نشانه های خطرناک بعد ضربه به سر و کمک های اولیه
مغز انسان یک عضو ظریف و لطیف است ، آسیب دیدگی سخت به سر می تواند به مغز و نخاع آسیب وارد کند؛ حتی اگر هیچ علائم ظاهری از آسیب دیدگی به سر و صورت وجود نداشته باشد. به همین دلیل همه نوع آسیب دیدگی های سر را باید جدی گرفت و حتما باید به پزشک و نزدیکترین بیمارستان موجود مراجعه کرد. بهتر است که در صورت امکان ، آمبولانس خبر کنید و هرگز تاخیر نداشته باشید.
انواع آسیب دیدگی سر
آسیب دیدگی سر می تواند به دو دسته تقسیم شود :
باز
همراه با زخم های دارای خونریزی در صورت یا سر
بسته
بدون هیچ علائم ظاهری از آسیب دیدگی در صورت یا سر
آسیب دیدگی های بسته سر
قسمت نرم و ژله ای داخل مغز توسط جمجمه نگهداری می شود. مغز به طور کامل جمجمه را پر نمی کند و در یک مایع شفاف قرار می گیرد. این مایع شبیه به یک جاذب شوک آور عمل می کند اما ارزش نگهداری آن محدود است.
انرژی کینتیک از یک ضربه کوچک به سر و صورت ، می تواند توسط این مایع جذب شود و باعث شکستگی سر داخل جمجمه شود. این وضعیت ممکن است مغز را کبود کند یا رگ های خونی را پاره کند.
اگر خون و سرم های خونی در این بین درست عمل نکنند ، ورم داخل جمجمه اتفاق می افتد و فشار داخل جمجمه می تواند باعث آسیب دیدگی دائمی شود و مغز را دچار مشکل نماید.
علائم آسیب دیدگی به سر
خون ریزی علامت قابل اعتمادی از جدی بودن آسیب به سر نیست. جدا از زخم ها ، علائم دیگر آسیب دیدگی به سر که باید جدی گرفته شود ، شامل موارد زیر است :
تغییر در هوشیاری فرد
به عنوان مثال در چنین حالتی ممکن است فرد برای یک مدت زمان کوتاه یا طولانی ، هوشیاری خود را از دست بدهد و دوباره به حالت هوشیاری برگردد یا دچار سرگیجه و خواب آلودگی شود. همچنین ممکن است یک تشنج کوتاه داشته باشد و برای مدت زمان کوتاهی دوباره بهبود یابد و دوباره به حالت قبل برگردد.
بد شکل شدن جمجمه
فشار یا بدشکل شدن جمجمه جزء علائم شکستگی هستند.
بیرون ریختن مایع شفاف از داخل گوش و بینی
شکستگی جمجمه مخصوصا در پایه جمجمه عامل بیرون ریختن مایع شفاف از داخل گوش و بینی می شود.
سیاه شدن چشم و کبودی پوست زیر گوش
این ها نشان دهنده نیروی وارد شده به رگ های خونی در اطراف چشم و گوش است.
تغییر در بینایی
در چنین حالتی مردمک چشم بزرگ می شود یا سایز متفاوتی پیدا می کند و شخص ممکن است از مشکلاتی مثل تاری دید یا دوبینی شکایت کند.
حالت تهوع و استفراغ
این ها عوارض جانبی آسیب دیدگی جدی به سر هستند و حتما باید توسط پزشک معاینه شوند.
کمک های اولیه برای آسیب دیدگی به سر
- در مواردی که آسیب دیدگی جدی به سر وجود داشته باشد ، همیشه باید آمبولانس را خبر کرد.
- در صورتی که فرد هوشیار باشد ، حتما به او بگویید که سر و گردن خود را تکان ندهد و این حرکت ها را به حداقل برساند.
- آسیب دیدگی به فرق سر ممکن است باعث خونریزی شود ، بنابراین زخم های سر را ببندید تا جلوی خونریزی را بگیرید. البته باید مراقب باشید که فشار مستقیم و بالایی را وارد نکنید.
- مراقب باشید که هنگام بررسی زخم ، رگ های خونی را داخل موی فرد جابجا نکنید.
- سعی کنید که به فرد کمک کنید تا آرامشش را حفظ کند.
- هنگامی که فرد هوشیار نیست ، او را هرگز نباید تکان دهید؛ مگر این که در معرض خطر جدی باشد.
- هر تکان و حرکت غیر ضروری ممکن است آسیب دیدگی سر را افزایش دهد و به نخاع آسیب وارد کند ، زیرا ممکن است آسیب دیدگی سر و گردن او را هم درگیر نماید.
- فقط باید مراقب باشید که آسیب دیدگی افزایش پیدا نکند.
- همچنین مراقب مسیر تنفسی بیمار باشید تا آمبولانس برسد.
- اگر احساس کردید که جریان هوا برای تنفس کافی نیست ، سر او را کمی بچرخانید. خودتان از سر او مراقبت کنید تا راحت تر نفسش برگردد.
- اگر نفس نمی کشید و هیچ ضربانی نداشت ، حتما عملیات احیا را انجام دهید.
درمان ضربه مغزی
ضربه مغزی یک نوع اسیب دیدگی به مغز است که بر اثر ضربه و جراحت اتفاق می افتد. تشخیص آن توسط پزشک انجام می شود . اگر به پزشک مراجعه نشود ، احتمالا وضعیت وخیم خواهد شد. علائم ضربه مغزی می تواند تا سه هفته بعد از آسیب دیدگی هم ادامه پیدا کند.
پزشک و بیمارستان حتما دستورالعمل ها و مراقبت های لازم را به فرد آسیب دیده و خانواده اعلام می کنند.
خانواده باید مراقب هر گونه علائم هشداردهنده در روز اول یا دو روز بعد باشند.
علائم آن مثل حالت تهوع مداوم ، از دست دادن هماهنگی بدن ، بدتر شدن سر درد با وجود مصرف مسکن است.
آسیب های نخاعی
ممکن است که آسیب دیدگی به سر ، باعث آسیب دیدگی به نخاع هم بشود. در افراد سال خورده نیروی وارد شده ، عامل آسیب دیدگی به گردن هم خواهد بود و این موضوع در افراد جوان کم تر اتفاق می افتد. بسیار مهم است که سر این فرد موازی با گردنش قرار بگیرد.
- از تکان دادن و خم کردن سر او به هر طرف خودداری کنید.
- اگر می توانید یک عدد تیشرت ، حوله یا هر چیزی شبیه لباس را دور گردن فرد بپیچید تا سر او را صاف نگه دارد.
- این فرد را تا جایی که می توانید تکان ندهید تا آمبولانس برسد.
علائم و نشانه های آسیب دیدگی نخاع شامل موارد زیر است :
- موقعیت غیر طبیعی بدن هنگام دراز کشیدن
- سرد و مرطوب شدن پوست
- احساس سوزش غیر معمولی در قسمت سر و گردن یا هر گونه سوزش
- ناتوانی در حرکت دادن پا و اعضای مختلف بدن
آسیب دیدگی سر در کودکان
ممکن است که کودکان مدام زمین بخورند بنابراین این خانواده ها هستند که باید نکات زیر را به یاد داشته باشند :
- افتادن کودک روی وزن خودش که معمولا باعث آسیب دیدگی جدی به سر نمی شود.
- کمی برآمدگی روی سر که هیچ ربطی به شدت آسیب دیدگی ندارد.
- آسیب دیدگی های خفیف به سر مثل ورم سر را می توان با استفاده از داروهای معمول تجویزی توسط پزشک درمان کرد.
- اگر احساس کردید که آسیب جدی است ، هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید؛ مخصوصا اگر کودک شما حالت تهوع و احساس خواب آلودگی داشت.
- مواردی که باعث آسیب دیدگی به سر در کودکان می شود ، شامل افتادن از پله ها ، غلت زدن از یک مسیر طولانی ، افتادن روی زمین سفت ، افتادن از روی تخت به زمین سفت ، چرخیدن سر و غیره است.
- اما در هر صورت بهتر است که ریسک نکنید و حتما به پزشک مراجعه کنید.