بازار جشن چیست و چه تاریخی برگزار می شود؟
دی به مهر روز از شهریورماه برابر با 15 شهریور در گاهشماری ایرانی
بازاری همگانی در در سُغد و فرارود (ماورا النهر) باستان.
همچنین گردیزی در «زین الاخبار» جشن خزان را به این روز منسوب میدارد.
سایر جشن های ایرانی
جشن خزان
دی به آذر روز از شهریورماه برابر با 8 شهریور در گاهشماری ایرانی
جشنی به نام «جشن خزان» یا «جشن مُغان» در برخی از شهرهای ایران به ویژه شهر دماوند ، این جشن از جمله جشن های کهنی است که همراه با آتش افروزی بر بام خانه ها و چراغانی کردن و آذین بستن کوچه و خیابان برگزار می شده است. از جمله مراسم این جشن می توان به سوارکاری نیز اشاره کرد.
انگیزه برپایی این جشن ، پایان تابستان و آغاز فصل خزان می باشد.
برخی نیز هنگام برپایی این جشن را در هجدهم شهریورماه دانسته اند. گویا دو جشن با نام جشن خزان برگزار می شده که جشن خزان نخستین در روز دی بآذر ، برابر روز هشتم شهریور ماه انجام می شده و جشن خزان دیگر ، هرمزد روز از مهرماه ، روز اول مهر.
«ابوریحان بیرونی» نیز از دو خزان نام می برد : خزان خاصه در هجدهم شهریور و خزان عامه در دوم مهر.
«خلف تبریزی» درباره این جشن می گوید :
«خزان روز هشتم باشد از شهریورماه قدیم و این روز جشن مغان است.»
«گردیزی» نیز در «زین الاخبار» ، جشن خزان را به روز پانزدهم شهریورماه منسوب می دارد.
«جیمز موریه» از آخرین کسانی است که در سفرنامه اش از برگزاری این جشن در شهر دماوند در روز هشتم شهریورماه یاد کرده است.
روز بزرگداشت سالخوردگان
ارد روز از شهریورماه برابر با 25 شهریور در گاهشماری ایرانی
رسمی با پیشینه سه هزار ساله در بزرگداشت سالخوردگان و ارج نهادن به پدربزرگان و مادربزرگان در ایران باستان به نام «اشیش وانگ» ، که روز رحمت خدا ، اخلاقیات و معنویات و روان پاک بود و تا کنون نیز در برخی از مناطق سرزمین های ایرانی با دیدار از بزرگان خانواده ادامه دارد.
گاهنبار پتیه شهیمگاه
از اشتاد روز تا انارام روز از شهریورماه برابر با 26 تا 30 شهریور در گاهشماری ایرانی
«پَتیه شَهیم»(در اوستایی پئی تیش ههیه) ، به معنی پایان تابستان ، سومین جشن از جشن های گاهنباری است.
در باور سنتی زرتشتیان این جشن یادآور سومین مرحله آفرینش است و هنگام آفریده شدن زمین.
مراسم این جشن نیز به مانند دیگر جشن هاست ، با این تفاوت که این جشن ، جشن کشاورزی است و با گردآوری دانه ها در کشتزارها و چیدن میوه ها در باغ ها برگزار می شود.
جشن انار
از ماراسپند روز شهریورماه برابر با 29 شهریور در گاهشماری ایرانی
برگزاری «جشن انارچینی» در پایان شهریورماه تا آغاز مهرماه در بخش تارم و روستاهای انبوده و رودبار الموت قزوین که همراه با شادی کردن و نواختن دایره و سورنا و دهل انجام می شود و پیش از آن کسی حق چیدن انار ندارد.
انار سنگان و انار انبوده مهم ترین محصولات باغی این منطقه است که شهرت جهانی دارد و به کشورهای خارجی نیز صادر می شود.
جشن پایان تابستان
واپسین روز از شهریورماه برابر با 31 شهریور در گاهشماری ایرانی
جشن پایان فصل تابستان و زمان گاهنباری به نام "پَتیَه شهیم" در اوستایی «پَئیتیش هَهیَه» به معنی «پایان تابستان».