فطریه را به چه کسانی باید داد؟ [نظر آیت الله خامنه ای]

زکات فطریه را به چه کسانی باید داد؟

فطریه یکی از فروع دین اسلام است. زکات فطره از واجبات عبادی است و هنگام ادای آن قصد تقرب به خدا شرط صحت آن است.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

نظر آیت الله خامنه ای درباره موارد مصرف زکات فطره

س : آیا زکات فطره را میتوان به خانواده فقیر غیر متدین داد؟

ج) در زکات فطره ، عدالتِ گیرنده لازم نیست؛ ولی به کسی که آشکارا گناه کبیره انجام میدهد ، بنابر احتیاط نباید زکات فطره داد.

س : آیا پدر میتواند زکات فطره را به فرزند دانشجوی خود که محتاج است ، بدهد؟

ج) اگر فرزندان فقیر باشند ، پدر و مادر باید مخارج واجب آنان را بپردازند و نمی توان چیزی از زکات فطره را بابت مخارج زندگی به آنها داد ولی برای ادای دین و یا مایحتاجی که تأمین آن بر پدر واجب نیست اشکال ندارد.

س : آیا جایز است زکات فطره را به عنوان هدیه ، به خویشاوندان آبرومند و مستحق داد؟

ج) میتواند به عنوان هدیه بدهد و لازم نیست به او بگوید زکات فطره است؛ ولی باید در نیت قصد زکات کند.

س : کسی که سید نیست ، میتواند فطره را به سید بدهد؟

ج) خیر ، جایز نیست.

س : آیا جایز است زکات فطره را در امور فرهنگی و مذهبی که باعث نشر معارف دین میشود صرف کرد؟

ج) صرف زکات فطره در راه نشر معارف دین اشکال ندارد؛ ولی بهتر است آن را به فقیر بدهند.

س : همسرم از سادات می باشند با توجه به اینکه فطریه ایشان به عهده اینجانب می باشد و من نیز سید نیستم و با عنایت به اینکه فطریه سادات جداگانه دریافت می شود آیا فطریه مربوط به همسرم را در محل فطریه سادات باید قرار داد؟

ج) ملاک در پرداخت فطریه معیل (پرداخت کننده فطریه) است نه عیال ، بنابراین شما نمی توانید فطریه خود را به سید بپردازید هر چند همسر شما از سادات باشد.

س : آیا فطریه را به سادات فقیر می توان داد؟

ج) غیر سادات نمی توانند به سادات فطریه پرداخت نمایند.

س : اگر شخصی وضع مالی خوبی ندارد و برای مداوای بیماری دختر بچه اش که هزینه زیادی دارد نیازمند پول است ، آیا زکات فطره به او تعلق می گیرد؟ و اگر بعدا معلوم شود که اصلا او مستحق نبوده حکم چیست؟

ج) اگر فقیر است ، زکات فطره بر او واجب نیست و می توانید زکات خود را به او بدهید و اگر بفهمید فقیر نبوده چنانچه مالی را که به او داده اید از بین نرفته باشد ، می توانید پس بگیرید و به مستحق بدهید و اگر نتوانید پس بگیرید ، باید از مال خودتان فطره را بدهید.

فطریه به چه کسانی باید پرداخت شود؟ (پاسخ برخی از مراجع)

آیت الله سیستانی

زکات فطره را بنابر احتیاط واجب ، باید فقط به فقرا داد. و منظور فقرای شیعه است که دارای شرایط در مستحقین زکات مال هستند ، و چنانچه در شهر از فقرای شیعه کسی نباشد می‏توان آن را به فقرای دیگر مسلمانان داد ، ولی در هر صورت نباید به ناصبی داده شود.

آیت الله مکارم شیرازی

زکات فطره برای شیعیان نیازمند باید مصرف شود. اما در صورت داشتن این شرط مثلا می توان به زلزله زدگان نیز پرداخت کرد.

آیت الله صافی گلپایگانی

زکات فطره بنابر احتیاط واجب باید به فقرای شیعه برسد و اگر به سازمان ها و موسسات خیریه داده می شود ، یقین کند که بدون کم و زیاد در مورد فقیر شیعه صرف شود.

آیت الله نوری همدانی

احتیاط مستحب آن است که فقط به فقرای شیعه بدهند.

آیت الله مظاهری

زکات فطریه را در هر کار خیری می توان مصرف کرد ، ولی پرداخت به فقرا بهتر است.

منظور از فقیر چیست؟

فقیر کسی است که هزینه امرار معاش متعارف یک ساله خودش و نان خورهایش را به صورت یکجا و یا به طور متناوب نداشته باشد. کسی که بی کار است و به اندازه خرجی یک سال آینده اش دارایی ندارد ، فقیر شمرده می شود.

کسی که خرجی یک سال را در شب عید فطر ندارد اما شاغل است و هر ماه درآمدی دارد ، فقیر محسوب نمی شود.

کسی که بیکار است اما خرجی یک سال آینده را دارد ، فقیر نیست.

پرداخت فطریه به نزدیکان

مستحب است هر کسی فطریه خود و خانواده اش را در وهله اول به اقوام و خویشاوندان فقیرش بدهد و اگر در میان آن ها فقیری نباشد ، به همسایه فقیر یا اهل علم و فضیلت و تقوا که فقیر هستند ، بپردازد.

آیت الله سیستانی

مستحب است در دادن زکات فطره ، خویشان و همسایگان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد ، و سزاوار است که اهل علم و دین و فضل را به دیگران نیز مقدم دارد.

آیت الله مکارم شیرازی

اینکه شخص بخواهد برای کمک به خویشاوند خود در شهر دیگر ، زکات خود را برای او بفرستد ، نمی تواند ، مگر این که در شهر فقیر نباشد؛ البته راهکاری در این عرصه وجود دارد به این صورت که یکی از دوستان فرد که در آن منطقه زندگی می کند ، زکات فطریه او را بدهد ، و این شخص ، بعد ها بدهی خود را به آن شخص پرداخت کند.

آیت الله صافی گلپایگانی

مستحب است در دادن زکات فطره ، خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم بدارد و بعد همسایگان فقیر را ، بعد اهل علم فقیر را ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند ، مستحب است آنها را مقدم بدارد.

آیا می توان فطریه را به سید پرداخت؟

نظر برخی مراجع در این مورد به شرح زیر است :

آیت الله سیستانی

کسی که سید نیست ، نمی‏تواند به سید فطره بدهد ، حتی اگر سیدی نان خور او باشد ، نمی‏تواند فطره او را به سید دیگری بدهد .

آیت الله نوری همدانی

کسی که سید نیست نمی تواند به سید فطره بدهد .

آیت الله مظاهری

سید به سید و سید به غیر سید می تواند بپردازد و اگر ضرورتی باشد ، غیر سید به سید هم می تواند پرداخت کند.

فطریه را به چه کسانی نباید داد؟

• فطریه باید به دست فقیران برسد و افراد بی نیاز نباید فطریه دریافت کنند. اگر شخصی فطریه را به کسی که بنا به گفته خودش فقیر بوده ، داده است و بعد از پرداخت فطریه متوجه شود که گیرنده ، فقیر نبوده می تواند عین فطریه را از او پس بگیرد و به فقیر بدهد. اما اگر او فطریه را مصرف کرده باشد ، باید دوباره به میزان فطریه خود و افراد تحت تکفلش فطریه را به فقیران بپردازد.
• صحیح نیست فطریه به کسی داده شود که شراب می خورد پس فطریه به شراب خوار هم نباید پرداخت شود. حتی اگر او فطریه را برای خرید مشروبات الکلی هم صرف نکند ، باز هم نباید فطریه به او داده شود.
• دادن فطریه به فقیری که فطریه را در راه گناه خرج می کند ، جایز نیست و اگر داد ، باید دوباره به فقیر دیگری بپردازد.
• طبق نظر برخی از علما ، دادن فطریه به بی نماز را صحیح نمی دانند.
• گروهی از علما معتقدند هر کسی باید فطریه اش را به فقیران شهر خودش بپردازد و انتقال دادن فطریه از یک شهر به شهر دیگر صحیح نیست.