کدام شاعر توسط مغول ها کشته شد؟
فرید الدین ابوحامد مشهور به عطار نیشابوری یکی از شاعران بزرگ ایرانی است که زندگی پر فراز و نشیبی را تجربه نمود. در مطالب قبلی بخش فرهنگ و هنر نم نمک با زندگینامه عطار نیشابوری آشنا شده اید اما یکی از نکات جالب زندگی این شاعر که شاید درباره آن کمتر شنیده باشید ، مرگ عطار نیشابوری است که روایت های مختلفی در این باره وجود دارد و ما در این بخش به چندین مورد از آن که در کتب مختلف و معتبر نقل شده است پرداخته ایم.
حکایت مغولی که عطار را به قتل رساند
داستان های زیادی درباره مرگ عطار نیشابوری وجود دارد ، یکی از معروفترین داستان هایی که درباره این اتفاق نقل شده است ، را دکتر عبدالحسین زرین کوب در کتاب با کاروان حله آورده است. در این روایت آمده است :
زمانی که مغول ها به ایران حمله نمودند ، شیخ فریدالدین عطار در سنین پیری به سر می برد. شیخ در حمله مغول ها به نیشابور به دست مغولی اسیر شد. مغول شیخ را پیش انداخت و همراه برد اما در راه مریدی شیخ را شناخت و از مغول درخواست تا چندین سیم از وی بستاند و شیخ را به وی بخشد. اما شیخ روی به مغول کرد و گفت که بهای من نه این است. مغول پیشنهاد مرید نیشابوری را نپذیرفت و شیخ را همچنان چون اسیر پیش راند.
باز هم در راه آشنایی پیشنهاد چندین زر به مغول را برای آزادی عطار نیشابوری داد اما شیخ باز رو به مغول کرد و گفت که بهای من این نیست. مغول به این دلیل که فکر می کرد قیمت شیخ بیش از اینهاست ، پیشنهاد خرید را نپذیرفت و همچنان با شیخ به راه افتاد.
در نیمه راه یکی از مردمان روستا که خر خویش را می راند ، با شناختن شیخ از مغول درخواست تا وی را رها کند. مغول از او پرسید به ازای رها کردن شیخ چه خواهی داد و روستایی گفت یک توبره کاه. شیخ این بار روی به مغول کرد و گفت بفروش که بهای من این است. مغول برآشفت شمشیر کشید و شیخ را به قتل رساند.
روایت مرگ عطار در کشکول شیخ بهایی
روایت مرگ عطار نیشابوری را شیخ بهاءالدین در کتاب معروف خود «کشکول» اینگونه روایت می کند :
با رسیدن لشکر تاتار به نیشابور و قتل عام اهالی نیشابور ، ضربت شمشیری توسط یکی از مغولان بر دوش شیخ خورد و چون خون از زخمش جاری شد شیخ دانست که مرگش نزدیک است و با خون خود بر دیوار نوشت :
در کوی تو رسم سرفرازی این است مستان تو را کمینه بازی این است
با این همه رتبه هیچ نتوانم گفت شاید که تو را بنده نوازی این است
تاریخ وفات و مقبره عطار نیشابوری
در سال وفات عطار تناقض های زیادی وجود دارد. برخی از تاریخ نویسان سال وفات او را 627 هجری .ق ، دانسته اند و برخی دیگر سال وفات او را 632 و 616 عنوان می کنند.
مقبره شیخ عطار در نزدیکی شهر نیشابور و در فاصله دو کیلومتری به سمت غرب از باغ و آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری در شهر نیشابور قرار گرفته است. قاضی القضاه یحیی بن صاعد ، مقبره شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری را ساخت. بنای اصلی مقبره هشت ضلعی و سنگ مقبره از نوع سنگ سیاه و عمودی است که اشعاری برروی آن حک شده است.
مقبره شیخ عطار در عهد تیموریان خراب شد اما مقبره او به فرمان امیر علیشیر نوایی وزیر سلطان حسین بایقرا مرمت و تعمیر شد. به پاس جایگاه خدمات اندیشه های فلسفی و عرفانی عطار و ابراز ادب و احترام نسبت به شاعر بزرگ سرزمینمان ، روز 25 فروردین را روز بزرگداشت عطار نیشابوری نامگذاری کرده اند.