محل قرارگیری بایوس مادربرد(BIOS) کجاست؟
بایوس مادربرد یک مدار مجتمع (IC) کوچک سخت افزاری بر روی مادربورد است. Basic Input/Output System که به شکل مخفف آن را BIOS می نامیم ، مدار مجتمعی تشکیل شده از یک میان افزار یا Firmware و حافظه Flash از نوع ROM (فقط خواندنی و غیرقابل تغییر) است.
بایوس در مادربردهای قدیمی در حافظه ROM قرار داشت. اما مادربرد در نسخه های جدید در حافظه FLASH جا دارد.
برای آنکه کاربران به اطلاعات موجود در ic بایوس مادربرد دسترسی داشته باشند و بتوانند تنظیماتی مانند اورکلاک یا تغییر الویت ها را انجام دهند ، به یک رابط کاربری نیازمندیم که در اصطلاح عمومی به آن ، محیط داخل بایوس/صفحه بایوس/صفحه بوت و یا صفحهSetup گفته می شود و با فشردن کلید Del یا Delete در ابتدای روشن شدن کامپیوتر و پیش از لود شدن ویندوز ، وارد این محیط می شویم. این رابط کاربری در مادربردها می تواند در حالت Legacy یا UEFI باشد که در ادامه این مطلب از سایت نم نمک به آن می پردازیم.
بایوس چه کاری انجام می دهد؟
به غیر از حافظه CMOS که در مورد آن توضیح دادیم ، مهمترین وظیفه خود بایوس ، چک کردن اتصال و سلامت سخت افزارها در هنگام روشن شدن کامپیوتر و پیدا کردن درایوی که سیستم عامل بر روی آن نصب شده است ، می باشد.
از آنجا که حافظه بایوس فقط خواندنی است ، برای آنکه کاربر بتواند تنظیماتی را در مادربرد تغییر دهد و آن تغییرات ذخیره شود ، نیاز به یک حافظه جانبی به نام CMOS داریم. CMOS یک حافظه مجتمع بر روی ic بایوس است که وظیفه ذخیره تنظیماتی که توسط کاربر تعیین می شود را به همراه ساعت و تاریخ بر عهده دارد. با انجام عمل Clear CMOS یا همان درآوردن باتری مادربرد ، برق رسانی به CMOS قطع می شود و پس از چند لحظه تنظیماتی که کاربر در بایوس مادربرد تغییر داده است به حالت اولیه برمی گردد.
بایوس ها در گذشته از نوع Legacy بودند که رابط کاربری غیر گرافیکی با ظاهر بسیار ساده ای را دارا بودند. همچنین از نوع فرمت قدیمی MBR در هارد دیسک ها پشتیبانی می کردند. از آنجا که فرمت MBR برای تعداد و حجم پارتیشن ها محدودیت ایجاد می کرد ، فرمت جدیدی به نام GPT معرفی شد.
امروزه بایوس مادربردها با پشتیبانی از فرمت GPT هارد و به واسطه رابط کاربری جدید که مانند یک شبه سیستم عامل کوچک ، با نام UEFI است ، در محیط گرافیکی ، امکان کار با موس را داخل رابط کاربری بایوس مادربرد فراهم آورده اند. همچنین سرعت شناسایی درایو بوت ویندوز و شناسایی اتصال و سلامت قطعات در بایوس های جدید بسیار افزایش یافته است.
رابط کاربری Legacy
رابط کاربری UEFI
از آنجا که نقش بایوس در روشن شدن و شناسایی درایو بوت (SSD یا هاردی که سیستم عامل روی آن نصب شده است) کامپیوتر بسیار حیاتی است ، در بعضی مادربردها به غیر از بایوس اصلی ، یک بایوس پشتیبان یا بک آپ ، قرار داده می شود تا در صورت از دست رفتن اطلاعات بایوس اصلی ، بایوس پشتیبان آن را ترمیم نماید.
آپدیت کردن بایوس
آپدیت کردن بایو به معنی نصب میان افزار یا همان Firmware به روزتر روی حافظه بایوس است. معمولاً سازندگان مادربرد ، همزمان با عرضه سخت افزارهای جدیدی مانند CPU ، کارت های توسعه و… که به تازگی و بعد از ساخت مادربرد به بازار عرضه می شوند ، یک نسخه به روزتر از بایوس را برای مادربردهای قبلی که فروخته شده اند ، توزیع می کنند. بدین ترتیب بعضی از سخت افزارهای جدیدی که با ساختار مادربردتان سازگارند اما برای بایوس قابل شناسایی نیستند ، شناسانده می شوند.
در خصوص لزوم آپدیت کردن بایوس باید به این موضوع توجه کنیم که ورژن بایوس مادربردمان ، تنها برای شناسایی بعضی از سخت افزارهای جدید توزیع می شود و تأثیری بر کارایی کامپیوتر ندارد. بنابراین بهتر است تا زمانی که قصد شناساندن قطعه ناشناس را ندارید ، بایوس را آپدیت نکنید. همچنین آپدیت بایوس را حتماً به افراد متخصص بسپارید.