علت خم شدن گردن نوزاد به عقب
دیدن خم شدن نوزاد به پشت برای پدر و مادر ها دلهره آور است. این حرکت معمولا نشان دهنده ناراحتی اوست که می تواند به دلیل مشکلات داخلی یا بیرونی باشد. در بیشتر موارد خم شدن نوزاد به پشت همراه با گریه و چرخش سر او همراه است. گاهی اوقات نیز در خواب این اتفاق می افتد. این موضوع می تواند یک مساله موقتی و بی خطر یا یک مشکل جدی باشد. با آگاهی از دلایل انجام این حرکت در نوزادان و روش های درمان آن می توانید در مواجهه با این شرایط ، اقدام درستی انجام دهید.
خم شدن نوزاد به پشت
نوزاد می تواند خود را به پشت خم کند ، در حالی که دستانش در هوا هستند و گردن او تا جای ممکن از بدنش فاصله گرفته است. این شرایط وقتی خطرناک است که شما او را در آغوش گرفته اید. در این حالت امکان افتادن و آسیب دیدن او وجود دارد.
در بسیاری از موارد ، نوزادان تا شش ماهگی توانایی خم شدن به پشت را ندارند. پس از 9 ماهگی می توانند نارضایتی ، ناراحتی و دیگر احساسات خود را با خم شدن به پشت نشان دهند.
خم شدن نوزاد به پشت یکی از حرکات طبیعی زبان بدن (body language) اوست ، اما گاهی اوقات می تواند نشان دهنده تاخیر در رشد جسمی و شناختی او باشد.
اما چرا نوزادان ، خود را به عقب می اندازند؟ آیا این حرکت به آن ها صدمه می زند؟
دلایل خم شدن نوزاد به پشت
خم شدن نوزاد به پشت می تواند معانی مختلفی از خستگی تا درد داشته باشد. در ابتدا دلایل بی خطر این حرکت را بازگو می کنیم.
1. ابراز احساسات
نوزادان توانایی صحبت کردن ندارند و نمی توانند برای ابراز احساساتشان از کلام استفاده کنند. یکی از راه های بیان سرخوردگی ، خشم ، درد یا دیگر احساسات نوزاد ، خم شدن به پشت است. درست همانند بزرگسالان ، آن ها به دلایل گوناگونی مانند تغییر سر شیشه شیر ، خیس شدن پوشک یا تکراری شدن اسباب بازی ها ناراحت می شوند و آن را ابراز می کنند.
2. خستگی
نوزادان معمولا پس از یک نوبت شیردهی یا بعد از بازی کردن کمی خسته می شوند و خم شدن به پشت را به عنوان روشی برای ارتباط برقرار کردن با شما انتخاب می کنند. اگر می خواهید نوزاد این حرکت را انجام ندهد ، نشانه های خستگی یا گرسنگی اولیه نوزاد را بشناسید و در صورت مشاهده آن ها اقدام به رفع مشکل کنید. خستگی و ابراز احساسات دلایل بی خطر عقب انداختن نوزاد هستند. گاهی اوقات دلایل مهم تری در پس این حرکت نوزادان وجود دارد که ممکن است سلامت آن ها را به خطر بیاندازد.
در ادامه به دلایل خطرناک انجام این حرکت در نوزادان می پردازیم.
3. خم شدن نوزاد به پشت پس از شیردهی ، نشانه ریفلاکس معده
اگر نوزاد پس از خوردن شیر خود را به عقب می اندازد ، دلیل آن می تواند ریفلاکس گوارشی باشد (که به عنوان ریفلاکس اسیدی نیز شناخته می شود). ریفلاکس اسیدی حالتی است که در آن محتویات معده از راه اسفنکتر تحتانی مری به سمت بالا حرکت می کنند و به علت ضعف عضلات معده وارد مری می شوند.
اسفنکتر تحتانی مری دسته ای از عضلات موجود در نقطه اتصال مری با معده است. این عضلات مانند یک شیر ، اجازه جریان یافتن اسید و مواد غذایی را از معده به لوله گوارشی نمی دهند. در نوزادان این عضلات به اندازه کافی تقویت نشده اند ، در نتیجه گاهی اوقات محتویات معده به سمت لوله گوارشی و مری جریان پیدا می کند.
نوزاد در یک واکنش طبیعی به ریفلاکس ، عقب می رود و استفراغ می کند. این شرایط ممکن است همراه با سرفه و بی قراری در هنگام شیر خوردن همراه باشد.
خم شدن نوزاد به پشت ممکن است به دلیل "ریفلاکس خاموش" باشد. نوزاد مبتلا به ریفلاکس خاموش استفراغ نمی کند ، اما همواره بی قرار است. در صورت مشاهده این نشانه ها ، مساله را با پزشک متخصص کودکان در میان بگذارید.
انجام اقدامات زیر موجب می شود که نوزاد هنگام ریفلاکس خود را به عقب نیندازد :
نوزاد را پس از شیردهی به صورت عمودی نگه دارید. شیر به طور طبیعی تحت تاثیر نیروی جاذبه پایین می رود و وارد معده می شود. نوبت های شیردهی کوتاه و مکرر موجب می شود که معده نوزاد به یکباره پر نشود و احتمال ریفلاکس کاهش یابد. نوزاد را بلافاصله پس از شیردهی نخوابانید. برای مدتی او را در بغل بگیرید و قدم بزنید. خم شدن نوزاد به پشت و گریه شبانه او به این دلیل است که دقیقا قبل از خواب شیر خورده است. لباس های تنگ به تن نوزاد نکنید ، زیرا فشار زیادی روی اسفنکتر تحتانی مری اعمال می شود و ریفلاکس را تشدید می کند.
4. گریه و خم شدن نوزاد به پشت به دلیل زردی یا کرن ایکتروس (Kernicterus)
اگر نوزاد در زمان ابتلا به زردی یا دیگر بیماری های کبدی گریه می کند و خودش را به عقب می اندازد ، ممکن است نشانه کرن ایکتروس باشد. کرن ایکتروس یک اختلال نادر مغزی است که در اثر رسوب کردن بیلی روبین در ماده خاکستری دستگاه عصبی ایجاد می شود. زردی به دلیل افزایش سطح بیلی روبین در خون ایجاد می شود. در شرایط حاد ، بیلی روبین وارد جریان خون در مغز شده و به بخش هایی از آن آسیب می زند و موجب اسپاسم حرکتی ناخواسته می شود.
5. خوابیدن نوزاد به حالت کمانی به پشت نشانه آپنه انسدادی در خواب
گاهی اوقات بدن نوزاد هنگام خوابیدن یا استراحت کردن ، حالت کمانی شکل به عقب می گیرد. اگر حالت بدن او را تنظیم کنید ، او باز هم به موقعیت کمانی برمی گردد یا با گریه از خواب می پرد. چنین حالتی می تواند نشانه آپنه انسدادی در خواب (یک انسداد مزمن در سیستم تنفسی فوقانی) باشد. نوزاد با قرار دادن سر خود به صورت کج ، سعی می کند فشار روی دستگاه تنفسی فوقانی را کاهش دهد. خوابیدن در این حالت جریان یافتن هوا در ریه ها را تسهیل می کند ، به همین دلیل نوزاد سعی می کند این وضعیت را در طول خواب شبانه حفظ کند.
آپنه خواب در کودکان عمدتا در خواب عمیق رخ می دهد ، اما گاهی اوقات نیز در حالت خواب آلودگی نوزاد اتفاق می افتد.
این شرایط با دارو درمانی و جراحی درمان می شود.
6. برگشتن به عقب در حالت نشسته نشانه آسیب عصبی
آسیب نخاعی یا عصبی ناشی از زایمان زودرس یا پس از تولد ، موجب می شود نوزاد هنگام نشستن یا در زمان خستگی ، خود را به عقب بیاندارد. فشار جسمی زیاد در زایمان های دشوار ، موجب آسیب دیدن اعصاب نوزاد می شود.
گاهی اوقات ، نوزادان در زمان دندان درآوردن نیز به دلیل التهاب و درد در اعصاب لثه ها ، به سمت عقب خم می شوند. این درد به دیگر قسمت های سر نوزاد سرایت می کند و باعث می شود نوزاد به عنوان یک واکنش طبیعی خود را به عقب بیاندازد.
خم شدن پشت نوزاد ممکن است به دلیل یک مشکل عصبی باشد. اختلالات زیر نیز می توانند از دلایل خم شدن به پشت در نوزاد باشند :
7. فلج مغزی
عقب انداختن نوزاد معمولا واکنشی غیر ارادی است. اگر نوزاد این کار را به دفعات و بدون هیچ کنترلی انجام می دهد ، ممکن است نشان دهنده علائم اولیه فلج مغزی باشد. فلج مغزی به طیف وسیعی از اختلالات حرکتی عضلانی ناشی از آسیب به بخشی از مغز که جنبش های حرکتی را کنترل می کند اشاره دارد.
مراقب نحوه خم شدن نوزاد به پشت باشید ، حرکات زیر می تواند نشان دهنده فلج مغزی باشد :
رفلکس تونیک پیچ دار (Tonic labyrinthine reflex) : در چند ماه اول تولد ، نوزاد به عقب خم می شود و پاهایش را سفت می کند. رفلکس تونیک نامتقارن (Asymmetrical tonic reflex) : در این واکنش ، نوزاد خود را به عقب می اندازد و سر خود را می چرخاند. پا ها معمولا به طرفی که سر چرخیده است کشیده می شوند.
متاسفانه ، درمانی برای فلج مغزی وجود ندارد. با این حال ، رفتن به جلسات فیزیوتراپی و روان درمانی متعدد ، به بهبود نسبی شرایط بیمار کمک می کند.
8. اوتیسم (autism)
اوتیسم یک اختلال عصبی روانشناختی است که موجب بروز مشکلاتی در روابط اجتماعی ، ارتباط با دیگران و تمایل به رفتار های تکراری می شود. رفتار مبتلایان به اوتیسم در مقایسه با دیگران کاملا متمایز است. یکی از علائم اولیه اوتیسم ، انجام حرکات خاصی مانند خم شدن پشت نوزاد یا عقب انداختن سر هنگام خواب است. از آنجایی که افراد مبتلا به اوتیسم در برقراری روابط اجتماعی مشکل دارند ، نوزادان مبتلا به اوتیسم ، هنگامی که در برقراری ارتباط ناکام می شوند ، به سمت عقب خم می شوند. به همین دلیل در این مواقع بایستی مراقب آن ها باشید تا از عقب به روی زمین نیفتند.
با این حال ، خم شدن پشت نوزاد الزاما به معنی ابتلای او به اوتیسم نیست. بلکه بایستی رفتار ها و علایم دیگر او در دو سال اول زندگی مورد مطالعه قرار بگیرد تا تشخیص اوتیسم داده شود.
سفت کردن عضلات بدن و خم شدن مکرر به پشت ، ممکن است نشانه وجود مشکلات عصبی دیگری باشد که موجب تاخیر در رشد ذهنی ، جسمی و روانی می شود.
9. سندرم آسپرگر (Asperger's Syndrome)
سندرم آسپرگر با مشخصاتی مانند مشکل در برقراری ارتباطات اجتماعی و داشتن ارتباط غیر کلامی مانند تماس چشمی یا حرکات صورت شناخته می شود. این بیماری بسیار شبیه به اوتیسم است ، البته شدت آن کمتر است.
سندرم آسپرگر به عنوان بخشی از طیف اوتیسم در نظر گرفته می شود. به همین دلیل خم شدن نوزاد به پشت می تواند یکی از علائم این بیماری باشد.
10. اسپاسم نوزادان (Infantile spasms)
اگر نوزاد علایمی مانند سفتی بدن ، خم شدن به پشت و تشنج را داشته باشد و دیگر علایم اوتیسم در او مشاهده نشود ، احتمال دارد که مبتلا به اسپاسم نوزادی باشد. این تشنج صرع نامیده می شود و نوعی بیماری در سیستم عصبی است که باعث انقباضات ناخودآگاه در عضلات و به عقب افتادن سر و گردن او می شود.
اقدامات لازم در مواجهه با خم شدن نوزاد به پشت
خم شدن نوزاد به پشت ممکن است یه حرکت کاملا طبیعی یا نشانه یک بیماری جدی باشد. در مواجهه با این حالت ، اقدامات زیر را انجام دهید :
نوزاد خود را آرام کنید : نوزاد را به یک مکان آرام و روشن ببرید. نوزادانی که از اختلالات طیف اوتیسم رنج می برند ، در این شرایط احساس آرامش می کنند. نوزاد را در آغوش بگیرید : نوزاد را در یک موقعیت راحت به سینه خود بچسبانید. آغوش گرم مادر برای نوزاد آرامش بخش است. حواس نوزاد را پرت کنید : این یک ترفند قدیمی برای آرام کردن نوزادان است و برای کودکانی که به دلیل خستگی و بی قراری خود را به عقب می اندازند ، کاربرد دارد. لباس نرم و راحت بر تن نوزاد کنید : گاهی اوقات ، نوزاد به دلیل تحریک ناشی از جنس پارچه یا تنگ بودن لباس به پشت خم می شود. لباس هایی با پارچه های نرم و راحت برای نوزاد تهیه کنید. نوزاد را در جای دیگری قرار دهید : اگر نوزاد تنها روی یک تشک یا تخت خاص خود را به عقب می اندازد ، جای او را عوض کنید.