شیطان هم از این گناه بیزار است!
شیطان از رفتارهای زشت و اعمال خلاف استقبال می کند؛ ولی برخی از رفتارهای ناروا آن قدر زشت و پلیدند که شیطان هم آن ها را تاءیید نمی کند. یکی از این اعمال ، نابود کردن وجهه افراد در جامعه ، و ریختن آبروی آن ها به وسیله بهتان یا تهمت است .
تهمت آثار شومی هم برای تهمت زننده و هم برای تهمت زده شده به بار می آورد که می توان آن ها را در دو عنوان ذیل جای داد :
1 - پیامد تهمت بر بعد معنوی انسان
در روایتی از امام جعفر صادق (علیه السلام) در این باره آمده است :
اذا اتهم المومن اخاه انماث الایمان من قلبه کما ینماث الملح فی الماء.
آن گاه که مومن به برادر مومنش تهمت زند ، ایمان در دل او ذوب می شود؛ همان گونه که نمک در آب ذوب می شود.
همان طور که از این روایت بر می آید ، تهمت موجب از بین رفتن ایمان مومن می شود.
در توضیح این مطلب باید گفت که بسیاری از اعمال انسان بر ایمان او تاثیر می گذارد. همچنین درباره این اعمال ، دو حالت "انجام " و "ترک" وجود دارد که هر دو حالت ، در بعد ایمانی او موثر است . ترک واجبات از سویی و انجام گناهان از سوی دیگر ، ایمان انسان را ضعیف می کند. "ترک واجب"و "انجام حرام " را می توان دو گونه از کفر عملی به شمار آورد که "انجام حرام " شامل "تهمت " هم می شود و ضعف و نابودی ایمان را در پی دارد.
2 - پیامد تهمت بر روابط انسانی
تهمت مایه نابودی حریم برادری و روابط انسانی میان افراد جامعه بشری است و جو عدم اعتماد و ترس از اطمینان را فراهم می سازد :
امام جعفر صادق (علیه السلام) فرمود :
من اتهم اخاه فی دینه فلا حرمه بینهما.
کسی که برادر دینی اش را متهم کند [= به او تهمت بزند] ، بینشان حرمتی وجود ندارد.
دین مبین اسلام ، آبرو و حرمت مومن را بزرگ تر از کعبه و حتی قرآن دانسته است و با آگاهی از چنین ارزشی ، هیچ کس نباید به خود اجازه دهد به حریم آبروی دیگران تجاوز کند
منظور از کلمه "فی دینه " در جمله من اتهم اخاه فی دینه چه تهمت زدن به"برادر ایمانی" باشد ، به این صورت که کلمه "فی دینه"را صفتی برای کلمه "اخاه" بدانیم و چه متهم کردن او در امور دینی باشد ، تفاوتی در ثمره زشت تهمت پدید نمی آید؛ چرا که دین الاهی مانند ریسمانی است که همه به آن چنگ می زنند و در اثر توسل به آن با هم رابطه برادری ایمانی برقرار می کنند که این پیوند از پیوند نسبی و سببی بسیار محکم تر است . با تهمت زدن به برادر یا خواهر دینی ، این رابطه محکم قطع می شود.
انسان عاقل و متدینی که به مبدا و معاد اعتقاد دارد ، هیچ گاه به دیگری تهمت نمی زند. حتی اگر انسانی دین نداشته باشد ، سرشت انسانی اش به او اجازه این کار را نمی دهد ، مگر آن که از فطرت پاک انسانی به خوی حیوانی گرویده باشد.
با بررسی این مساءله در جامعه ، مشاهده می شود که افرادی برای رسیدن به اهدافی شیطانی می کوشند دیگران را مورد "تهمت" و "بهتان"قرار دهند؛ ولی در نهایت امر ، به ذلت و بیچارگی کشیده خواهند شد.
موضع ابلیس در برابر تهمت و بهتان
تهمت و بهتان به اندازه ای زشت و زننده است که حتی شیطان هم از انجام دهنده آن دو بیزاری می جوید. شیطان از رفتارهای زشت و اعمال خلاف استقبال می کند؛ ولی برخی از رفتارهای ناروا آن قدر زشت و پلیدند که شیطان هم آن ها را تاءیید نمی کند. یکی از این اعمال ، نابود کردن وجهه افراد در جامعه ، و ریختن آبروی آن ها به وسیله بهتان یا نعمت است .
امام جعفر صادق (علیه السلام) در این زمینه می فرماید :
من روی علی مومن روایه یرید بها شینه و هدم مروءته لیسقط من اعین الناس اخرجه الله من ولایته الی ولایه الشیطان ، فلا یقبله الشیطان.
اگر کسی سخنی را بر ضد مومنی نقل کند و قصدش از آن ، زشت کردن چهره او و از بین بردن وجهه اجتماعی اش باشد و بخواهد او را از چشم مردم بیندازد ، خداوند او را از محور دوستی خود خارج می کند و تحت سرپرستی شیطان قرار می دهد؛ (ولی) شیطان هم او را نمی پذیرد.
انسان عاقل و متدینی که به مبدا و معاد اعتقاد دارد ، هیچ گاه به دیگری تهمت نمی زند. حتی اگر انسانی دین نداشته باشد ، سرشت انسانی اش به او اجازه این کار را نمی دهد ، مگر آن که از فطرت پاک انسانی به خوی حیوانی گرویده باشد
راه های درمان تهمت
پاک ساختن زبان از آفت تهمت ، با کوششی مداوم میسر خواهد بود.
درمان این بیماری را باید با اندیشه و دقت در پیامدهای زشت و نازیبای آن آغاز کرد؛ سپس به یادآوری مستمر آن ها پرداخت که : «فان الذکری تنفع المومنین»
یادآوری پیامدهای تهمت ، تنفر و انزجار قلبی انسان از این رفتار زشت و پلید را در پی خواهد داشت و بدیهی است که تمام حرکات درونی و برونی انسان ، بر پایه "دوست داشتن " و "نفرت ورزیدن" انجام می گیرد؛ از این رو می باید در صدد ایجاد و تقویت حالت انزجار از تهمت بر آمد تا بتوان به سوی ترک آن گام برداشت . همچنین باید به ارزش و عظمت آبروی دیگران اندیشید تا به سادگی به سمت تخریب آن گام برداشت .
دین مبین اسلام ، آبرو و حرمت مو من را بزرگ تر از کعبه و حتی قرآن دانسته است و با آگاهی از چنین ارزشی ، هیچ کس نباید به خود اجازه دهد به حریم آبروی دیگران تجاوز کند. تقویت حسن ظن و حمل رفتار دیگران بر وجه نیکو ، راه دیگری برای درمان این بیماری نابود کننده است.