نابجایی یا dislocation چیست ؟

نابجایی ها(عیوب خطی) :

عیوب خطی به صورت یک خط در شبکه کریستالی ظاهر می شود ، تقارن یک کریستال ممکن است در طول یک خط به هم خورده و با عیبی در کریستال وجود داشته باشد که حرکت آن عیب در شبکه تقارن شبکه بر هم بزند که به آن عیب خطی و یا نابجایی می گویند.در واقع نابجایی ها مرز بین قسمت تغییر شکل یافته و تغییر شکل نیافته شبکه هستند.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

نابجایی ها به دو دسته زیر تقسیم می شوند :

الف) نابجایی لبه ای

ب) نابجایی پیچی

الف) نابجایی لبه ای : مجموعه ای از اتم ها که به صورت یک نیم صفحه اضافی در داخل شبکه کریستالی ایجاد می شود.

نکات :

- موقعیت نابجایی ها را با علامت T وارونه نشان می دهند.

- علامت موقعیت نابجایی لبه ای چنان به سمت بالا باشد مثبت و چنانچه به سمت پایین باشد منفی است.

- میزان تغییر شکل نابجایی ها را با بردار برگردز نشان می دهند.

- در نابجایی های لبه ای ، بردار برگردز در خط نابجایی عمود است.

- نابجایی های لبه ای تنها بر روی یک صفحه لغزشی عمل لغزش را انجام می دهند.نابجایی های لبه ای در دماهای بالا در صورتی که به یک مانع سخت برخورد کنند می توانند صفحه لغزش خود را تغییر داده تا بتوانند عمل بالا رفتن از مانع را انجام دهند .

ب) نابجایی پیچی : هر گاه در یک کریستال فقط قسمتی از کریستال نسبت به قسمتی دیگر به اندازه مضرب صحیحی از فاصله اتمی (پارامتر شبکه)جابجا شده باشد نابجایی به صورت پیچی خواهد بود. در واقع در نابجایی پیچی یک سطحی اتمی مارپیچ به وسیله صفحات اتمی دور خط نابجایی بوجود می آید

نابجایی پیچی به دو نوع راست گرد و چپ گرد تقسیم می شوند بردار برگردز و خط نابجایی موازی هم هستند.

نابجایی های پیچی صفحه لغزشی معینی ندارند.