اسامی و بیوگرافی برندگان جایزه نوبل شیمی 2023
مونگی باواندی (Moungi bawandi) از موسسه فناوری ماساچوست (ام ای تی) لوئیس بروس (Louis Brus) از دانشگاه کلمبیا و الکسی اکیموف (Alexi Ekimov) از شرکت فناوری نانوکریستالز آمریکا برای دستاوردهای خود در زمینه فناوری نانو و کشف نقاط کوانتومی برنده جایزه نوبل 2023 شدند.
این سه فرد مستقل از یکدیگر ، اکی موف و بروس در زمینه خلق نقاط کوآنتومی موفق شده اند و باوندی روند تولید شیمیای این نقاط را با تحقیقات خود با انقلابی روبرو کرد.
نقاط کوآنتومی اکنون نمایشگرهای رایانه و تلوزیونی بر اساس فناوری کیوای ای دی (QLED) کاربرد دارند. همچنین نور برخی لامپ های ال ای دی را افزایش می دهند و پزشکان و زیست شیمیدانان از آنها برای ترسیم نقشه بافت های زیستی استفاده می کنند.
نوبل و حوزه های مختلف آن
آلفرد نوبل (1833 تا 1869) شیمی دان ، مهندس ، مخترع و تاجر سوئدی و مالک کارخانه اسلحه سازی بوفور سوئد ، کمی قبل از مرگ در 27 نوامبر 1895 سومین و آخرین وصیت نامه خود را نوشت و در آن 94 درصد از اموالش (31 میلیون کرون سوئد مطابق با 186 میلیون دلار آمریکا به تاریخ 2008) را به اهدای پنج جایزه در رشته های شیمی ، فیزیک ، زیست شناسی یا پزشکی ، ادبیات و صلح اختصاص داد.
همچنین جایزه ای که امروزه از آن به عنوان نوبل اقتصاد یاد می شود ، از سال 1968 راه اندازی و اولین دوره آن یک سال بعد اهدا شد. این جایزه به یاد نوبل هر سال به پژوهشگران برجسته علم اقتصاد اعطا می شود و هزینه آن را بانک مرکزی سوئد تامین می کند. با اینکه عمل به وصیت نوبل دشوار بود ، بنیاد نوبل در سال 1897 تشکیل شد تا هم بر روند هزینه کرد اموال و هم برگزاری جایزه نظارت کند.
این بنیاد دستورالعمل مشخصی را در مورد نحوه تقسیم اعطای نوبل در سال 1900 تدوین کرد و این دستورالعمل به تایید شاه اسکار دوم پادشاهی سوئد نیز رسید. با وجود صراحت وصیت نامه نوبل ، اولین جایزه در سال 1901 و پنج سال بعد از درگذشت وی اهدا شد. این جایزه از آن زمان تاکنون هر ساله غیر از سال های جنگ های جهانی یعنی 1914 تا 1918 و 1939 تا 1945 (و سال هایی که جایزه در یکی از بخش ها برنده نداشته است) طی بیش از 120 سال برگزار شده است.
برنده یا برندگان جوایز نوبل سال 2023 در رشته های مختلف از دوم تا نهم اکتبر (10 تا 17 مهر) اعلام و این مراسم به شکل زنده نیز از شبکه های مجازی متعلق به بنیاد نوبل و پایگاه اطلاع رسانی این بنیاد پخش می شود.
اولین جایزه نوبل مطابق معمول جایزه رشته فیزیولوژی یا پزشکی است که برندگان آن روز دوشنبه ، دوم اکتبر (10 مهر) ساعت 11 و 30 دقیقه به وقت محلی (13 به وقت تهران) و در محل مجمع نوبل در موسسه کارولینسکا (The Nobel Assembly at Karolinska Institutet) نهادی از موسسه کارولینسکا که در اهدای جایزه نوبل در رشته پزشکی یا فیزیولوژی مشارکت دارد) ، اعلام شد.
جایزه بعدی ، جایزه فیزیک است که برندگان آن روز سه شنبه ، سوم اکتبر (11 مهر) ساعت 11 و 45 دقیقه به وقت محلی (13 و 15 به وقت تهران) در محل آکادمی سلطنتی علوم سوئد و برنده یا برندگان جایزه شیمی نیز روز چهارشنبه ، چهارم اکتبر (12 مهر) ساعت 11:45 دقیقه در محل آکادمی سلطنتی علوم سوئد اعلام شد.
اما برنده یا برندگان جایزه ادبیات به عنوان جایزه معتبر در عرصه ادبیات جهانی ، پنجشنبه ، پنجم اکتبر (13 مهر) ساعت 13 به وقت محلی (14 و 30 دقیقه به وقت تهران) و در محل آکادمی ادبیات سوئد معرفی می شود. برنده جایزه صلح (که می تواند فرد یا یک نهاد باشد) نیز روز جمعه ، ششم اکتبر (14 مهر) ساعت 11 به وقت محلی (12 و 30 دقیقه به وقت تهران) در محل موسسه نروژی نوبل در شهر اسلو نروژ اعلام می شود.
جایزه نوبل اقتصاد هم که به نام جایزه بانک مرکزی سوئد در اقتصاد مشهور است و از 1968 آغاز به کار کرد ، روز دوشنبه ، نهم اکتبر (17 مهر) ساعت 11:45 به وقت محلی (12 و 30 دقیقه به وقت تهران) برنده یا برگزیدگان خود را در محل آکادمی سلطنتی سوئد معرفی می کند.