خانه شیخ بهایی کجاست؟

خانه شیخ بهایی کجاست؟

خانه شیخ بهائی مربوط به دوره عباسی است و در اصفهان ، خیابان طالقانی ، نبش کوچه ملا شفیع و کوی محله نو واقع شده و این اثر در تاریخ 10 خرداد 1382 با شماره ثبت 9087 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

این خانه هم اکنون پشت گنبد نظامیه مسجد جامع ، در قدیمی ترین بخش بافت تاریخی اصفهان در محدوده معروف به بافت سلجوقی قرار دارد و طبق گمانه های باستان شناسان ، این خانه و مسجد جامع اصفهان بر روی بقایای روستایی متعلق به دوران پیش از اسلام جای گرفته اند.

بهاءالدین محمد بن حسین عاملی معروف به شیخ بهایی (زاده 8 اسفند 925 خورشیدی در بعلبک لبنان کنونی ، درگذشته 8 شهریور 1000 خورشیدی در اصفهان) حکیم ، فقیه ، عارف ، منجم ، ریاضیدان ، شاعر ، ادیب ، مورخ و دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری؛ که در دانش های فلسفه ، منطق ، هیئت و ریاضیات تبحر داشت. در حدود 95 کتاب و رساله از او در سیاست ، حدیث ، ریاضی ، اخلاق ، نجوم ، عرفان ، فقه ، مهندسی و هنر و فیزیک بر جای مانده است. به پاس خدمات وی به علم ستاره شناسی ، یونسکو سال 2009 که مصادف با سال نجوم می بوده نام وی در لیست مفاخر ایران ثبت گردید.

بنا به نسخه ای به خط شیخ بهایی که در سال 995 قمری در قزوین نوشته شده است ، وی هنگام ورود به ایران سیزده ساله بود. پدرش عزالدین حسین عاملی به خاطر اذیت شیعیان آن منطقه توسط دولت عثمانی از یک سو و دعوت شاه تهماسب صفوی برای حضور در ایران ، به سوی ایران رهسپار گردید و چون به قزوین رسیدند و آن شهر را مرکز دانشمندان شیعه یافتند ، در آن سکنا گزیدند و بهاءالدین به شاگردی پدر و دیگر دانشمندان آن عصر مشغول شد.

شخصیت علمی و ادبی و اخلاق و پارسای او باعث شد تا از 43 سالگی شیخ الاسلام اصفهان شود و در پی انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان (در 1006 قمری) ، از 53 سالگی تا آخر عمر (75 سالگی) منصب شیخ الاسلامی پایتخت صفوی را در دربار مقتدرترین شاه صفوی ، شاه عباس بزرگ برعهده داشته باشد.

تقسیم آب زاینده رود ، اختراع ساعت آفتابی در مسجد شاه اصفهان و... تنها بخشی از جمله اقدامات شیخ بهایی است. شیخ بهایی جوانی اش را در قزوین سپری کرده بود و از زمانی که شاه عباس پایتخت را از قزوین به اصفهان تغییر داد ، شیخ بهایی هم به عنوان مشاور شاه به اصفهان آمد تا شهرسازی اصفهان و تقسیم آب زاینده رود را طراحی کند و نصف جهان امروز را سر و سامان دهد.

شهری که حالا بعد از صدها سال هنوز بناهای تاریخی اش را از آسیب حوادث طبیعی و جنگ ها حفظ کرده است. شیخ بهایی در سال 1031 هجری قمری در 78 سالگی درگذشت و بنا به وصیتی که کرده بود ، در نزدیکی بارگاه امام رضا (ع) به خاک سپرده شد. اما خانه ای که نیمی از عمر خود را در آن گذرانده بود ، ماند تا به دست مونیخ نشینانی بیفتد که می خواستند نیمه دوم عمرشان را در اصفهان بگذرانند. امروزه آرامگاه وی بین مسجد گوهرشاد و صحن آزادی و رواق امام خمینی در رواقی که به یاد او نامگذاری شده قرار دارد.

سرگذشت خانه شیخ بهایی

به گزارش مهر ، اوایل دهه 70 بود که عبدالعظیم جلالی فراهانی و همسرش ، اشرف از آلمان به اصفهان سفر آمدند و خانه مخروبه ای را که به خانه شیخ بهایی معروف بود ، خریدند. خانه ای با دیوارهای فروریخته و لوله های ترکیده و رنگ های پس زده دیوارها که سه سال بعد ، عمارت اشرافی زیبایی شد که معماری ایرانی را به رخ می کشید. زمانی که جلالی و همسرش این خانه را برای سکونت خود خریدند میراث فرهنگی هیچگونه اقدامی جهت همکاری انجام نداد و با ایجاد شبهاتی مبنی بر عدم اصالت خانه باعث رنجش بیشتر این خانواده بود.

اشرف جلالی روایت خرید خانه و بازسازی آن را این طور روایت می کند : در سال 73 خانه را خریداری کردیم و 3 سال مرمت آن به طول انجامید ، سازمان میراث فرهنگی در این مدت هیچ کمکی به ما نکرد و تمام عملیات مرمت را با هزینه شخصی خود تا جایی که در توانمان بود ، انجام دادیم. کارگرها به این راحتی کار نمی کردند. حق هم داشتند ، این خانه مخروبه تمام بود. زیرزمینش تا سقف پر از خاک شده بود ، فرغون فرغون خاک پر می کردند و می بردند سرکوچه که با ماشین ببرند. یک در و پنجره سالم نمانده بود. این گچ بری ها مثل تاریکی شب سیاه بود. اگر خودم آستین بالا نمی زدم و سرشان نمی ایستادم و شب و روز کار نمی کردم ، کار تمام نمی شد.

جلالی ادامه می دهد : اگر این خانه متعلق به شیخ بهایی نبود ، این همه برای آن هزینه نمی کردیم. با این همه من و همسرم به عشق مرمت و بازسازی این خانه تاریخی با ارزش و تأمین هزینه های آن ، حتی آپارتمانمان را در آلمان فروختیم.

اشرف جلالی می گوید : «وقتی صدام موشک اندازی را شروع کرد ، این محله زیر و زبر شد ، خانه ها ویران شدند ، ستون های مسجد جامع فروافتادند ، طاق های بازار سلجوقی ازهم شکافتند ، اما این خانه فقط شیشه هایش شکست!»

مالک خانه تاریخی شیخ بهایی با انتقاد از بی توجهی مسئولان در مورد حفاظت از خانه شیخ بهایی که بیش از 400 سال قدمت دارد ، تاکید می کند : توریستها از کشورهای مختلف اطلاعاتی از این بنا دارند و در هنگام ورود به اصفهان برای بازدید از این خانه می آیند اما در کشورمان هیچ اقدامی در جهت اطلاع رسانی به مردم در مورد وجود این بنا و حفاظت و مرمت آن از سوی مسئولان صورت نگرفته است.

وی در ادامه با اشاره به این که حمام شیخ به این خانه راه دارد و این را معمار سازمان میراث فرهنگی کشف نمود افزوده است : هنگامی که این خانه را خریداری کردیم دو نفر از نوادگان مرحوم شیخ بهایی به منزل ما مراجعه و ابراز خرسندی نموده از این که خانه شیخ را خریداری و قصد مرمت ، نگهداری و حفاظت از این بنا را داریم. مالک خانه تصریح کرده پس از این صحبت ها و مواردی که در کتاب زندگی شاه عباس عنوان شده و همچنین نوع تزیینات بنا و مواردی که در هنگام خاکبرداری از کف و مرمت مشاهده شد نشان داد که این خانه تاریخی متعلق به شیخ بهایی است.

وی افزود که نوه های شیخ با همسایه های بومی این خانه در ارتباطند و می توان برای اثبات تحقق داشتن آن به شیخ بهایی از آنان کمک گرفت.

مالک خانه می افزاید : اگر این خانه تاریخچه نداشت چرا سال 1375 به ثبت ملی رسید و چرا در آن زمان چنین شبهاتی مطرح نگردید.

اسفندماه 91 عبدالعظیم جلالی فراهانی بعد از یک دوره طولانی بیماری درگذشت. جلالی گفته بود هیچ وقت راضی نمی شوم خانه ام را به سازمانی که دارای بناهای درحال تخریب است ، بفروشم. اگر هم روی این خانه تعصب دارم به این دلیل است که نمی خواهم به چای خانه و قهوه خانه تبدیل شود.