ثبت بیوگرافی در گوگل
ثبت بیوگرافی در ویکی پدیا
تبلیغات

در این مطلب جدید در سال 1403 و سال 2024 ، ضرب المثل وقتی همه کدخدا باشند ده ویران می شود در مورد افرادی است که با دخالت بی جا در کارها باعث خراب شدن آن کار می شوند.

ریشه ضرب المثل وقتی همه کدخدا باشند ده ویران می شود

روزی از روزها ، پادشاهی با وزیر کاردانش به شکار رفته بود. شاه قصد داشت همراه وزیرش به دل کوه و دشت بزند تا آهو شکار کند. وزیرش با اینکه می دانست پادشاه تنبل آنقدر تند و زبل نیست که بتواند آهو که خیلی حیوان زرنگی است را شکار کند ولی پادشاه را همراهی کرد. پادشاه هرچه تیر می انداخت ، به گرد پای آهو هم نمی رسید.ضرب المثل قوز بالا قوزضرب المثل قوز بالا قوز

پادشاه و وزیرش آنقدر آهو را دنبال کردند که حسابی خسته و گرسنه شدند ولی نتوانستند حتی تیری به آهو بزنند تا اینکه کم کم توانستند از دور آبادی ببینند. وزیر گفت : جناب پادشاه ما چندین ساعت است که به دنبال آهو هستیم و خیلی از شکارگاه دور شده ایم. بهتر است به این آبادی برویم هم سرکشی کرده ایم هم اینکه کمی استراحت می کنیم و غذای تازه می خوریم بعدا می توانیم برگردیم. آنها جلوتر که آمدند با روستایی آباد با درختان سرسبز و پر از میوه روبه رو شدند. مردم آبادی خیلی زود از حضور پادشاه و وزیرش در آبادیشان مطلع شدند. و این خبر را به کدخدای ده رساندند.

کدخدا به سرعت بازرگان ده را جمع کرد و به هرکدام از آنها دستوری داد تا بتوانند به بهترین نحو از پادشاه پذیرایی کنند. مردم ده همین کار را کردند یکی رفت و میوه های تازه برای آنها آورد. گروهی برای تدارک غذا آماده شدند. عده ای مکانی را برای استراحت چند ساعته آنها در نظر گرفتند و عده ای مشغول پذیرایی شدند.

پذیرایی آنها آنقدر منظم و مرتب بود که پادشاه حتی تصورش را هم نمی کرد. این همه کار به این سرعت و در کمترین زمان ممکن اتفاق افتاده باشد و آن همه سختی که برای شکار آهو کشیده بود و ناکام مانده بود را فراموش کرد.

وقتی پادشاه از غذا سیر شد و حسابی استراحت کرد. به وزیرش گفت : این آبادی چطور وسط این دشت اینقدر آباد و مردمش شاد و راضی هستند؟

وزیر گفت : دلیل این همه نظم و انضباط یک کدخدای مدیر و مدبر می تواند باشد که توانسته از تمام توانایی مردم ده خود استفاده کند. شاه گفت : نه ، فکر نمی کنم. مردم این روستا خودشان انسان های منظم و کار بلدی هستند. وزیر گفت : حرف شما درست ، ولی شما قدرت مدیریت را دست کم نگیرید. اگر بخواهید نشانتان می دهم که اگر این کدخدا را از سر مردم برداریم اینگونه دیگر نخواهند بود. و این کار را هم کرد. موقعی که شاه و وزیرش خواستند از آن آبادی خارج شوند ، وزیرش گفت : مردم پذیرایی شما عالی بود. از این به بعد شما کدخدا لازم ندارید ، هرکدام از شما کدخدا هستید. مردم همه خوشحال شدند و آن شب تا صبح در ده به جشن و شادی گذراندند. فردا صبح کدخدا اول به سراغ میراب رفت و از او پرسید : امروز نوبت آب کیست؟ میراب جواب داد ، من نمی دانم. من از امروز میراب نیستم. مگر فراموش کردید وزیر پادشاه دیروز گفت : شما هر کدام کدخدایید.

کدخدای ده با ناامیدی آمد تا از نانوایی نانی بخرد تا با خانواده اش صبحانه بخورد. ولی وقتی وارد مغازه نانوایی شد دید نانوا خمیر درست نکرده. پرسید : چرا نان نپختی؟ نانوا گفت : اولا که من از امروز کدخدا هستم و از تو دستور نمی گیرم و اگر دلم خواست نان می پزم. دوما صبح رفتم آسیاب تا آرد بیاورم حداقل برای خودم و خانواده ام نان بپزم که دیدم آسیابان کار نمی کند. دلیلش را پرسیدم. گفت : من از امروز کدخدا هستم و دیگر گندم آرد نمی کنم.

از آن روز به بعد هیچ باغی به درستی آبیاری نشد ، یک باغ آنقدر آبیاری شد تا میوه هایش گندید و دور ریخته شد و به باغ دیگری اصلا آب نرسید تا باغ خشک شد و میوه نداد. بسیاری از مردم از آن آبادی رفتند چون هیچ کس کار خودش را انجام نمی داد و کم کم غذایی برای خوردن پیدا نمی شد. هیچ کس حرف دیگری را گوش نمی داد. مردم سر هر چیزی با هم دعوا می کردند و حتی خون یکدیگر را هم می ریختند.

سال بعد همان فصل بود که شاه و وزیرش دوباره برای شکار آهو به شکارگاه نزدیک آن آبادی آمدند. یک روز وزیر به پادشاه پیشنهاد داد تا دوباره به سرکشی آن آبادی سرسبز و آباد سال گذشته بروند. آن دو سوار بر اسب به آن ده برگشتند ولی چیزی که می دیدند را باور نمی کردند.

آنها روستایی را می دیدند که هیچ شباهتی به روستایی که سال قبل دیده بودند نداشت. باغ ها خشکیده ، دکان ها بسته. کسی در بازار ده نبود مردم در کوچه و گذر به چشم نمی خوردند. شاه گفت : چه بر سر این مردم آمده مریضی واگیرداری اینجا شایع شده؟

وزیرش گفت : نه قربان! جایی که مدیریت نداشته باشد و هرکس فکر کند کدخداست و سر خود عمل کند ، اوضاع بهتر از این نخواهد شد. آن روز را شاه و وزیرش در آن شهر ماندند. مردمی که در شهر بودند را در میدان اصلی شهر جمع کردند و ماجرا را برای مردم تعریف کردند و از آنها خواستند مثل قبل به کدخد

ضرب المثل قوز بالا قوز هنگامی که یک نفر گرفتار مصیبتی شده و روی ندانم کاری مصیبت تازه ای هم برای خودش فراهم می کند بکار می رود.

فردی به خاطر قوزی که بر پشتش بود خیلی غصه می خورد. یک شب مهتابی از خواب بیدار شد خیال کرد سحر شده ، بلند شد رفت حمام. از سر آتشدان حمام که رد شد صدای ساز و آواز به گوشش خورد. اعتنا نکرد و رفت تو. سر بینه که داشت لخت می شد حمامی را خوب نگاه نکرد و ملتفت نشد که سر بینه نشسته. وارد گرمخانه که شد دید جماعتی بزن و بکوب دارند و مثل اینکه عروسی داشته باشند می زنند و می رقصند. او هم بنا کرد به آواز خواندن و رقصیدن و خوشحالی کردن. درضمن اینکه می رقصید دید پاهای آنها سم دارد. آن وقت بود فهمید که آنها از ما بهتران هستند. اگرچه خیلی ترسید اما خودش را به خدا سپرد و به روی آنها هم نیاورد.

از ما بهتران هم که داشتند می زدند و می رقصیدند فهمیدند که او از خودشان نیست ولی از رفتارش خوششان آمد و قوزش را برداشتند. فردا رفیقش که او هم قوزی بر پشتش داشت ، از او پرسید : «تو چکار کردی که قوزت صاف شد؟» او هم ما وقع آن شب را تعریف کرد. چند شب بعد رفیقش رفت حمام. دید باز حضرات آنجا جمع شده اند خیال کرد که همین که برقصد از ما بهتران خوششان می آید. وقتی که او شروع کرد به رقصیدن و آواز خواندن و خوشحالی کردن ، از ما بهتران که آن شب عزادار بودند اوقاتشان تلخ شد. قوز آن بابا را آوردند گذاشتند بالای قوزش آن وقت بود که فهمید کار بی مورد کرده ، گفت : «ای وای دیدی که چه به روزم شد ـ قوزی بالای قوزم شد!»

مضمون این تمثیل را شاعری به نظم آورده است و در قالب مثنوی ساده ای گنجانده است که نقل آن را در اینجا خالی از فایده نمی دانم؛ با این توضیح که ما نتوانستیم نام سراینده را پیدا کنیم و گرنه ذکر نام وی در اینجا ضروری بود.

 

خردمند هر کار بر جا کند :

شبی گوژپشتی به حمام شد

عروسی جن دید و گلفام شد

به شادی به نام نکو خواندشان

برقصید و خندید و خنداندشان

زپشت وی آن گوژ برداشتند

ورا جنـیان دوست پنداشتند

شبی سوی حمام جنـی دوید

دگر گوژپشتی چو این را شنید

که هریک زاهلش دل افسرده بود

در آن شب عزیزی زجن مرده بود

نهاد آن نگونبخت شادان قدم

در آن بزم ماتم که بد جای غم

نهادند قوزیش بالای قوز

ندانسته رقصید دارای قوز

خر است آنکه هر کار هر جا کند

خردمند هر کار برجا کند

بیوگرافی

پیج اینستاگرام نم نمک

این مطلب مفید بود؟
(1 رای)
20%

نظر دادن