حکم پرداخت فطریه مهمان شب عید فطر (1403) + نظر مراجع

حکم پرداخت فطریه مهمان در شب عید فطر چیست؟

یکی از سوالات رایج شبهای آخر ماه رمضان این است که تکلیف فطریه مهمان شب عید چه می شود؟ اگر کسی شب عید فطر در منزل خود نبوده و مهمان باشد تکلیف فطریه او چه می شود؟ آیا دادن فطریه از وی ساقط شده و بر عهده میزبان می باشد؟ یا اینکه فطریه مهمانی که چند روز قبل از شب عید و شب عید مهمان است به عهده چه کسی است؟ پاسخ این سوالات را از نظر مراجع دینی بدانید.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

فطریه چیست؟

هر شخصی که قادر به روزه گرفتن است و توانایی بدنی وی اجازه روزه گرفتن را به او داده است و حتی اشخاصی که بنا به پیشنهاد پزشک ، از روزه گرفتن محروم هستند یا کسانیکه به عمد روزه خواری میکنند مکلفند فطریه خود را بپردازند. فطریه همچنین شامل نوزادن شیر خواره و حتی کودکانی که قبل از غروب آفتاب متولد شده اند نیز می شوند ولی جنینی که در شکم مادرش است و هنوز متولد نشده پرداخت فطریه بر او واجب نمی باشد.

فطریه فایده های بسیاری برای شخصی که روزه میگیرد دارد از جمله اینکه فرد با پرداخت فطریه خودش را به مدت یک سال در مقابل انواع اتفاقات در نزد خدای مهربان بیمه میکند یا با پرداخت فطریه روزه اش در نزد پروردگار مورد قبول قرار می گیرد اگرچه مبلغ فطریه ناچیز و کم است ولی تندرستی انسان با این عمل تضمین می شود پس چه خوب است که هرکس با توجه به درآمدش در این کار خیر سرمایه گذاری کند و برای آخرتش توشه ای ذخیره نماید.

انسان از هرآنچه که به عنوان غذای اصلی او در سال است باید به میزان آن فطریه پرداخت کند اکثرا هم غذای اصلی ما در حال حاضر گندم و برنج می باشد بنابراین به ازای هر یک فرد باید سه کیلو گرم برنج یا گندم و یا معادل نقدی آن را بعنوان زکات فطریه به شخص فقیر و نیازمند بپردازیم.

افرادی که بضاعت مالی دارند و دستشان به دهنشان میرسد و از پس هزینه های زندگی خود بر می آیند پرداخت فطریه برآنها واجب است اما خانواده هایی که از نظر مالی در مضیقه هستند و از نظر مالی در وضعیت مناسبی قرار ندارند پرداخت فطریه بر آنها واجب نیست و حتی می توانند فطریه هم دریافت نمایند.

مراجع تقلید معتقدند مهمانی که قبل از غروب شب عید فطر و با رضایت قلبی صاحبخانه وارد شده در صورتیکه بگویند امشب غذای او را داده اند فطریه بر او واجب می شود اگرچه نان خور حساب نگردد اما بعضی از مراجع هم فطریه مهمان یک شب را واجب نمی دانند.

اگر زنی باشد که شوهرش خرج و مخارج او را ندهد و شخص دیگری خرج زن را بدهد و زن نان خور فرد دیگری باشد آن شخص باید فطریه زن را بپردازد و اگر کسی خرج و مخارج او را ندهد و زن خودش از توانایی مالی برخوردار باشد باید خودش فطریه اش را پرداخت نماید.

اگر فردی فطریه چند نفر را پرداخت می کند لازم نیست که حتما همه فطریه ها از یک نوع و جنس باشد اگر برای فطریه بعضی گندم میدهد می تواند فطریه برخی را هم جو یا برنج یا پول بدهد.

پرداخت فطریه باید قبل از عید فطر پرداخت شود و مراجع به تاخیر انداختن زمان پرداخت فطریه را جایز نمی دانند اما اگر شخصی نماز عید فطر را نخوانده باید فطریه اش را تا ظهر روز عید فطر بپردازد. ولی اگر دسترسی به شخص فقیر نباشد میتوان مقداری از مال خود را بعنوان فطریه کنار گذاشت یا برای شخص مستحقی در نظر گرفت و البته قبل از پرداخت آن باید ، نیت فطریه بکند.

اما اگر زمانی که پرداخت زکات فطریه واجب است شخص فطریه اش را پراخت نکند و کنار هم نگذارد ، احتیاط واجب آنست که بعدا بدون اینکه نیت ادا و قضا کند فطریه اش را پرداخت کند.

پرداخت فطریه مهمان شب عید فطر بر عهده خود مهمان است یا میزبان؟

رایج ترین سوالی که همیشه پرسیده می شود این است که پرداخت زکات فطریه مهمان به عهده کیست؟ یا مهمانی که از چند روز قبل و همینطور شب عید فطر مهمان خانواده است فطریه اش توسط چه کسی باید پرداخت شود حال به این دو سوال جواب می دهیم :

مراجع تقلید بر این اعتقادند که اگر شخصی به عنوان مهمان یا نان خور شب عید فطر خانه فرد دیگری باشد فطریه اش بر عهده صاحبخانه است اما در مورد اینکه نان خور به چه کسی اطلاق می شود همیشه در بین فقها و مراجع تفاوت نظر وجود دارد.

بیشتر فقها معتقدند شخصی که مهمان است با یک شب نان خور به حساب نمی آید اما بعضی دیگر از مراجع ، معتقدند که با یک شب هم مهمان نان خور محسوب می گردد و چنانچه پیش از غروب خورشید وارد منزل صاحبخانه گردد زکات فطره او بر عهدی صاحبخانه خواهد بود.

پاسخ مراجع عظام تقلید در مورد این سوال بدین شرح است :

آیت الله خامنه ای می فرمایند :

مهمان اگر نان خور صاحبخانه حساب شود کفاره او به گردن میزبان است مگر اینکه خود مهمان فطریه را به وکالت از طرف صاحبخانه پرداخت کند و باید دقت نمود که مهمان با یک شب نان خور حساب نمی گردد و فطریه به عهده خودش است.

آیت الله مکارم شیرازی :

آیت الله شیرازی معتقدند فردی که شب عید فطر مهمان خانه ای است با یک شب ، نان خور محسوب نمی گردد اما اگر مهمانی به مدت یک هفته و ده روز مهمان خانه ای باشد جزو (عیال) است و باید فطریه او توسط صاحبخانه پرداخت گردد.

آیت اله صافی گلپایگانگی :

اگر مهمانی قبل از غروب آفتاب شب عید فطر و با میل صاحبخانه وارد شده در صورتیکه بگویند نان او را داده اند بر او واجب است اگر چه نان خور محسوب نگردد.

فطریه مهمانی که قبل از غروب آفتاب شب عید بدون میل و رغبت صاحبخانه وارد شده است و مدتی نیز نزد صاحبخانه می ماند هم بنابر احتیاط واجب است و همینطور فطریه کسی که شخص را مجبور کرده اند خرجی او را بدهد.

اما فطریه مهمانی که بعد از غروب شب عید بر صاحبخانه وارد شده بر گردن صاحبخانه واجب نیست اگرچه قبل از غروب او را دعوت کرده باشد و در خانه صاحبخانه هم افطار کرده باشد.

آیت الله جعفر سبحانی :

شخصی که فقط یک شب مهمان صاحبخانه است بر صاحبخانه واجب نیست که فطره او مهمان را بپردازد و فقط فطریه نان خور بر عهده صاحبخانه می باشد.

اگر شخصی به عنوان مثال از روز 27 ماه رمضان به بعد در خانه کسی بماند فطریه اش به عهده صاحبخانه است اما خودش هم می تواند با اجازه صاحبخانه آن را پرداخت نماید.

آیت الله نوری همدانی :

اگر شخصی به عنوان میزبان در مسجد یا سالن پذیرایی یا در خانه در شب عید فطر غذا دهد فطره همه مهمانان بر عهدی میزبان خواهد بود.

آیت الله حسین مظاهری :

مطلقا به گردن شخص است نه میزبان. و هیچ فرقی نمی کند که در هتل ، رستوران ، خانه ...باشد فطره را باید مهمان خودش بپردازد اگرچه در منزل میزبان افطار کرده باشد.

اگر کسی از اول ماه رمضان یا فقط چند روز آخر ماه رمضان را در شهر دیگری به عنوان مهمان حضور داشته ، زکات فطره اش بر عهده خودش می باشد.

آیت الله سیستانی :

اگر مهمان شب را در پیش میزبان بماند و اگر چه موقتا نان خور حساب گردد باز فطره اش بر میزبان واجب است.