درصد موفقیت پیوند ریه چقدر است؟ + مدت عمر

درصد موفقیت پیوند ریه چقدر است؟ مدت عمر پس از پیوند ریه چند سال است؟

تخمین زده می شود که 9 نفر از 10 نفر از پیوند ریه جان سالم به در می برند. افراد می توانند 5 ، 10 یا حتی 20 سال پس از پیوند زندگی کنند. حدود 87 درصد از بیماران که پیوند ریه دریافت می کنند ، حداقل یک سال زنده خواهند ماند. نزدیک به 50 درصد از افرادی که پیوند ریه دریافت می کنند تا 9 سال دیگر زنده خواهند ماند.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

پیوند ریه چیست؟

پیوند ریه نوعی عمل جراحی است که در آن قسمتی یا تمام ریه برداشته می شود و با یک ریه اهدا شده جایگزین می شود. اهداکنندگان معمولا افراد فاقد حیات می باشند ولی در موارد نادری می تواند اهدا از طرف یک فرد زنده هم باشد. در چنین مواردی ، دو اهدا کننده زنده به ازای یک دریافت کننده وجود دارد که یکی از آنها ریه چپ و دیگری ریه راستش را اهدا می کند. در این موارد نادر نیز معمولا گیرنده نسبت نزدیک با اهداکنندگان دارد. در حالی که پیوند ریه با خطراتی نیز همراه است ولی می تواند کیفیت زندگی و طول عمر را در بیمارانی که در مرحله پایانی بیماری های ریوی به سر می برند افزایش دهد.

مواردی که از پیوند منع شده اند

با وجود وخامت بیماری های ریوی گاهی برخی از شرایط موجود سبب جلوگیری از پیوند می شوند این عوامل شامل موارد زیر می باشد :

کنتر اندیکاسیون های مطلق :

• وجود هم زمان چند بیماری مزمن (مثل نارسایی قلب ، نارسایی کلیه ، بیماری های کبدی)
• وجود عفونت (مثل اچ آی وی یا ایدز ، بیشتر از همه بیماران مبتلا به هپاتیت C به عنوان فرد اهداکننده استفاده می شود در صورتی که بیمار گیرنده نیز مبتلا به هپاتیت باشد)
• ابتلاء یا درمان اخیر سرطان یا نئوپلاسم مهار نشده
• مصرف الکل ، تنباکو یا مواد مخدر در زمان پیوند
• مشکلات روانی وخیم
• سپسیس

کنتراندیکاسیون های نسبی :

• سن بیش از 65 سال
• سوءتغذیه
• استئوپروز شدید
• سابقه جراحی بزرگ قفسه سینه یا قلب
• بیماری سیستیک خفیف غیر ریوی
• نارسایی قلبی شدید یا نسبتا شدید
• مصرف فعلی کورتیکواستروئیدها با دوز بالا

ویژگی های اهداکننده

تنها 25 درصد اهدا کنندگان چند عضوی برای اهدای ریه مناسب هستند ولی یک اهداکننده خوب باید دارای ویژگی های زیر باشد :

• سن کمتر از 55 سال
• سازگاری ABO
• مصرف دخانیات کمتر از 20 پاکت در سال
• تأئید سلامت ریه در تصویر گرافی قفسه سینه
• فقدان آسپیراسیون یا ترومای شدید
• تطابق اندازه به طور نسبی
• Po₂ بیش از 300 در اکسیژن 100 درصد
• PEEP کمتر از 5 سانتی متر مربع

شرایط قرارگیری بیمار در لیست انتظار

معمولا فقط افرادی که بیماری ریوی بسیار پیشرفت کرده و پیوند تنها راه درمانی می باشد.

برخی از عوامل شامل :

• سن
• دیابت
• عملکرد ریه
• شاخص توده بدن
• تبادل اکسیژن خون
• نیاز به تهویه مکانیکی

اقدامات قبل از عمل

شروع انجام عمل پیوند معمولا طولانی و زمان بر است. در ابتدا یک پزشک بیمار را به یک مرکز پیوند ارجاع می دهد ، در این مرکز فیزیولوژیست ، مددکار اجتماعی و افراد دیگری با بیمار ملاقات می کنند. علاوه بر بیماری ریوی بیمار ، خانواده فرد و موقعیت اجتماعی ، وضعیت مالی ، شرایط روانی ، و هر گونه شرایط پزشکی دیگر در نظر می گیرد. تست هایی که قبل از پیوند باید صورت گیرند شامل موارد زیر هستند :

• تست عملکرد ریه
• تست استرس قلبی
• تصویر گرافی قلب
• تست تراکم استخوان
• کتتریزاسیون عروق کرنری
• الکتروکاردیوگرام به همراه ثبت فعالیت الکتریکی قلب
• تست خون یا پوست جهت تعیین عفونت
• آنژیوگرافی
• آزمایش خون برای عملکرد ریه ، کبد و شمارش کامل سلول های خون
• سی تی اسکن قفسه سینه
• تعین گروه خونی و آنتی بادی های موجود جهت تطابق با عضو اهدا شده

پزشکان معمولا پیوند ریه را در صورتی که شرایط زیر وجود داشته باشند توصیه نمی کنند : بیماری های قلبی ، کبدی ، یا کلیوی. الکل یا مصرف مواد مخدر ، عفونت موجود یا سرطان.

همچنین ، کسی که در حال مصرف سیگار است نمی تواند ریه را دریافت کند.

شیوه عمل

شیوه عمل جراحی به نوع پیوند بستگی دارد که آن نیز به نوع بیماری فرد گیرنده مربوط است. اگر بیمار دارای عفونت باشد شیوه انتخابی از نوع دوبل یا دوطرفه می باشد. این عمل بدین دلیل است که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی (ایمونوساپرسیوها) که برای جلوگیری از رد پیوند لازم هستند با سرکوب سیستم ایمنی به افزایش احتمال و عود عفونت می افزایند. در صورتی که ریه ها در خطرند ولی دارای عفونت نیستند (مثل آمفیزم ریوی) در آن صورت یکی از دو ریه مورد پیوند قرار می گیرد. در افراد مبتلا به فشار خون ریوی بهتر است تا بیمار تحت پیوند دوطرفه قرار گیرد. گاهی مواقع پزشک جراح پس از باز کردن قفسه سینه بیمار ، میزان درگیری ریه ها را مشاهده کرده و بسته به وضعیت آن تصمیم می گیرد که پیوند یک طرفه یا دوطرفه باشد. در طول جراحی در حالی که بیمار در بیهوشی عمومی به سر می برد یک برش بر روی قفسه سینه بیمار زده می شود. نوع برش به نوع جراحی بستگی دارد.

انواع پیوند ریه

پیوند ریه یک طرفه(Single lung transplantation) یا (SLT) :

یعنی دریافت یک ریه توسط بیمار. در این جراحی توراکوتومی یا برش جراحی در یک طرف یعنی در سمت ریه دریافتی انجام می شود و ریه اهدا شده به همان ناحیه پیوند زده می شود. در صورتی که ریه دیگر نیز قادر به تبادل اکسیژن مناسب نباشد از دستگاه های تهویه خارجی (دستگاه قلبی-ریوی) جهت این امر بهره برده می شود.

در ریه جدید از سه اتصال (اصطلاحا آناستوموز) استفاده می شود. این اتصالات شامل اتصال برونش اصلی به ریه دریافت شده و بعد از آن اتصال عروق ریوی می باشد که خود شامل اتصال شریان ریوی و بعد از آن ورید ریوی است. در نهایت ، برش بسته شده و دریافت کننده به واحد مراقبت های ویژه فرستاده می شود و بیمار برای حدود 12 تا 24 ساعت در خواب است.

پیوند ریه دو طرفه(Bilateral lung transplantation) یا (BLT) :

در این نوع پیوند هر دو ریه به بیمار پیوند زده می شود که به اصطلاح به آن پیوند دو طرفه یا بای لترال (a bilateral transplant)گفته می شود. در این عمل جراح یک برش در زیر هر پستان می دهد که با نام برش تراکوتومی آنتریور (anterior thoracotomy) یا قدامی شناخته می شود ، یا اینکه یک برش از سمت راست به چپ در قسمت تحتانی پستان ها زده می شود که به آن برش استرنوتومی عرضی(transverse sternotomy) گفته می شود. در پیوندهای دو طرفه هر ریه به صورت مجزا پیوند زده می شود. در ابتدا ریه ای که عملکرد ضعیفتری دارد برداشته می شود. گیرنده از ریه باقی مانده جهت تهویه استفاده می کند مگر اینکه عملکرد کافی نداشته باشد و نیاز به دستگاه قلبی-ریوی باشد. بعد از برداشتن اولین ریه ، نیمه باقی مانده به سه اتصال متصل می شود که شامل اتصال برونش اصلی و بعد از آن اتصال عروقهای ریوی که خود شامل اتصال شریان ریوی و بعد از آن ورید ریوی است. بعد از آن ریه حذف و ریه سالم جایگزین می شود و جریان خون طبیعی به ریه باز گردانده می شود.

پیوند ریه از یک اهداکننده زنده(Transplantation of lobes from living related donors) :

دریافت یک لوب از ریه یک فرد زنده (این نوع پیوند بسیار نادر است).

پیوند قلب-ریه (Heart-lung transplantation) یا (HLT) :

پیوند قلب-ریه تنها راه درمان افرادی است که به طور هم زمان مبتلا به نارسایی حاد قلب و ریه هستند. قلب و ریه همکاری نزدیکی با یکدیگر دارند و ایجاد اختلال در عملکرد هر یک از آن ها می تواند به عضو دیگر آسیب وارد نماید. اگر آسیب ایجاد شده به طور هم زمان باشد امکان درمان یک جانبه برای آن ها وجود ندارد و باید به صورت مشترک تحت درمان یا پیوند قرار گیرند. این عمل بسیار سنگین ، پر ریسک و دارای مدت زمان بالاتر بوده و نیازمند مراقبت حساس تر و دقیقتری پس از عمل است.

در طول جراحی

به طور کلی یک پیوند ریه به صورت زیر اجرا می شود :

1. بیمار باید تمام جواهرآلات و دیگر مواردی که عامل عفونت هستند را خارج کند.
2. از بیمار خواسته می شود تا تمام لباس های خود را خارج کرده و به وی یک گان جهت پوشیدن داده می شود.
3. از بیمار یک رگ در روی دست یا بازو گرفته می شود. همچنین دو کتتر یکی در داخل گردن و دیگری در مچ دست جهت مانیتورینگ وضعیت قلب ، فشارخون و همچنین گرفتن نمونه خون گذاشته می شود. دیگر مناطقی که می تواند کاتتر در آن قرار گیرد نواحی ساب کلاوین (تحت ترقوه) و ناحیه اینگوینال (کشاله ران) است.
4. بیمار به اتاق عمل برده می شود و بر روی تخت پوزیشن (وضعیت جراحی) لازم به وی داده می شود. این پوزیشن بستگی به نوع پیوند انجامی بر روی وی دارد. برای پیوند ریه یک طرفه بیمار به طرف مقابل پیوند دراز می کشد و در صورتی که پیوند از نوع دوطرفه باشد بیمار در وضعیت سوپاین یا خوابیده به پشت قرار می گیرد و به وی گفته می شود که دست های خود را بالای سرش قرار دهد.
5. یک کتتر جهت تخلیه ادرار در مثانه بیمار گذاشته می شود.
6. در صورتی که در ناحیه عمل موهای زائد وجود داشته باشد باید این موها شیو (تراشیده) شود.
7. پیوند ریه در حالی که بیمار در یک خواب عمیق تحت بیهوشی عمومی به انجام می رسد. یک لوله از طریق دهان در داخل ریه بیمار گذاشته می شود و انتهای این لوله به دستگاه ونتیلاتور جهت القای تنفس متصل می شود.
8. متخصص و تکنسین بیهوشی ضربان قلب ، فشار خون و فشار گاز در خون سرخرگی را در طول جراحی مورد بررسی و کنترل قرار می دهند.
9. پوست ناحیه عمل با یک ماده آنتی سپتیک (ضدعفونی کننده) ضدعفونی می شود.
10. جراح در روی پوست یک برش ایجاد می کند که بسته به نوع جراحی متفاوت است. در پیوند ریه یک طرفه برش در زیر دنده های ریه مورد عمل و در پیوند دو طرفه یک برش عرضی در زیر پستان های بیمار زده می شود.
11. ریه بیمار با دقت برداشته و با ریه اهدا شده جایگزین می شود. بسته به شرایط بیمار و نوع جراحی ممکن است در طول پیوند بیمار به یک دستگاه بای پس قلبی ریوی (ماشین قلبی ریوی) جهت تأمین اکسیژن رسانی و حفظ گردش خون متصل شود.
12. رگهای خونی ریه جدید و راه هوایی آن متصل می شوند. در جراحی های دوطرفه این عمل به صورت هم زمان انجام می شود. این عمل جراحی چیزی در حدود 4 تا 12 ساعت به طول می انجامد.
13. برش جراحی توسط بخیه یا استاپلر جراحی بسته می شود.
14. یک باند یا پانسمان استریل بر روی سایت عمل قرار داده می شود.
15. یک یا بیشتر چست تیوب برای تخلیه هوا ، مایع و خون از محفظه سینه برای بیمار قرار داده می شود تا به ریه جدید اجازه اتساع کامل داده شود.
16. قبل از خروج بیمار از اتاق عمل توسط یک کتتر اپی دورال مقداری داروی ضد درد در پشت بیمار تزریق می شود.

معمولا این عمل 8-10ساعت به طول می انجامد.

ریکاوری بعد از عمل

بعد از جراحی بیمار به واحد مراقبت های ویژه برده می شود. بیمار برای چند روز در این واحد بستری خواهد بود و لوله ها و کتترهایی که برای بیمار قبل از عمل تعبیه شده بود به تدریج خارج می شود. لوله داخل تراشه (نای) جهت تنفس راحتتر و دیگر لوله ها در جهت رساندن دارو به بیمار و تخلیه ترشحات داخل بدن می باشند. بر روی بدن بیمار چند الکترود برای مانیتورینگ کردن عملکرد قلبی وی چسبانیده می شود. بعد از ترک بخش آی سی یو بیمار به بخش جراحی منتقل می شود. به طور معمول افرادی که تحت پیوند ریه قرار می گیرند به مدت 1 تا 3 هفته در اتاق عمل بستری خواهند ماند ، البته برای برخی بیماران این مدت طولانی تر است. قبل از ترک بیمارستان آموزش های لازم جهت بررسی ضربان قلب ، حرارت ، فشار خون ، وزن و.. به بیمار داده می شود؛ و همچنین علائم و نشانه های خطرناک رد پیوند را به وی آموزش می دهند. در 3 ماهه اول بعد از جراحی بیمار باید برای انجام آزمایش خون ، تصویر اشعه ایکس قفسه سینه ، آزمون عملکرد ریه و تست های دیگر به بیمارستان مراجعه کند.

رژیم غذایی بعد از جراحی

رژیم غذایی و تغذیه جنبه های بسیار مهمی از مراقبت های روزمره بعد از پیوند ریه را به خود اختصاص می دهند. برخی از داروهایی که بیمار مصرف می کنند می توانند باعث افزایش اشتها ، فشار خون ، قند خون یا احتباس مایعات شود. انتخاب شیوه زندگی سالم بسیار مهم است. سیگار نکشیدن ، رژیم غذایی سالم و عدم استفاده از الکل می تواند به بهبود سریعتر کمک کند. یک رژیم غذایی سالم شامل انواع میوه ها ، سبزیجات ، و غلات سبوس دار همچنین شامل گوشت بدون چربی ، مرغ ، ماهی ، لوبیا ، یا شیر کم چرب یا بدون چربی یا لبنیات می باشد. یک رژیم غذایی سالم باید چربی اشباع ، چربی ترانس ، کلسترول ، سدیم (نمک) ، و شکر اضافه شده کمتر داشته باشد. پردنیزولون ، یکی از داروهایی که پس از پیوند تجویز می شود و اغلب سبب افزایش سطح قند خون همراه می شود؛ بنابراین ، توصیه می شود بیمار مقدار قند را در رژیم غذایی خود کاهش دهد.

مواد غذایی که باید محدود شوند

• غذاهای شور (چیپس ، ذرت بو داده ، آجیل)
• مواد غذایی کنسروی یا غذاهای آماده
• گوشت قرمز
• کره
• زرده تخم مرغ
• شیر ، خامه ، پنیر ، دوغ ، بستنی
• غذاهای سرخ شده
• آب نبات ، کلوچه ، کیک
• نان سفید ، سیب زمینی له شده و دیگر مواد نشاسته ای

رد پیوند

رد ریه پیوندی می تواند در هر زمان پس از عمل جراحی خود رخ دهد. حملات پس زدگی اغلب در طول 12 ماه اول پس از پیوند رخ می دهد. داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و نداشتن نگرانی و استرس می تواند به جلوگیری از رد کمک کنند. رد پیوند به راحتی قابل درمان است اگر به سرعت تشحیص داده شود به همین دلیل ، دانستن علائم و نشانه های رد برای بیمار بسیار مهم و کمک کننده هستند. علائم رد پیوند شامل موارد زیر هستند :

• تب
• تنگی نفس
• کاهش تحمل ورزش
• کاهش FEV1 و FVC

گاهی اوقات رد پیوند بدون هیچ علامتی قابل مشاهده ای رخ می دهد. در این موارد نیاز به داشت بیوپسی از ریه پیوندی در فواصل زمانی مشخص است.

بعد از انجام پیوند ، سه نوع رد امکان دارد رخ دهد که شامل موارد زیر می باشد :

• رد فوق حاد : آنتی بادی های مترشحه از سلول های لنفوسیت B فرد دهنده که به آنتی ژن های سطح سلول آندوتلیال عروق متصل شده و سبب واکنش می شوند. در این واکنش ، سیستم کمپلمان فعال می شود و معمولا اثر عمیقی دارد. این رد در لحظه پیوند یا چند ساعت بعد از عمل اتفاق می افتد.
• رد حاد : عامل این نوع رد ، سلول های لنفوسیت T هستند. این نوع رد شایعتر است و معمولا داروهای سرکوب کننده برای جلوگیری از این نوع رد تجویز می شوند. این رد ممکن است یک روز یا چند هفته بعد از عمل اتفاق افتد.
• رد مزمن : این نوع رد بدون هیچ علامت و نشانه ای حدود یک سال بعد از پیوند رخ می دهد. عامل این نوع رد ناشناخته است ، اما رد حاد پیش بینی کننده قوی رد مزمن است.

درمان رد پیوند ریه

جهت جلوگیری از رد پیوند چندین راه درمانی وجود دارد ولی به صورت رایج تر از خط دفاعی استروئیدها ، RATG و Campath استفاده می شود.

• استروئیدها(Steroids) : درمان رد معمولا از سه دوز روزانه از داروی استروئید تزریقی به نام متیل پردنیزولون تشکیل شده است. این دارو همچنین به عنوان Medrol شناخته شده است ، و یک فرم داخل وریدی پردنیزون است.

دوزهای بالا از استروئیدها ممکن است منجر به قند خون بالا یا افزایش دیابت پس از پیوند شود؛ بنابراین ، بیمار باید قند خون خود را قبل از غذا و هنگام خواب زمانی که در حال گذراندن دوره درمانی جلوگیری از رد است کنترل نماید.

• گلوبولین آنتی تیموسیت خرگوشی(Rabbit Anti-Thymocyte Globulin (RATG : اگر رد بسیار شدید باشد یا ادامه یابد پس از محلول Medrol و دوز بالای پردنیزون بیمار برای داروی آماده سازی به گلوبولین آنتی تیموسیت خرگوشی(RATG یا Thymoglobulin) آماده خواهد شد.

همان طور که از نام این دارو پیداست ، RATG از سرم (بخشی از خون) خرگوش آماده گشته است. این دارو شامل آنتی بادی قدرتمند در برابر سلول های رد انسان است و باید در بیمارستان داده شود.

از آنجا که RATG تأثیر تضعیف سیستم ایمنی بدن خود را حتی بیشتر از داروهای نگهدارنده ضد رد دارد ، در نتیجه احتمال ابتلاء به عفونت را پس از دریافت این درمان بیشتر خواهد شد.

• Campath : اگر رد بعد از درمان با هر دو استروئیدها و RATG همچنان ادامه یابد ، بیمار دارویی به نام Campath برای درمان رد دریافت خواهد کرد. Campath یک داروی ضد رد بسیار قوی است که ممکن است در بیمارستان یا در یک مرکز تزریق سرپایی تجویز شود.

بیمار فقط یک دوز از این دارو را دریافت خواهد کرد ، اما اثر آن بر سیستم ایمنی بدن تا زمان بسیار طولانی بعد از دریافت باقی خواهد ماند. پس از دریافت Campath ، بیمار نیاز به دریافت طولانی مدت دارو جهت جلوگیری از هر دو عفونت CMV و عفونت قارچ دارد.

خطرات

خطرات بیهوشی :

• مشکلات تنفسی

واکنش های دارویی :

• خونریزی
• عفونت

دیگر خطرات مربوط به پیوند :

• DVT یا ترومبوز عروق عمقی پا
• دیابت
• نازک شدن استخوان
• افزایش سطح کلسترول خون به علت مصرف داروهای دریافت شده بعد از پیوند
• ضعف سیستم ایمنی به علت مصرف داروهای حاوی استروئید سرکوب کننده سیستم ایمنی
• آسیب به کبد ، کلیه ها ، و دیگر ارگان های بدن به علت مصرف داروهای ضد رد پیوند
• افزایش خطر ابتلاء به سرطان در آینده

خطرات ناشی از پیوند ریه :

• مشکل در اتصال عروق جدید و برونش
• رد ریه که ممکن است در 4 تا 6 هفته اول یا در طول زمان رخ دهد.
• آسیب به عصب فرنیک ، عصب راجعه و حنجره
• آنفارکتوس میوکارد
• مشلات تکنیکی در آناستوموز