگی غالبا سبب همکاری های دسته جمعی اقتصادی می شود و معمولا کارهای گروهی در مسایل اقتصادی سودآورتر است.

امام صادق(ع) می فرماید :

«صِلَةُ الاَرحَامِ تُزَکِی الاَعمَالَ ، وَ تُنمِنیَ الاَموَالَ ، وَ تَدفَعُ البَلوی ، وَ تُسَیِرُ الحِسَابَ ، وَ تُنسِئُ فِی الاَجَلِ;

صله رحم اعمال را پاک می کند و اموال را رشد و نمو می دهد وبلا را دفع ، و حساب را آسان ، و أجل را به تأخیر می اندازد». (کافی ، ج 2، ص 150)

صدقه

راه دیگر برای تقرب به خداوند صدقه دادن است. صدقه پنهانی که کفاره گناهان و صدقه آشکار از مرگهای بد پیشگیری می کند.

منظور از «صدقه عَلانیه» کمک هایی است که آشکارا انجام می شود و یکی از آثار و برکات آن تشویق دیگران به کار خیر و دعای مردم در حق صدقه دهنده است.

این سخن در واقع برگرفته از آیه شریفه زیر است :

«أَلذِینَ یُنفِقُونَ أَموَالَهُم بِاللَیلِ وَ النَهَارِ سِرا وَ عَلاَنِیَةً فَلَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِهِم وَ لاَ خَوفٌ عَلَیهِم وَ لاَ هُم یَحزَنُونَ; آنان که اموال خود را در شب روز ، پنهان و آشکار انفاق می کنند ، پاداششان نزد پروردگارشان است; نه ترسی بر آنهاست و نه غمگین می شوند». (سوره بقره ، آیه 274)

امام کاظم(ع) می فرماید :

«عَونُکَ لِلضَعِیفِ مِن أَفضَلِ الصَدَقَةِ; کمک کردن تو به ضعیفان از بالاترین صدقات است». (تحف العقول ، کلمات قصار امام کاظم (ع))

پیامبر اکرم(ص) می فرماید :

«کُلُ مَعرُوف صَدَقَةٌ; هر کار نیکی صدقه محسوب می شود». (خصال ، ج 1، ص 134)

«أَلکَلِمَةُ الطَیِبَةُ صَدَقَةٌ; هر سخن پاکیزه ای صدقه است». (بحار الانوار ، ج 80، ص 369)