درمان اختلال ADHD کودکان بدون دارو

اختلال کم توجهی - بیش فعالی در کودکان چیست؟

اختلال کم توجّهی - بیش فعالی یک اختلال رفتاری رشدی است.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

• آیا کودک شما پر سر و صدا و پر تحرک است؟ بیش از حد حرف میزند؟
• حرف دیگران را قطع می کند؟ زود از کوره در میرود و پرخاشگر است؟
• از لحاظ یادگیری و مسائل تحصیلی دچار مشکل می باشد؟
• آیا به آسانی حواسش پرت می شود و در تمرکز مشکل دارد؟

جواب مثبت به این سوالات نشان دهنده بیش فعال بودن کودک شماست. اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) یکی از شایعترین اختلالات دوران کودکی است که معمولا قبل از 7 سالگی شروع می شود.

نشانه های بارز این اختلال عبارتند از :

بی توجهی ، تکانشگری و بیش فعالی حرکتی که از نظر رشدی نامتناسب هستند.

والدین و معلمان معمولا به خاطر این علائم ازکودکان شکایت دارند.

این کودکان معمولا درحوزه های متعدد رفتاری ، اجتماعی ، شناختی ، تحصیلی ، هیجانی و فیزیکی دارای مشکل هستند.

مشکلات رفتاری عبارتند از :

عدم توجه ، حواس پرتی ، تحریک پذیری و عدم کنترل تکانه.

رفتارهایی مثل ارتباط ضعیف باهمسالان ، سرپیچی از فرمان ها ، پرخاشگری ، دروغگویی و ریسک پذیری جزء علائم اجتماعی محسوب می گردند.

علاوه بر این ، چنین کودکان از لحاظ یادگیری و مسائل تحصیلی هم دچار مشکل هستند کودکان بیش فعال ممکن است دارای مشکلات هیجانی از جمله افسردگی ، اعتماد به نفس پایین ، ناآگاهی و اضطراب نیز باشند. علائم ذکر شده در محیط های مختلفی قابل مشاهده است از جمله هنگام تنهایی کودک ، بازی با همسالان ، تعامل با والدین و اعضا خانواده ، مدرسه ، کلاس درس و محیط های جدید مثل فروشگاه ، اتاق مشاوره و ... برخی دیگر از کودکان صرفاً در تمرکز و توجه مشکل داشته و هیچ یک از علائم بیش فعالی را بروز نمی دهند.

اگر فرزند شما قادر به توجه کردن به جزییات نیست و به خاطر بی دقتی اشتباه می کند ، در کامل کردن یک تکلیف و تمرکز بر آن مشکل دارد ، فراموشکار است ، به آسانی حواسش پرت می شود و مکرراً وسایلش را گم می کند ، این کودکان نیز دچار اختلال کمبود توجه (ADHD) می باشند .

مشکل دیگری که در دانش آموزان بسیار شایع است ، اختلالات یادگیری است .

• آیا از عملکرد تحصیلی فرزندتان ناراضی هستید؟
• آیا فرزند شما علیرغم داشتن هوش طبیعی ، عملکرد تحصیلی پایینی دارد؟
• آیا در انجام مهارتهای ریاضی دچار مشکل می شود؟
• آیا در هجی کردن بسیار ضعیف است؟

اگر جواب مثبت است ، فرزند شما دارای یکی از اختلالات یادگیری می باشد. دانش آموزانی که برای مشاوره ارجاع داده می شوند اغلب دارای مشکلات یادگیری هستند که حوزه وسیعی از مشکلات را در بر می گیرد از جمله اختلال در خواندن ، ریاضیات و بیان نوشتاری .

اختلال در خواندن ، با نقص توانایی برای شناخت واژه ها ، خواندن کند و نادرست و فهم ضعیف ، علی رغم داشتن هوش بهنجار مشخص می شود. این کودکان در تفکیک بین حروف از نظر شکل و اندازه دچار مشکل هستند. این اختلال معمولا تا سن 7 سالگی مشخص می گردد .

اختلال در ریاضیات اساساً عبارت است از ناتوانی در انجام مهارت های مربوط به حساب ، که با توجه به ظرفیت هوشی ، از فرد انتظار می رود ، عملکرد کودک مبتلا در مفاهیم عددی اصلی مثل شمارش یا اضافه کردن اعداد به طور قابل ملاحظه ای پایین تر از میزان مورد انتظار برای سن است .

این اختلال معمولا در کلاس دوم یا سوم دبستان تشخیص داده می شود.

اختلال بیان نوشتاری ، با مهارت های نگارشی بسیار پایین تر از سطح مورد انتظار ، با توجه به سن ، ضریب هوشی و میزان آموزش فرد مشخص می گردد.

عملکرد کودک در هجی کردن ، یادگیری دستور زبان و نقطه گذاری بسیار ضعیف بوده و دارای دستخط بسیار بدی می باشند . کودکان مبتلا به این اختلال پس از ورود به مدرسه خیلی زود مسائلی را در هجی کردن کلمات ، ساختن درست جملات و پاراگراف ها از لحاظ دستوری نشان می دهند .

اختلالات ذکر شده از شایع ترین اختلالات هستند که والدین یا از آنها بی خبرند یا آنها را جدی نمی گیرند ولی آیا می دانید اگر مشکل این کودکان هم اکنون حل نشود ، در دوران نوجوانی و بزرگسالی به اعتیاد رو می آورند ، در گیر فعالیت های ضد اجتماعی شده و یا در بهترین حالت دچار اختلالات روانی مثل اضطراب و افسردگی می شوند . این افراد در تحصیل ، زندگی شغلی و زناشویی با شکست مواجه می گردند.

آیا اکنون به جدیت درمان فرزندتان پی بردید؟

آیا برای حل مشکلات فرزند خود قصد استفاده از دارو را دارید؟

به اثرات جانبی داروها ، از جمله ریتالین بیاندیشید : مشکلات خواب ، کاهش اشتها ، افزایش تحریک پذیری و پر خاشگری.

درمان اختلال ADHD کودکان با نقاشی و گل بازی

متخصصان روان شناسی کودکان در یک پژوهش جالب ، موفق شده اند با استفاده از نقاشی و گل بازی ، میزان تاب آوری را در کودکان دچار اختلال نقص توجه/بیش فعالی بهبود ببخشند و از این طریق ، بیماری آنان را کنترل نمایند.

به گزارش نم نمک ، اختلال ADHD یا نارسایی توجه/بیش فعالی ، شایع ترین اختلال عصبی تحولی دوران کودکی است که نه تنها کارکرد فرد در جنبه های مختلف زندگی ، بلکه وضعیت خانواده و افراد جامعه را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. در پنجمین راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ، میزان شیوع این اختلال برای بزرگسالان ، 2.5 درصد و برای کودکان پنج درصد گزارش شده است. اگر این اختلال در کودکان به درستی تشخیص داده نشده و درمان نشود ، نتیجه آن ، بزرگسالانی خواهد بود که در معرض خطرات مختلفی چون ضعف عملکرد تحصیلی ، شکست های شغلی ، پرخاشگری مشکل در روابط بین فردی و دیگر اختلالات روان شناختی مانند سوء مصرف الکل و مواد مخدر ، افسردگی و اضطراب خواهند بود.

یکی از مشکلات کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی بنا بر گفته های متخصصان ، ناتوانی در ایجاد ارتباط مناسب و رضایت بخش با اطرافیان به خصوص با والدین است. هرچند به طور قطع نمی توان مشخص کرد که در ایجاد تعارض بین والدین و فرزندان چه کسی بیشترین تأثیر را دارد ، اما می توان گفت که عدم آگاهی کافی والدین و فرزندان از مهارت های ارتباطی و نداشتن مهارت در حل مسائل ، باعث بروز سازش نایافتگی ها و تعارضات می شود. بر این اساس ، تاب آوری در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی از اهمیت و تأثیر بسزایی برخوردار است. به طور کلی ، تاب آوری ، یکی از موضوعات مطالعه شده توسط روانشناسی مثبت نگر است و کارکرد مثبت زندگی را افزایش می دهد.

در رابطه با این موضوع و اهمیتی که دارد ، پژوهشگرانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز ، تحقیقی را انجام داده اند که در آن سعی شده است با روشی جالب ، میزان تاب آوری کودکانی که دچار اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی هستند ، افزایش یابد. در این راستا ، این محققان از نقاشی و گل بازی استفاده کرده اند.

این تحقیق بر روی گروهی از کودکان هشت تا 11 ساله دچار اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی که از مراکز درمانی شهر تهران خدمات دریافت می کردند ، انجام شده است. محققان ، مداخلات نقاشی درمانی ، گل بازی و روش تلفیقی هر دو مورد بالا با هم را برای هر کودک و مادرش طبق برنامه بازی درمانی کودک محور به صورت دو جلسه(یک ساعته) در هفته و به مدت دو ماه اجرا نموده و سپس میزان تاب آوری آن ها را بررسی کردند.

نتایج نشان داد که مداخلات نقاشی درمانی و روش تلفیقی(روش تلفیق هر دو روش نقاشی درمانی و گل بازی با هم) می توانند به شکلی موثر سبب افزایش تاب آوری کودکان با اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی شوند.

در این پژوهش ، محققان با توجه به اهمیت رابطه والد-کودک ، مادران را به فنون بازی درمانی کودک محور تجهیز کردند تا ارتباط مثبتی با کودکان خود ایجاد کنند و در واقع از این طریق ، تعارضات درونی مادران نیز کمتر شد تا با موقعیت های دشوار و تنش آور و رفتار سازش نایافته فرزندان خود ، بهتر برخورد کنند.

محمد مظفری ، استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز و همکارانش در این خصوص می گویند : «در این پژوهش از ابزارهای هنر درمانی شامل نقاشی درمانی و گل بازی به سبب سهولت ترکیب آن ها با اصول تعاملات والد کودک استفاده شد. کودکان با استفاده از نقاشی آزادانه درباره افکار و احساسات سرکوب شده خود ، بدون تهدید واکنش مادر صحبت کرده و به طور خلاقانه با تغییر در مسائل ، به احساس تسلط بر مشکلات رسیدند».

آنها می افزایند : «در واقع این فرآیند خلاق به کودکان کمک کرد که مهارت های بین فردی خود را گسترش داده و رفتار خویش را مدیریت کرده و به بینش در حل مسائل دست یابند. کودکان با فرافکنی زندگی درونشان به نقاشی توانستند بر هیجانات خود غلبه کرده و برای حل مشکلات خود منعطف تر فکر کنند و این موضوع سبب پویایی شخصیت آنها شده و در نهایت هدف است این پژوهش که همانا ارتقای تاب آوری بود محقق گردید».

اما ارتقای تاب آوری زمانی افزایش بیشتری داشت که نقاشی درمانی به همراه گل بازی به شرکت کنندگان ارائه شد. به گفته مظفری و همکارانش ، «کودکان در حین کار با گل به احساس آرامش رسیده و فشارهای عصبی آنان کاهش یافت. درواقع ، در هنگام کار با گل ، کودک دامنه وسیعی از احساسات خود را نشان می داد ، چون حالت شکل پذیری گل بالاست و آنان توانستند بدون استرس از نتایج منفی ، با پرخاشگری با گل درگیر شوند و پس خوراند دریافت کنند».

بر این اساس ، کودکان در هنگام کار کردن با چنین مواد ابتدایی ، نیازهای واپس زده قبلی خود را جبران کرده و به خاطرات و اندیشه های خود عینیت داده و بیش ازپیش درصدد افزایش تاب آوری خود برآمدند.