کاربرد ضرب المثل آب که از سر گذشت چه یک وجب چه صد وجب
"آب که از سر گذشت ، چه یک ذرع چه صد ذرع چه یک نی چه چه صد نی" یا "آب که از سر گذشت چه یک وجب چه صد وجب" کنایه از زمانی است که کار خراب می شود و آنچه که نباید بشود شد دیگر زیاد و کمش فرقی نمی کند.
معنی آب که از سرگذشت چه یک وجب چه صد وجب یعنی چه؟
1- یعنی شخصی که در دام مشکلات گرفتار می شود ، دیگر برایش فرقی ندارد که این گرفتاری کم باشد یا زیاد.
2- آب از سر که بگذرد انسان غرق می شود و می میرد. به همین دلیل چه آن آب یک وجب گذشته باشد چه صد وجب ، دیگر جان گرفته شده برگردانده نمی شود؛ این ضرب المثل کنایه از دست کشیدن از تلاش است زمانی که دیگر تلاش کردن سودی ندارد.
3- گاهی نباید به این ضرب المثل توجه کرد چرا که ما نمی دانیم آیا الان وقت جبران داریم یا نه؟ آیا واقعا آب از سرمان گذشته است یا خیر؟ برخی از افراد به هر دلیلی (تنبلی ، ناامیدی و …) این ضرب المثل را بهانه می کنند و دیگر تلاشی برای بهبود اوضاع نابسامان از خود نشان نمی دهند.
4- آب که از سرگذشت کنایه از قطع امید از هر چیزی می باشد (غیر از خدا). یعنی پای انسان در گرداب مشکلات به شدت گیر کرده است و همچنان در حال فرورفتن است.
داستان ضرب المثل آب که از سرگذشت چه یک وجب چه صد وجب
در زمانهای گذشته در جیحون سرمای سختی بود ، گاوچرانی هم در همین ایام ، گاومیشهای خود را از رود جیحون می گذراند که به دلیل طغیان اب در روزهای قبل به عمق رود افزوده شده بود ، گاوچران چون یک یک گاومیشهای خود از آب گذراند به سالار گاومیش خود رسید چون خواست او را ز جیحون بگذراند به داخل آب رفت و چون آب از سرش بیشتر شد به راه خود در عمق پاینتر رود ادامه داد شخصی به او گفت : ای مرد آب که از سر گذشت چرا به راهت ادامه دادی؟
گاوچران گفت :
در فصل سرما ، اب که از سر گذشت در جیحون چه به سری چه به وجبی چه به نیزه ای چو به زرعی
و امروز شد : اب که از سر گذشت چه یک وجب چه صد وجب