خسوف یا ماه گرفتگی چیست؟ + علت ایجاد و انواع

معنی خسوف یا ماه گرفتگی چیست و چه فرقی با کسوف دارد؟

ماه گرفتگی یا خسوف یکی از پدیده های طبیعی است که زمانی که ماه بدر و در حال عبور از بخشی از سایه زمین باشد ، اتفاق می افتد. سایه زمین متشکل از دو قسمت مخروطی شکل می باشد که یکی در داخل دیگری قرار دارد.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

بخش خارجی یا نیم سایه ای منطقه ای می باشد که زمین مانع از رسیدن تنها قسمتی از پرتو های خورشید به ماه می شود و بخش درونی یا قسمت سایه ، منطقه ای می باشد که زمین تمام پرتوهایی که از خورشید به ماه می رسد را مسدود می کند و مانع از رسیدن آنها به ماه می شود.

سایه زمین مخروطی با قاعده مقطع زمین و طول یک میلیون و 380 هزار کیلومتر است. بر اثر تغییر فاصله زمین از خورشید طول این سایه تا حدود 40 هزار کیلومتر نسبت به مبدا متوسط تغییر می کند. اگر ماه وارد مخروط سایه زمین شود ، خسوف اتفاق می افتد. در این بخش از نم نمک شما را بیشتر با پدیده خسوف یا ماه گرفتگی آشنا می کنیم.

چه زمانی ماه گرفتگی اتفاق می افتد؟

برای وقوع خسوف و ماه گرفتگی باید این دو شرط مهم هم زمان با یکدیگر اتفاق افتند :

1. ماه در حالت بدر باشد و زمین بین ماه و خورشید در یک راستا و امتداد قرار گیرد.
2. ماه در حرکت مداریش به دور زمین در یکی از گره ها و یا در نزدیکی آن قرار داشته باشد. یکی از گره ها رأس (گره شمالی) است و دیگری گره ذنب (گره جنوبی) است. خط واصل این دو نقطه را خط عقده ها یا خط گره ها می نامند.

انواع ماه گرفتگی

سه نوع متفاوت از ماه گرفتگی وجود دارد که بر اساس طریقه قرار گیری زمین ، ماه و خورشید است :

1- خسوف نیم سایه ای :

35 درصد از ماه گرفتگی ها از نوع نیم سایه ای است که در آن ماه از قسمت نیم سایه زمین عبور می کند. در این نوع خسوف تغییر نور سطح ماه بسیار کم بوده و با کمک تلسکوپ می توان آن را مشاهده نمود.

2- خسوف جزیی :

30 درصد ماه گرفتگی ها جزئی می باشد که در آن بخشی از ماه از سایه زمین عبور می کند و این قسمت ها تاریک می شوند. این نوع ماه گرفتگی با چشم و بدون استفاده از ابزار اپتیکی قابل مشاهده است.

3- خسوف کلی :

35 درصد ماه گرفتگی ها از این نوع می باشد که در آن تمام ماه از داخل سایه زمین عبور می کند و ماه کاملا در تاریکی فرو می رود. این پدیده به دلیل رنگ های گوناگون و متغیری ماه بسیار مورد توجه و پر اهمیت است.

مدت زمان ماه گرفتگی چقدر است؟

قطر مخروط سایه زمین در نقطه ای که ماه از آن می گذرد ، در حدود9٬200 کیلومتر است بنابراین مدت زمان ماه گرفتگی نسبتا زیاد است.

قطر ماه در حدود 3،500 کیلومتر و سرعت متوسط آن 3،200 کیلومتر در ساعت است ، چنانچه ماه مخروط سایه زمین را بطور مرکزی قطع کند ، ماه گرفتگی دو ساعت خواهد بود.

چرا ماه هنگام خسوف کامل مرئی است؟

چنانچه در بخش سرگرمی نم نمک میخوانید هنگام خسوف کامل ماه کاملا مرئی است و سایه زمین ماه را کاملا تاریک نمی کند اما ماه مانند شب های قبل درخشان نیست و رنگ سرخ بی فروغی دارد.

علت دیده شدن ماه و رنگ سرخ آن ، پرتوهای خورشید است که در مسیرشان به سمت ماه از جو زمین عبور می کنند. جو زمین مانند فیلتر عمل کرده و اجزای آبی و بنفش نور آفتاب را پراکنده کرده و مابقی نور که به رنگ قرمز پررنگ و یا نارنجی است قرص ماه را اندکی روشن می کنند.

فاصله زمانی بین خسوف ها

خسوفها به ترتیب و در دنباله هایی شامل 48 یا 49 خسوف روی داده و حدود 865 سال طول می کشند. فاصله زمانی بین دو خسوف متوالی در یک دنباله ..33/6،585 روز است.

برای آنکه خسوفی تکرار گردد ، ماه باید در حالت بدر باشد که این اتفاق هر 53059/29 روز یکبار روی می دهد و خورشید باید در همان مکان قبلی نسبت به گره ها باشد ، و این هر 6201/346 روز تکرار می گردد.

تعداد خورشید گرفتگی در هر سال بیشتر از ماه گرفتگی است اما به دلیل مشاهده نمودن ماه گرفتگی به نظر می رسد که تعداد گرفتگی های ماه بیشتر از خورشید گرفتگی باشد. رصد ماه گرفتگی برخلاف خورشید گرفتگی کاملا بی خطر است و برای رصد آن به هیچ فیلتر محافظی نیاز ندارید.