موسیقی مقامی بخشی های شمال خراسان

موسیقی بخشیهای خراسان ، مانند سایر عناصر فرهنگی منطقه دارای تاریخچه و قدمتی بسیار طولانی است و طی سده ها ، از استادی به شاگرد و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

آفریننده مشخص و شناخته شده ای ندارد و تمام بخشیها در حفظ ، اشاعه و شکل گیری این هنر والا نقش ایفا کردهاند. البته این موسیقی در طی قرون و اعصار هنرمندان ماهرتر و شناخته شدهتری نیز پیدا کرده که در شکلگیری این هنر مقدس و والا نقش بیشتر و ارزندهتری پیدا کرده و نغمههای موسیقی سنتی خود را از طریق رادیو ، تلویزیون ، جشنوارههای منطقه ای ، ملی و کنسرتهای بین المللی به گوش مردم ایران و جهان رسانده اند.

بخشیها از شاخصترین و معروفترین نوازندگان دوتار خراسان میباشند ، که داستانهای حماسی و عارفانه را درقالب موسیقی محلی به صورت داستان سرایی اجرا میکنند. شغل اصلی آنها کشاورزی است و در بین مردم از احترام ویژهای برخوردارند.تا حدود نیم قرن پیش ، بخشیهای خراسان در کسوت های زیر فعالیت داشتند : منظومه خوان ، شاهدخوان ، مذهبی خوان ، درمانگر ، حکومتی و مجلسی.

در حال حاضر از میان انواع یاد شده فقط بخشیهای مجلسی (ویژه اجرای موسیقی در مجالس) فعالیت دارند که در واقع برخی از وظایف بخشیهای قدیم را نیز انجام میدهند.بخشی بودن به سن و جنس ارتباطی ندارد و فقط رسیدن به مرتبت و برخوردار شدن از شرایط اخلاقی و هنر بخشیگری برای بخشی بودن شرط است.

روایت عامیانه در تعریف "بخشی" بر این باور است که بخشی کسی است ، که خداوند به او بخشش یا موهبتی عطا فرموده و او را فردی استثنایی کرده است. بر طبق همین روایات ، بخشی باید بتواند بخواند ، بنوازد ، شعر بگوید ، داستان بسراید و ساز خویش را نیز بسازد. بدین ترتیب هر نوازنده دوتار ، " بخشی" نیست و جدای تسلط بر ساز ، شخص باید از نظر دانش و شرایط درونی به مرحلهای رسیده باشد ، که عنوان بخشی را زیبنده خود سازد.

موسیقی بخشیهای خراسان و منطقه ترکمن صحرا ، فقط با ساز دوتار اجرا میشود. گفتنی است ، اجرای موسیقی بخشیها معمولا در خانه شخصی و مکانهای خانوادگی که قرار است در آنجا بخشیها به اجرای موسیقی بپردازند ، انجام میشود.

از آنجا که شغل اصلی بخشیها کشاورزی است ، گاهی دیده شده است ، که بخشیها در حاشیه مزارع به هنگام رفع خستگی از کار طاقت فرسای کشاورزی برای خود و اطرافیان لحظاتی به آوازخوانی و دوتارنوازی می پردازند.

منبع : جستجوگر نم نمک