انواع حشرات مضر خانگی و در کشاورزی [عکس]

انواع حشرات مضر خانگی و در کشاورزی با عکس

با معرفی حشرات مضر و چگونگی ایجاد خسارت توسط آنها از سایت نم نمک با نم نمک همراه باشید.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

حشرات از ریزترین و کوچک ترین مخلوقات خدا هستند که در سراسر جهان پراکنده اند . رده حشرات از نظر تعداد گونه ، پر جمعیت ترین رده سلسله جانوری است. رده حشرات Insecta یکی از اعضای شاخه بندپایان Arthropoda می باشند.

بندپایان بدنی بند بند دارند. حشرات برای تغذیه به وسیله قطعات دهانی از شیره گیاهی استفاده می کنند یا به وسیله پاهای شکاری ، سایر حشرات را شکار کرده و از آنها تغذیه می کنند. بدن حشرات از سه قسمت (تاگم)؛ سر ، قفسه سینه و شکم تشکیل شده است. سر در حشرات شامل اعضای حسی از جمله شاخک ها ، چشم های مرکب و ساده ، قطعات دهانی و موهای ظریف حسی می باشد. قفسه سینه (سینه گاه) از3 حلقه مشخص ؛ پیش سینه ، میان سینه و پس سینه تشکیل شده که هر یک دارای یک جفت پای بند بند هستند و به حلقه دوم و سوم یک جفت بال متصل شده است. پاها به وسیله مفصل هایی به قفسه سینه متصل می شوند.

شکم حشرات دارای معده ، روده و سایر اجزای درونی می باشد. حشرات به وسیله بال ها پرواز می کنند و بعضی ها به وسیله پاها این طرف و آن طرف می جهند. شاید قدرت پرواز حشرات و نیز کوچک بودن جثه آنها مهمترین عامل بقای آنها از گذشته های بسیار دور ، تا به حال باشد.

از گذشته های دور تاکنون حشرات به شکل های مختلف با زندگی انسان ارتباط داشته اند و بر اساس این ارتباط ، حشرات را می توان به دو گروه حشرات مضر و حشرات مفید تقسیم کرد. در ادامه این مطلب به معرفی و بررسی بیشتر حشرات مضر می پردازیم.

تقسیم بندی حشرات مضر

حشرات مضر به طور کلی به سه گروه اصلی تقسیم می شوند :

1. حشراتی که از گیاهان تغذیه می کنند؛

2. حشراتی که از فرآورده های انباری تغذیه می کنند؛

3. حشراتی که انسان و سایر جانوران را مورد حمله قرار می دهند.

حال به شرح هر یک از این سه گروه می پردازیم.

تقسیم بندی حشرات تغذیه کننده از گیاهان

الف) ایجاد خسارت از طریق تغذیه از قسمت های مختلف گیاه؛ حشراتی که از گیاهان تغذیه می کنند ممکن است به صورت مستقیم به گیاه خسارت وارد کنند. مثل ملخ ها ، لارو پروانه ها و سوسک ها که مستقیماً از بخش های مختلف گیاه اعم از برگ ، گل ، میوه و چوب تغذیه می کنند.

ب) ایجاد خسارت از طریق تخم گذاری؛ بعضی از حشرات مخصوصاً زنجرک های خانواده سیکادیده (Cicadidae) و زنجرک های خانواده سیکادلیده (Cicadellidae) از طریق تخم گذاری در سر شاخه های ظریف گیاهان به آن ها خسارت وارد می کنند.

ج) ایجاد خسارت از طریق انتقال بیمارهای ویروسی ، باکتریایی ، مایکوپلاسمائی و احتمالاً قارچی

در بین حشرات دو گروه شته ها و زنجرک های خانواده سیکادلیده (Cicadellidea) اهمیت بیشتری در نقل و انتقال عوامل بیماری زای گیاهی دارند. همچنین سخت بالپوشان خانواده اسکولیتیده (Scolytidae) در نقل و انتقال عوامل قارچی نقش دارند.

تقسیم بندی حشرات تغذیه کننده از فرآورده های انباری

حشراتی که به فرآورده های انباری خسارت می زنند ، خود نیز به سه دسته تقسیم می شوند :

الف) آفات چوب : چوب یکی از مهم ترین محصولات است که در زندگی بشر نقش دارد. چوب های صنعتی گاهی مورد حمله بعضی از حشرات قرار می گیرند. از جمله مهمترین این حشرات موریانه ها هستند. موریانه ها خود قادر به هضم سلولز یا چوب نیستند. در داخل دستگاه گوارش موریانه تک سلولی های فلاژل داری زندگی می کنند که آنزیم های مورد نیاز برای تجزیه سلولز را تولید می کنند و آن تک سلولی ها هستند که باعث هضم سلولز می شوند. در واقع نوعی همزیستی بین تک سلولی و موریانه ها از این طریق ایجاد شده است.

ب) آفات پارچه و منسوجات : تعدادی از حشرات از جمله پروانه های خانواده تینیده (Tineidae) و سخت بالپوشان درمستیده (Dermestidae) گاهی به منسوجات خسارت سنگینی وارد می کنند.

ج) آفات مواد غذایی : حدود 20 تا 30 درصد محصولات کشاورزی بعد از مرحله کاشت و پس از برداشت در انبار توسط آفات مختلف از بین می روند. در بین آفات انباری ، سوسک های خانواده درمستیده (Dermestidae) و بروخیده (Bruchidae) و کورکولینیده (Curculionidae) ، در بین پروانه ها تعدادی از گونه های خانواده پیرالیده (pyralidae) مثل پلودیا اینترپونکتلا (Plodia interpunctella) و افیستیا کونیلا (Ephestia Kuhniella) ، اهمیت زیادی دارند.

تقسیم بندی حشرات حمله کننده به انسان و سایر جانوران

حشراتی که انسان و سایر جانوران را مورد حمله قرار می دهند. آن ها نیز به چند گروه تقسیم می شوند :

الف) حشرات آزار دهنده مثل تعدادی از پشه ها و مگس ها ، گرچه ممکن است که ناقل بیماری مهمی نباشند ولی به هر ترتیب باعث سَلب آسایش از انسان می شوند.

ب)حشراتی که نیش آن ها سمی است. تعدادی از زنبورهای خانواده وسپیده (Vespidae) و اسفسیده (Sphecidae) و در مواردی زنبورهای بالاخانواده آپویدا (Apoidea) که جزء حشرات مفید و گرده افشان هستند و انسان را نیش می زنند.

ج) سومین گروه از حشراتی که به انسان خسارت می زنند حشرات انگل هستند و به دو گروه حشرات انگل خارجی و حشرات انگل داخلی تقسیم می شوند.

بعضی از انسان ها به نیش زنبورها حساسیت شدیدی دارند و دچار شوک شدیدی می شوند و در مواردی مشاهده شده که نیش زنبور منجر به مرگ انسانی شده است.

حشرات مضر - حشرات انگل خارجی

حشرات انگل خارجی : مثل کک ها و شپش ها و در مواردی ساس ها

• کک ها حشرات انگلی در راسته سیفوناپترا (Siphonaptera) هستند. آنها بال ندارند و مانند بعضی از حشرات دیگر در این فهرست ، خون می خورند. بزاق آنها به حل کردن پوست کمک می کند تا بتوانند راحت تر خون ما را بمکند. کک ها در قیاس با اندازه کوچک شان ، از بهترین جهندگان در میان حیوانات هستند. کک ها هم مانند ساس های تختخواب انعطاف پذیرند. یک کک ممکن است تا 6 ماه در پیله خود بماند تا زمانی که به وسیله هر نوع لمسی برانگیخته شود.
• شپش ها حشرات بدون بالی هستند که در راسته شپش بی بالان (Phthiraptera) قرار دارند. شپش سر معمولاً بر روی پوست سر ، گردن و پشت گوش ها پیدا می شود. همچنین می تواند به موهای زهار هم حمله کند. در حالی که شپش ها به طور معمول از پوست تغذیه می کنند ، اما می توانند از خون و سایر ترشحات پوست هم تغذیه کنند.
• ساس ها که با تغذیه از خون انسان گاهی بیماری هایی را به انسان منتقل می کنند. ساس ها در واقع نوعی سن هستند. ساس های تختخواب Cimex lectularius انگل هایی از خانواده ساس ها (Cimicid) هستند. آنها نامشان را از مسکنی که ترجیح می دهند می گیرند یعنی تخت ، ملافه و پتو و یا مناطق مشابه دیگری که انسان ها در آنها می خوابند.این حشرات انگلی از خون انسان ها و سایر موجودات زنده خونگرم تغذیه می کنند.

ساس های تختخواب هم مثل پشه ها ، جذب دی اکسید کربن می شوند. وقتی می خوابیم ، دی اکسید کربنی که بیرون می دهیم ، این حشرات را از مکان هایی که روزها در آنها پنهان می شوند بیرون می کشد. با این که ساس های تختخواب در دهه 1940 عمدتاً ریشه کن شده بودند اما از دهه 1990 دوباره فعال شدند. دانشمندان معتقدند که بازگشت دوباره شان به خاطر ایجاد مقاومت در آنها در مقابل آفت کش ها است.ساس های تختخواب انعطاف پذیرند. آنها می توانند وارد نوعی حالت خواب زمستانی شوند و در این حالت تقریباً یک سال بدون غذا باقی بمانند. این انعطاف پذیری می تواند باعث شود ریشه کنی شان بسیار دشوار باشد.

حشرات مضر - حشرات انگل داخلی

حشرات انگل داخلی :

حشرات انگل داخلی مخصوصاً تعدادی از مگس ها مثل خانواده کالیفوریده (Calliphoridae) و خانواده اُستریده (Oestridae) و خانواده تابانیده (Tabanidae) که از اهمیت زیادی برخوردارند. این مگس ها عموماً تخم خودشان را بر روی چهارپایان وحشی و اهلی قرار می دهند. بعد از اینکه لارو از تخم خارج می شود وارد بدن چهار پایان می شود و مراحل نشو و نمای لاروی خود را در داخل بدن طراحی می کند و زمانی که می خواهد تبدیل به حشره کامل شود در بسیاری از مگس ها پوست سوراخ می کند ، مثل خانواده استریده (Oestridae) که از اهمیت زیادی برخوردارهستند. سپس وارد خاک می شوند و تبدیل به شفیره و حشره کامل می شوند و از این طریق کاملاً باعث ضعف جانوران ، مخصوصاً احشام و چهارپایان وحشی می شوند.

آخرین گروه از حشراتی که به انسان حمله می کنند ، حشرات ناقل از جمله خانواده کولیسیده (Culicidae) و سایکودیده (Psychodidae) هستند که اهمیت زیادی دارند. پشه های خانواده کولیسیده مراحل نشو و نمای لاروی خودشان را در داخل آب سپری می کنند. حشرات ماده قادر هستند انسان را نیش بزنند و همراه نیش زدن عوامل مختلف ویروسی و باکتریایی را وارد بدن کنند. مثل پشه مالاریا که چندین مرحله را در بدن انسان طی می کند و در گذشته منجر به مرگ انسان میشده اما در حال حاضر واکسن مخصوص بیماری مالاریا ساخته شده است. نمونه دیگر پشه های خاکی خانواده سایکودیده زیر خانواده فلابوتومینا (phlaebotominae) هستند که عامل بیماری سالک در انسان می باشند. این پشه ها وقتی در روی صورت مستقر می شوند یک تک سلولی به نام لشمانیوز را وارد بدن می کنند و ایجاد بیماری سالک در روی پوست می کنند.

بیماری های منتقله توسط بندپایان

همانطور که در این مطلب گفته شد تعدادی از بندپایان به عنوان آفات بهداشتی و یا از آفات محصولات کشاورزی و دامی زندگی انسان محسوب می گردند و نقش برخی از حشرات در انتقال و ایجاد برخی از بیماری ها ثابت شده است.

بیماری های منتقله و ایجاد شده توسط بندپایان در انسان به طور خلاصه عبارتند از :

• پشه های کولیسیده : مالاریا ، فیلاریوز ، انواع ورم مغز ویروسی یا آنسفالیت ها ، تب های ویروسی ، (مانند بیماری دانگ ، نیل غربی) ، تب های خونریزی دهنده ویروسی(مانند تب زرد ، بیماری خونریزی دهنده دانگ) ، پاپیلی
• پشه های سراتوپوگونیده : دیپتالونما پرستنس و مانسونلا اوزاردی(فیلر ها)
• پشه خاکی(پسیکودیده) : کالاآزار(لیشمانیوز احشائی) ، سالک یا لیشمانیوز پوستی(روستایی و شهری) ، لیشمانیوز پوستی مخاطی(اسپوندا یا یوتا) ، تب پشه خاکی یا تب سه روزه ، بیماری ارویا
• پشه یا مگس سیاه(سیمولیده) : اونکو سرکیازیس یا کوری رودخانه ای
• مگس تسه تسه : بیماری خواب آفریقایی
• خر مگس ها(تابانیده) : لوآزیس ، تولارمی و تعدادی آربوویروس
• مگس های استبل(موسیده) : انتقال تخم مگس میاز درماتوبیا هومونیس
• مگس خانگی(موسیده) : تب های حصبه و شبه حصبه ، اسهال ساده ، اسهال خونی ، وبا ، گاستروآنتریت ، آمیبیاز ، آلودگی های کرمی ، بیماری فلج کودکان ، ورم ملتحمه ، تراخم ، سیاه زخم و…
• مگس های مولد میاز(کالیفوریده ، سارکوفاژیده ، استریده و تعدادی دیگر : انواع میازیس مانند میازهای پوستی و زیر پوستی ، دهانی ، چشمی ، بینی ، گوش ، زخم واژینال ، دستگاه گوارش و عمومی
• کک ها(پولیسیده) : طاعون خیارکی ، تیفوس موشی اندمیک ، کرم های نواری مانند هیمنولپیس دی مینوتا ، دیپلیدیوم کانینوم و تولارمی
• کک ها (تونژیده) : تونگیازیس
• سوسری ها(دیکتیوپترا) : تب های حصبه و شبه حصبه ، اسهال ساده ، اسهال خونی ، وبا ، گاستروآنتریت ، آمیبیاز ، آلودگی های کرمی ، بیماری فلج کودکان ، ورم ملتحمه ، تراخم ، سیاه زخم و جذام
• شپش(پدیکولیده) : تیفوس همه گیر ، تب بازگرد همه گیر (تب راجع) ، تب سنگر ، پدیکولوزیس و پیتیریوزیس
• ساس پوزه دراز(ردووییده) : بیماری شاگاس
• ساس بستر(سیمیسیده) : کم خونی کمبود آهن

حشرات مضر و سایر بیماری های ایجاد شده توسط بندپایان

• کنه های سخت(ایکسودیده) : تیفوس کنه ای ، آنسفالیت های ویروسی ، تب های ویروسی ، تب های خونریزی دهنده ویروسی ، فلج بالارونده ، بیماری لایم ، بابزیوزیس و تولارمی
• کنه های نرم(آرگازیده) : تب کیو و تب های بازگرد اندمیک (تب راجعه)
• هیره (مایت) ترومبیکولیده : تیفوس بوته زار
• هیره های موش(درمنیسیده) : آبله ریکتزیایی
• هیره سارکوپت (سارکوپتیده) : خارش هفت ساله یا گال
• هیره دمودکس (دمودیسیده) گال دمودسی
• هیره گرد و غبار منزل (مایت های آکاریده ، گلیفاژیده ، پیومتیده و پیروگلیفیده) : بروز حساسیت های گوناگون در منزل و در هنگام تماس با مواد غذایی با منشا گیاهی
• سیکلوپس ها و دیاپتاموس ها(سیکلوپیده) : کرم گینه (دراکونکولوس مدیننسیس ، کرم پهن ماهی (دی فلوبوتریوم لاتوم)
• صدپایان : گزش و مسمومیت به ویژه در کودکان
• هزارپایان : درماتیت در اثرتماس
• سوسک ها (تنبریونیده) : عوامل بیماری زای روده ای
• سوسک های تاول زا و سرگردان (ملوئیده ، استافیلینده و کریزوملیده) : ایجاد درماتیت و نکروز پوستی در اثر ترشحات سمی
• لارو و بالغ پروانه ها : بروز حساسیت های موضعی پوستی و سیستمیک مانند آسم ، خونریزی های زیر پوستی و لپیدوپتریسم
• زنبورها ، عنکبوت های بیوه و کژدم ها : گزش و نیش زدگی و مسمومیت در اثر زهر وارد شده به بدن
• ترس از عنکبوتیان و حشرات : آنتوموفوبیا یا آراکنوفوبیا

درمان محل گزش نیش حشرات

توجه داشته باشید که اغلب نیش حشرات را می توان در خانه درمان کرد. اگر نیش حشره همچنان درون پوست قرار دارد آن را خارج کنید. محل آن را با آب شست و شو دهید و از یک بسته یخ برای کاهش درد و تورم استفاده کنید. پماد های معمولی ضدخارش ، قرص های ضد درد و آنتی هیستامین ها را می توان برای کاهش عوارض استفاده کرد. همچنین می توانید از ترکیب آب و جوش شیرین برای کاهش خارش استفاده کنید. اما چنانچه واکنش شما و یا دیگران به نیش حشره شدید بود با اورژانس تماس بگیرید. قبل از رسیدن اورژانس سعی کنید توجه داشته باشید که لباس فرد موردنظر در تنش راحت بوده و او به یک طرف دراز کشیده باشد. اگر تنفس او قطع شد از عمل CPR استفاده کنید.

اگر حشره مرده است سعی کنید لاشه آن را برای نشان دادن به دکتر همراه خود داشته باشید. در این صورت تشخیص روش درمان آسان تر می شود. این موضوع به خصوص درمورد عنکبوت خیلی مهم است ، چرا که بعضی گونه ها سم های خطرناکی دارند.